زونا

زونا یا شینگلز (Herpes Zoster) یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس واریسلا-زوستر (Varicella-Zoster Virus) ایجاد می‌شود. این همان ویروسی است که باعث آبله مرغان می‌شود. پس از بهبودی از آبله مرغان، ویروس در بدن فرد به حالت نهفته باقی می‌ماند و می‌تواند سال‌ها بعد دوباره فعال شده و باعث زونا شود. در ادامه به بررسی علائم، روش‌های پیشگیری و درمان زونا پرداخته شده است.

علائم زونا

1. درد و سوزش:
   • اولین علامت زونا معمولاً درد، سوزش یا حساسیت در یک ناحیه خاص از پوست است که می‌تواند تا چند روز قبل از ظهور بثورات ظاهر شود.
2. بثورات پوستی:
   • بثورات قرمز و برجسته که به مرور به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها معمولاً در یک طرف بدن، اغلب در ناحیه تنه یا صورت، ظاهر می‌شوند.
3. خارش و سوزش:
   • بثورات ممکن است خارش‌دار و همراه با احساس سوزش باشند.
4. تب و علائم عمومی:
   • برخی افراد ممکن است تب، سردرد، خستگی و ضعف عمومی داشته باشند.
5. ناراحتی عصبی:
   • درد و سوزش معمولاً در مسیر یک عصب خاص (معمولاً عصب حسی) رخ می‌دهد.

پیشگیری از زونا

1. واکسن زونا:

   • واکسن شینگریکس (Shingrix): واکسن جدیدتر و موثرتر برای پیشگیری از زونا و نورالژی پس از زونا (درد مزمن ناشی از زونا) است. این واکسن به افراد بالای 50 سال توصیه می‌شود و در دو دوز تزریق می‌شود.
   • واکسن زوستاواکس (Zostavax): واکسن قدیمی‌تر برای پیشگیری از زونا است که به افراد بالای 60 سال توصیه می‌شد. اما شینگریکس به دلیل اثربخشی بیشتر جایگزین آن شده است.

2. حفظ سیستم ایمنی:

   • تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و مواد مغذی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
   • ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند.
   • مدیریت استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند، بنابراین مدیریت استرس از طریق مدیتیشن، یوگا و فعالیت‌های آرامش‌بخش توصیه می‌شود.

درمان زونا

1. داروهای ضد ویروس:

   • داروهای ضد ویروس مانند آسیکلوویر (Acyclovir)، والاسیکلوویر (Valacyclovir) و فامسیکلوویر (Famciclovir) می‌توانند شدت و مدت زمان علائم زونا را کاهش دهند. این داروها باید در اوایل بروز علائم (در طی 72 ساعت اول) مصرف شوند.

2. داروهای ضد درد:

   • مسکن‌های بدون نسخه: مانند استامینوفن (Tylenol) یا ایبوپروفن (Advil) برای کاهش درد و تب.
   • مسکن‌های قوی‌تر: در صورت درد شدید، ممکن است پزشک داروهای قوی‌تری مانند گاباپنتین یا پره‌گابالین تجویز کند.

3. کمپرس‌های سرد و مرطوب:

   • استفاده از کمپرس‌های سرد و مرطوب می‌تواند به کاهش درد و خارش کمک کند.

4. کرم‌ها و لوسیون‌های موضعی:

   • کرم‌های حاوی کپسایسین یا لوسیون کالامین می‌توانند به تسکین خارش و سوزش کمک کنند.

5. مراقبت‌های پوستی:

   • حفظ بهداشت: ناحیه مبتلا را تمیز و خشک نگه دارید.
   • پوشاندن بثورات: برای جلوگیری از عفونت ثانویه و کاهش خطر انتقال ویروس به دیگران، بثورات را با پارچه یا باند تمیز بپوشانید.

6. استراحت و هیدراتاسیون:

   • استراحت کافی و مصرف مایعات فراوان برای حفظ هیدراتاسیون بدن اهمیت دارد.

زونا: وقتي فرزند شما در كودكي آبله مرغان ميگيرد؛ ويروس در بدن باقي مي ماند و ميتواند سالها بعد در شرايطي خاص و فعال و سبب ايجاد دانه‌ها و جوش‌هاي دردناك زونا شوند كه تقريبا امكان ابتلا 1 نفر از هر 10 نفر است.

پيشگيري

واكسن توليد شده در سال 1373 را كودكان 12 تا 18 ماهه دريافت و يك يادآور در 4 تا 6 سالگي دارند كه معمولا 95% كودكان را از آبله مرغان جدي حفاظت ميكند.

احتياط عوارض واكسن: در مورد ابتلاي كودک به سرطان يا بيماري مرتبط با سيستم ايمني يا در صورت تزريق خون يا دوز بالاي داروهاي استروئيدي با پزشک مشورت گردد.
توصيه‌ها: نگهداري در خانه و جلوگيري از انتشار به سايرين، امكان انتقال در يك يا دو روز قبل از شروع تظاهر بيماري و جوش‌ها و دانه‌هاي آبله بيشتر است، براي از بين بردن خارش در حال بهبود تاول استحمام روزانه و افزودن بيكربنات سديم مخصوص به آب وان مفيد است.
استفاده از لوسيون كالامين روي تاول‌ها در حال بهبودي بعد از استحمام
دکتر فرهت میگوید: ناخن هاي كودک را كوتاه نگه داشته تا از خاراندن و كندن زخم ها جلوگيري شود و دوره درمان به تعويق نيفتد و از عفونت پوست جلوگيري به عمل آيد.
استفاده از استامينوفن يا ايبوبروفن براي پايين آوردن تب.
عدم استفاده از آسپرين براي جلوگيري از سندرم Reye's.
براي خارش ميتوان از آنتي هيستامين با مشورت پزشک استفاده نمود.
استفاده از داروي ضد ويروس آسيكلوويد با مشورت پزشک براي بيماراني كه ضعف سيستم ايمني ندارند.

نکات پایانی

زونا یک بیماری ویروسی شایع است که می‌تواند با علائم دردناک و ناتوان‌کننده همراه باشد. شناخت علائم اولیه و اقدام به موقع برای درمان می‌تواند به کاهش شدت و مدت زمان بیماری کمک کند. واکسیناسیون و تقویت سیستم ایمنی از راه‌های موثر پیشگیری از زونا هستند. در صورت بروز علائم، مشاوره با پزشک برای دریافت داروهای مناسب و راهنمایی‌های لازم بسیار مهم است.