روز هاي اول تولد و شير دهي

روزهای اول پس از تولد نوزاد، مرحله‌ای حساس و حیاتی است که نقش مهمی در پایه‌گذاری رابطه مادر و کودک و تأمین نیازهای تغذیه‌ای و عاطفی نوزاد دارد. شیردهی در این دوره می‌تواند تجربه‌ای چالش‌برانگیز و در عین حال پر از محبت و احساسات عمیق باشد. در ادامه به نکات مهم در مورد شیردهی در روزهای اول پس از تولد نوزاد پرداخته شده است.

مزایای شیردهی

1. تغذیه کامل و مناسب:
   • شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی لازم برای رشد و تکامل نوزاد است.
2. تقویت سیستم ایمنی:
   • شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌زا است که به محافظت نوزاد در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند.
3. تقویت پیوند عاطفی:
   • تماس فیزیکی و عاطفی بین مادر و نوزاد در حین شیردهی به تقویت پیوند عاطفی کمک می‌کند.

مراحل و نکات مهم در شیردهی روزهای اول

1. آماده‌سازی برای شیردهی:

   • آموزش و آماده‌سازی: قبل از زایمان، در مورد تکنیک‌های صحیح شیردهی مطالعه کنید و در صورت امکان در کلاس‌های آموزشی شرکت کنید.
   • تجهیزات مورد نیاز: اطمینان حاصل کنید که وسایل لازم برای شیردهی، مانند بالش شیردهی و کرم‌های مراقبت از نوک پستان، در دسترس هستند.

2. اولین تغذیه:

   • تغذیه در ساعت‌های اولیه: تلاش کنید که نوزاد را در ساعت‌های اولیه پس از تولد به سینه بگذارید. این کار می‌تواند به شروع بهتر شیردهی و تولید آغوز (کلستروم) کمک کند.
   • تماس پوست به پوست: تماس پوست به پوست بین مادر و نوزاد در ساعت‌های اولیه پس از تولد به تقویت پیوند عاطفی و تحریک تولید شیر کمک می‌کند.

3. فراهم کردن آغوز:

   • اهمیت آغوز: آغوز (کلستروم) اولین شیر مادر است که غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و آنتی‌بادی‌ها است و به تقویت سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کند.
   • تغذیه مکرر: در روزهای اول، نوزاد نیاز به تغذیه مکرر دارد تا بتواند آغوز کافی دریافت کند.

4. تکنیک‌های صحیح شیردهی:

   • قرارگیری صحیح نوزاد: نوزاد باید به طور صحیح و راحت به سینه مادر متصل شود. دهان نوزاد باید به طور کامل نوک پستان و بخش بزرگی از هاله پستان را بپوشاند.
   • جای‌گیری مادر: مادر باید در یک موقعیت راحت قرار گیرد و از بالش شیردهی برای حمایت استفاده کند.

5. تشخیص نشانه‌های گرسنگی:

   • نشانه‌های اولیه: نوزادان گرسنگی خود را با نشانه‌هایی مانند لب زدن، مکیدن دست و جستجوی سینه نشان می‌دهند.
   • گریه: گریه نشانه دیررس گرسنگی است. بهتر است قبل از رسیدن به این مرحله نوزاد را تغذیه کنید.

6. تغذیه به تقاضا:

   • عدم محدودیت زمانی: اجازه دهید نوزاد به اندازه نیاز خود تغذیه کند و زمان تغذیه را محدود نکنید.
   • تغذیه مکرر: در روزهای اول، نوزاد نیاز به تغذیه مکرر دارد (حدود 8 تا 12 بار در روز).

7. مراقبت از نوک پستان:

   • پیشگیری از ترک خوردن: استفاده از کرم‌های مخصوص مراقبت از نوک پستان و اطمینان از قرارگیری صحیح نوزاد می‌تواند به پیشگیری از ترک خوردن و درد نوک پستان کمک کند.
   • تهویه و خشکی: اجازه دهید نوک پستان پس از شیردهی خشک شود و از تهویه مناسب برخوردار باشد.

مشکلات رایج و راه‌حل‌ها

1. کمبود شیر:

   • تحریک تولید شیر: تغذیه مکرر و تماس پوست به پوست می‌تواند به تحریک تولید شیر کمک کند.
   • مشاوره با متخصص: در صورت نگرانی از کمبود شیر، با مشاور شیردهی یا پزشک مشورت کنید.

2. درد و ترک نوک پستان:

   • تصحیح تکنیک شیردهی: اطمینان از قرارگیری صحیح نوزاد به سینه و استفاده از کرم‌های محافظ نوک پستان.
   • استراحت و تهویه: اجازه دهید نوک پستان خشک شود و از تهویه مناسب برخوردار باشد.

3. احتقان پستان:

   • تغذیه مکرر: نوزاد را به طور مکرر تغذیه کنید تا پستان‌ها تخلیه شوند.
   • کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم قبل از شیردهی و کمپرس سرد بعد از شیردهی.

