در رفتگی لگن (فمور ) در کودکان:

دررفتگی لگن یا دررفتگی سر استخوان ران (فمور) از محل خود در مفصل لگن، یکی از مشکلات جدی و نادر است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. این مشکل می‌تواند به دلیل ضربه، آسیب یا مشکلات مادرزادی رخ دهد. در ادامه به بررسی علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان دررفتگی لگن در کودکان پرداخته شده است.

علل دررفتگی لگن در کودکان

1. آسیب‌های تروماتیک:
   • ضربه مستقیم به لگن یا ران، مانند تصادف، سقوط از ارتفاع یا ضربه ورزشی.
2. مشکلات مادرزادی:
   • دیسپلازی تکاملی لگن (DDH): در این وضعیت، مفصل لگن به طور کامل توسعه نمی‌یابد و ممکن است سر استخوان ران به راحتی از محل خود خارج شود.
3. عفونت‌ها و التهابات:
   • عفونت‌های مفصلی یا التهابات می‌توانند به ضعیف شدن مفصل و دررفتگی منجر شوند.
4. شرایط پزشکی خاص:
   • برخی بیماری‌های نادر مانند اختلالات عضلانی-اسکلتی می‌توانند خطر دررفتگی را افزایش دهند.

علائم دررفتگی لگن در کودکان

1. درد شدید:
   • درد شدید و ناگهانی در ناحیه لگن، ران یا کشاله ران.
2. عدم توانایی در حرکت:
   • کودک قادر به حرکت دادن پای آسیب‌دیده نیست و ممکن است پای خود را در وضعیت خاصی نگه دارد.
3. تغییر در شکل و طول پا:
   • تغییر در شکل و طول پا، مانند کوتاه شدن پای آسیب‌دیده.
4. تورم و کبودی:
   • تورم و کبودی در ناحیه لگن یا ران.
5. راه‌رفتن لنگان:
   • در مواردی که دررفتگی خفیف‌تر است، کودک ممکن است به طور نامنظم یا لنگان راه برود.

تشخیص دررفتگی لگن در کودکان

1. معاینه فیزیکی:
   • پزشک با معاینه دقیق ناحیه لگن و ران و بررسی حرکات پا، وجود دررفتگی را بررسی می‌کند.
2. تصویربرداری پزشکی:
   • رادیوگرافی: تصاویر اشعه ایکس می‌توانند موقعیت استخوان‌ها و مفاصل را نشان دهند.
   • MRI یا CT اسکن: در برخی موارد، برای بررسی دقیق‌تر از MRI یا CT اسکن استفاده می‌شود.

درمان دررفتگی لگن در کودکان

1. درمان فوری:
   • جااندازی مفصل: جااندازی سر استخوان ران به محل اصلی خود توسط پزشک تحت بیهوشی یا آرام‌بخشی. این کار باید توسط متخصص انجام شود.
2. ثابت‌سازی مفصل:
   • استفاده از گچ یا آتل: برای ثابت نگه داشتن مفصل و جلوگیری از حرکت ناخواسته.
   • استفاده از کمربند پاؤلیک: برای نگه داشتن مفصل در موقعیت صحیح و جلوگیری از دررفتگی مجدد.
3. توانبخشی و فیزیوتراپی:
   • تمرینات تقویتی و کششی: برای تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود دامنه حرکتی.
   • فیزیوتراپی: برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره و بهبود عملکرد مفصل.
4. درمان جراحی:
   • در مواردی که جااندازی و ثابت‌سازی مفصل به صورت غیرجراحی موفق نباشد یا دررفتگی مزمن وجود داشته باشد، جراحی ممکن است لازم باشد.

پیشگیری و مراقبت‌های بعدی

1. مراقبت‌های منظم:
   • مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت مفصل و اطمینان از بهبود کامل.
2. پیشگیری از آسیب‌های مجدد:
   • پرهیز از فعالیت‌های پرخطر و استفاده از وسایل ایمنی مناسب در فعالیت‌های ورزشی.
3. آموزش به والدین:
   • آموزش والدین در مورد علائم و نشانه‌های دررفتگی و چگونگی پیشگیری از آسیب‌های احتمالی.

