تغذیه نوزادان و شیرخواران زیر یک سال اهمیت بسیاری دارد، زیرا این دوره، زمان رشد سریع و توسعه سیستم ایمنی کودک است. برخی از مواد غذایی حساس می‌توانند در این سن  آلرژی ایجاد کنند. در ادامه به مواد غذایی که باید از رژیم غذایی شیرخواران زیر یک سال حذف یا با احتیاط به آن‌ها معرفی شوند، پرداخته شده است.

1. شیر گاو

• علت حساسیت:

  پروتئین‌های موجود در شیر گاو می‌توانند موجب آلرژی شوند.

• توصیه:

  شیر گاو نباید به عنوان منبع اصلی تغذیه تا یک سالگی مصرف شود. شیر مادر یا شیر خشک مخصوص نوزاد بهترین گزینه‌ها هستند.

2. تخم‌مرغ

• علت حساسیت: پروتئین‌های موجود در سفیده تخم‌مرغ معمولاً عامل اصلی آلرژی هستند.
• توصیه: معرفی تخم‌مرغ به کودک بعد از یک سالگی و به صورت تدریجی انجام شود.

3. آجیل‌ها و دانه‌ها

• علت حساسیت:

  آجیل‌ها مانند بادام زمینی، فندق و بادام از مواد غذایی هستند که حساسیت‌زا هستند.

• توصیه:

  آجیل‌ها به دلیل خطر خفگی و حساسیت نباید تا یک سالگی مصرف شوند.

4. ماهی و صدف

• علت حساسیت:

  ماهی و صدف می‌توانند آلرژی‌های شدید ایجاد کنند.

• توصیه:

  مصرف ماهی و صدف بعد از یک سالگی و با مشورت پزشک انجام شود.

5. سویا

• علت حساسیت:

  برخی کودکان به پروتئین‌های سویا حساسیت دارند.

• توصیه:

  مصرف محصولات سویا باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.

6. گندم و محصولات گلوتن‌دار

• علت حساسیت:

  گلوتن موجود در گندم می‌تواند در برخی کودکان حساسیت یا بیماری سلیاک ایجاد کند.

• توصیه:

  معرفی گندم و محصولات گلوتن‌دار به تدریج و با دقت انجام شود.

7. عسل

• علت حساسیت و بوتولیسم:

  علاوه بر احتمال ایجاد آلرژی، عسل ممکن است حاوی اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولینوم باشد که می‌تواند باعث بوتولیسم نوزادان شود.

• توصیه:

  عسل نباید تا یک سالگی مصرف شود.

8. میوه‌های گرمسیری

• علت حساسیت:

  میوه‌هایی مانند کیوی، انبه و آناناس می‌توانند در برخی کودکان حساسیت ایجاد کنند.

• توصیه:

  معرفی این میوه‌ها به تدریج و با دقت انجام شود.

نکات مهم برای معرفی مواد غذایی حساس به شیرخواران

1. تدریجی معرفی کردن مواد غذایی:

   • هر ماده غذایی جدید را به صورت جداگانه و با فاصله چند روز معرفی کنید تا واکنش‌های احتمالی شناسایی شوند.

2. مراقبت از علائم حساسیت:

   • علائم حساسیت شامل قرمزی پوست، کهیر، خارش، ورم صورت یا لب‌ها، استفراغ، اسهال، و مشکلات تنفسی هستند. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، مصرف ماده غذایی را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.

3. مشاوره با پزشک:

   • در صورت وجود سابقه خانوادگی آلرژی یا نگرانی‌های خاص، قبل از معرفی مواد غذایی جدید با پزشک کودک مشورت کنید.

4. رعایت ایمنی غذایی:

   • از غذاهای فرآوری شده، حاوی افزودنی‌ها و مواد نگهدارنده خودداری کنید و ترجیحاً از مواد غذایی طبیعی و خانگی استفاده کنید. 

• سفيده تخم مرغ

• شير گاو (در تهيه فرني، جوشاندن شير مقدار مواد آلرژن موجود در شير را كمتر مي كند)

• بادام زميني

• انواع توت، كيوي، آلبالو، گيلاس و خربزه

مواد غذایی حساس كه در دوره شيرخواري مجاز نمي باشند و ممكن است باعث خفگي شيرخوار شوند:

• ذرت

• دانه كشمش

• دانه انگور

• تكه هاي سوسيس

• تكه هاي گوشت

• تكه هاي سفت و خام سبزي ها مثل هويج و ...

• آجيل

مواد غذایی حساس كه ممكن است مشكلات ديگري را برای کودک ايجاد نمايند:

• قهوه يا چاي پر رنگ كه سبب بي قراري كودک مي شود.

• عسل كه باعث مسموميت مي شود (بوتوليسم) ولي استفاده از عسل پاستوريزه اشكالي ندارد.

 كلا تا پيش از پايان يك سالگي مصرف مواد غذایی حساس زير براي كودک ممنوع و ضرر رسان مي باشند:

شير پاستوريزه، نوشابه هاي گازدار، عسل غير پاستوريزه، پنير، سفيده تخم مرغ، شكلات، ميگو، بادام زميني، فلفل و ادويه جات، ترشي ها، نمك، آب ميوه هاي صنعتي، از ميوه ها خربزه، كيوي، انواع توت (توت سفيد، توت فرنگي، شاه توت، تمشك)، آلبالو، گيلاس، از حبوبات لپه و نخود، از گروه سبزي ها اسفناج و كلم.

ارجحيت غذاي خانگي يا غذاي كمكي تجاري ،در تهيه غذاي كمكي ؟

غذاي كمكي خانگي كه در خانه تهيه مي شود بر آنچه كه به صورت تجاري و در قوطي هاي آماده در دسترس خانواده ها قرار مي گيرد ارجحيت دارد. زيرا اگر چه غذاهاي كمكي تجاري مزايايي دارند از جمله:

• تهيه كردنشان آسان است.

• تا زماني كه در قوطي باز نشده است تميز و بهداشتي هستند.

• بعضي از آنها نيز مخلوط بسيار خوبي از مواد مغذي هستند.

• بيشتر كودكان طعم آنها را دوست دارند.

ولي مضراتي نيز دارند از جمله:

• گران بودن و در مقايسه با هزينه غذاي كمكي كه در خانه تهيه مي شود قابل مقايسه نيستند.

• ممكن است در آب سرد نجوشيده حل شوند لذا در مناطقي كه آب آلوده است احتمال بيماري زياد تر خواهد شد.

• نحوه نگهداري آنها در كشتي، گمرك، انبارهاو مغازه ها نامعلوم است.

• اكثر اوقات براي نگهداري آنها مواد نگه دارنده اضافه مي كنند كه براي بدن شير خوار مناسب نيست.

• طعم آن با طعم غذاهاي خانواده متفاوت است و در سفره هيچ خانواده­اي غذاي كمكي تجاري ديده نمي شود.

نتیجه‌گیری برای مواد غذایی حساس

تغذیه صحیح و ایمن برای شیرخواران زیر یک سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با رعایت نکات و توصیه‌های فوق، می‌توانید از بروز حساسیت‌ها و مشکلات احتمالی جلوگیری کنید و به رشد و توسعه سالم کودک خود کمک کنید.