شروع شير دهي:

اولين باري كه مادر در اتاق زايمان كودک خود را در آغوش مي گيرد پستان خود را در دهانش مي گذارد. در اين مرحله شير كامل هنوز توليد نشده و پستان ماده اي بنام آغوز يا كلستروم مي سازد كه نقش مهمي در ايمني كودک در مقابل عفونت ها دارد.
اگر به نظر مي رسد كه نوزاد در پيدا كردن نوك سينه و يا نگه داشتن آن در دهان مشكل دارد سعي كنيد آرامش خود را حفظ كنيد. و اگر در بيمارستان هستيد سعي كنيد از پرستار اتاق زايمان يا بخش كمك بگيريد. (اگر كودک شما نارس بدنيا آمده باشد ممكن است نتوانيد در ابتدا به او شير دهيد. به جاي آن شما بايد شير خود را بدوشيد و با كمك شيشه به نوزاد بدهيد.)
دکتر فرهت میگوید: بخاطر داشته باشيد كه شير دادن نبايد دردناك باشد. دهان نوزاد بايد قسمت بزرگي از منطقه تيره دور نوك پستان (areola) را بپوشاند و نوك پستان بايد كاملاً در دهان نوزاد فرو رفته باشد. اگر مكيدن نوزاد باعث درد مي شود نوك سينه را از دهانش خارج كنيد (براي اين كار انگشت كوچك خود را بين دهان نوزاد و نوك سينه فشار دهيد) و دوباره سعي كنيد.

مدت زمان شیردهی
هر چه بيشتر شير دهيد شير كامل زودتر ساخته مي شود و شير بيشتري نيز در پستان شما توليد مي شود. شير دادن به تعداد 10 تا 15 بار از هر پستان، 8 تا 12 بار در هر 24 ساعت ميزان مناسبي است. بايد هر زماني كه نوزاد علائم گرسنگي را بروز مي دهد به وي شير داد. اين علائم عبارتند از: افزايش هوشياري يا فعاليت، تكان دادن لب ها و شكلك در آوردن، بدنبال سينه گشتن. گريه معمولاً ديرتر رخ مي دهد. به عبارت ديگر شما بايد قبل از اينكه نوزاد شروع به گريه كند به وي شير بدهيد.
از نظر دکتر احمد شاه فرهت در چند روز اول شما ممكن است نوزاد خود را براي شير دادن بيدار كنيد و نوزاد ممكن است هنگام شير خوردن بخواب برود. براي اينكه مطمئن شويد نوزادتان به اندازه كافي شير مي خورد اگر از آخرين باري كه شير خورده چهار ساعت گذشته است بيدارش كنيد. زماني كه نوزاد بتواند مدت بيشتري هوشيار باشد مي توانيد يك رويه ثابت بصورت هر 1 تا 3 ساعت شير دادن در نظر بگيريد (اين فاصله شب ها كه نوزاد وسط شير خوردن خوابش مي برد كوتاه تر است).

راحت ترین روش شير دادن
از آنجا كه شير دادن گاهي ممكن است تا 40 دقيقه هم طول بكشد يك جاي مناسب را براي شير دادن انتخاب كنيد. نوزاد را در وضعيتي بگيريد كه به دست و كمرتان فشار نيايد. معمولاً نگهداشتن نوزاد بگونه اي كه پشت سرش روي دستتان باشد بهترين حالت است ولي وضعيتي كه نوزاد خود را نگه مي داريد به راحتي شما بستگي دارد. اگر نشسته شير مي دهيد يك بالش شير دهي بسيار كمك كننده خواهد بود. به هر حال تا زماني كه خود و نوزادتان در وضعيت راحتي قرار نداريد شروع به شير دادن نكنيد چون اين كار مدت زيادي طول مي كشد و ممكن است خسته شويد.

تغذيه در دوران شير دهي
يك رژيم غذايي طبيعي و سالم تنهاي چيزي است كه در دوران شير دهي به آن نياز داريد. در گذشته توصيه مي شود كه مادران شيرده 400 تا 500 كالري اضافه در روز بگيرند ولي تحقيقات جديد نشان داده اند كه نيازي به اين كالري اضافه نيست. بهتر است از مصرف موادي مانند كافئين، شكلات، غذاهاي تند، و ديگر مواد غذايي محرك كه وارد شير شده و ممكن است براي كودک ناراحت كننده باشند پرهيز كنيد. سعي كنيد مايعات زياد مصرف كنيد. اكسي توسين ترشح شده از بدن شما هنگام شير دادن باعث تشنگي شده و يادتان مي اندازد كه آب بخوريد. بخاطر داشته باشيد كه هر چند شير دادن عملي طبيعي است ولي ممكن است در روز هاي اول سخت باشد.

مشكلات شيردهي
مهمترين مشكلاتي كه ممكن است در 6 هفته اول شير دادن رخ دهند عبارتند از:
تورم و التهاب پستان (وجود شير بيش از حد در پستان)
زخم شدن نوك پستان
ماستيت (التهاب و عفونت پستان)
در صورتيكه مشكل داريد و نمي توانيد خوب شير بدهيد حتماً با پزشک خود تماس بگيريد.

نکات پایانی

شیردهی در روزهای اول پس از تولد نوزاد نیازمند صبر، تمرین و حمایت است. با رعایت تکنیک‌های صحیح و توجه به نیازهای نوزاد، می‌توانید تجربه‌ای موفق و لذت‌بخش از شیردهی داشته باشید. در صورت بروز هرگونه مشکل یا نگرانی، مشاوره با متخصصان شیردهی و پزشکان می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین مراقبت‌ها را برای نوزاد خود فراهم کنید.