 در رفتگی یا دیسپلازی هیپ، مشکلی است که نسبتا در نوزادان دختر شایع است. این عارضه یک آنومالی و اختلال در مفصل بین سر استخوان ران (فمور) و حفره ای است که در استخوان لگن واقع شده و جایگاه قرار گرفتن سر فمور است. این عارضه باعث ایجاد مشکل جهت حرکت استخوان ران به بالا و پیشگیری از حرکت طبیعی آن می شود.توانایی حرکت و راه رفتن را در فرد محدود کرده و بعدها باعث آرتریت می گردد. تشخیص و درمان سریع و به موقع آن، سبب جلوگیری از ناتواناییها و معلولیتهایی می شود که در صورت عدم درمان، تمام زندگی کودک را تباه می کند.

عوامل مستعد کننده در رفتگی فمور:

Ø       جنسیت مهمترین عامل برجسته و نگران کننده در رابطه با بروز این اختلال محسوب می شود.  این عارضه در دختران بسیار شایع تر است( نسبت 6 به 1 دختران به پسران).

Ø       احتمالا وراثت هم عامل مستعدکننده دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که حدود 40%- 20% موارد مورد مطالعه، دارای تاریخچه مشابهی از این موارد در خانواده بوده اند.

Ø       به نظر می رسد تغییرات هورمونی هم یک دلیل احتمالی باشد. افزایش سطح استروژن باعث نرم شدن کپسول و لیگامانهای مفصل هیپ می شود که این به نفع دردرفتگی و جابجایی مفصل است.

Ø       همچنین مطرح شده که بد قرار گرفتن باسن در داخل رحم، می تواند احتمال بروز دیسپلازی هیپ را افزایش دهد.

تشخیص در رفتگی فمور:

v      مانورهای بارلو و اورتولانی، قابل اعتمادترین روشها و متدهای تشخیصی در یک کودک تازه متولد شده هستند. در حال حاضر این تکنیک ها، بخشی از معاینات استانداردی را تشکیل می دهند که در چکاپهای منظم کودک مورد توجه بوده و انجام می شوند.

v      زمانیکه کودک شروع به راه رفتن می کند، علایم و نشانه های بالینی دیسپلازی هیپ به گونه ای می شوند که مستلزم دقت و موشکافی بیشتری می گردند، گرچه چینهای ناحیه ران ممکن است غیر قرینه باشند و گاهی احتمال دارد که یک زانو بلندتر از دیگری باشد(نشانه مثبت گالیزی) .

درمان در رفتگی فمور:

• دیسپلازی هیپ را میتوان در کودکان کوچک با وسیله ای به نام پاولیک درمان نمود که در 90%-85% کودکانیکه بالای 8-6 ماهگی هستند، به موفقیت می رسد. این وسیله، مفصل هیپ کودک را در حالت خم شده و دور از خط وسط بدن (اب داکشن) نگه می دارد، از این رو باعث می شود سر استخوان ران به سمت حفره خودش در لگن هدایت شود. اکثر در رفتگیهای هیپ را میتوان با این روش طی 3-2 ماه درمان نمود.

• دیسپلازی هیپ که در سنین بین 18-6 ماهگی تشخیص داده می شود، نیازمند جااندازی مفصل از طریق جراحی ( باز یا بسته) تحت بیهوشی است که به دنبال آن با بانداژ خاصی، مفصل را بی حرکت می کنند.

• نکات پایانی

  دررفتگی لگن در کودکان یک مشکل جدی است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. با مراقبت‌های مناسب و پیگیری‌های منظم، بسیاری از کودکان می‌توانند به طور کامل بهبود یابند و به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. در صورت مشاهده علائم مشکوک، والدین باید به سرعت با پزشک مشورت کنند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.