پزشکی مرز نمی شناسد!

از این فوق تخصص بیماری های نوزادان بیش از 150 مقاله علمی در کنگره‌های بین‌المللی منتشر شده است و اکنون  برخی از آثار وی به عنوان منبع معتبر علمی در کشورهای و دانشگاه‌های گوناگون در حال استفاده است. در ادامه گفت وگوی ما با ایشان را می خوانید.

* آقای دکتر چه شد که پزشکی را انتخاب کردید؟

** پیش از ورود به دانشگاه ریاضی فیزیک می خواندم و همیشه دوست داشتم مهندس عمران شوم. یک استاد ریاضی داشتم که خیلی با هم رفیق بودیم. او به من توصیه کرد اگر می خواهی به جامعه و برای رضای خدا خدمت کنی در لباس پزشکی می توانی این مهم را تحقق بخشی اما اگر    می خواهی برای خودت فرد مفیدی باشی و درآمد خوبی داشته باشی     می توانی مهندس شوی و این شد که به طور کلی مسیر زندگی من تغییر کرد و رشته پزشکی را به عنوان حرفه ام انتخاب کردم.

*  تحصیلاتتان را کجا گذراندید؟

در کنکور شهر قندهار در رشته پزشکی نفر سوم شدم و چون دانشجوی برتر بودم در دانشگاه کابل که آن زمان از معتبرترین دانشگاه‌های پزشکی در منطقه بود ادامه تحصیل دادم. سه سال نخست دانشگاه را با خیالی آسوده درس خواندم ولی در سال چهارم که سال 1357 بود ناگهان کودتای کمونیستی شالوده همه چیز را ویران کرد. حزب دموکراتیک خلق که از احزاب کمونیستی طرفدار شوروی سابق بود قدرت را در دست گرفت و چندی بعد هم دولت شوروی به افغانستان تجاوز کرد که این برای بسیاری از دانشجویان قابل پذیرش نبود و در تمام دانشگاه بویژه دانشکده پزشکی کابل مقاومت آغاز شد.

من هم جزو دانشجویانی بودم که از رفتن بر سر کلاس درس خودداری کردم که در نتیجه این اعتراضات زندانی شدم. پس از آزادی از زندان دیدم که تحت هیچ شرایطی نمی‌شود در افغانستان ماند و ناچار شدم که مهاجرت کنم و بهترین جا در آن زمان ایران بود زیرا هم اشتراکات دینی و زبانی با مردم ایران داشتم و هم از طرفی برخی از اقوام من پیشتر خود را به ایران رسانده بودند.

*  از وضعیت پزشکی در افغانستان در روزهایی که شما تحصیلاتتان را شروع کردید برایمان بگویید و اینکه پزشکی در کشور شما الان چه حال و روزی دارد؟

**آن سال ها بیشتر استادان دانشگاه پزشکی کابل استادانی از کشورهای غربی نظیر آلمان و فرانسه و حتی آمریکا بودند به همین دلیل دانشجویان خارجی زیادی در دانشگاه علوم پزشکی کابل مشغول تحصیل بودند به طوری که سال اول ما  17 دانشجوی ایرانی داشتیم ضمن آنکه از کشورهای آلمان ، فلسطین ، اردن و بلغارستان نیز دانشجویانی داشتیم. اما پس از کودتای سال 57 وضعیت افغانستان بحرانی شد و بیشتر استادان دانشگاه از افغانستان مهاجرت کردند و دانشگاه های افغانستان نابسامان  شد .البته طی دهه اخیر ثبات به افغانستان بازگشته و شرایط کمی بهتر شده است اما هنوز تا رسیدن به سال های قبل از 57 فاصله داریم و امیدوارم روزی برسد که جایگاه گذشته را در این حوزه به دست آوریم.

*  چه سالی به ایران آمدید و در طی این مدت عهده دار چه مسوولیت هایی بوده اید؟

**من سال 1361 به ایران آمدم و اولین کارم را در درمانگاه امام زمان (عج) واقع در منطقه مهرآباد مشهد با حقوق ماهیانه هزار و 800 تومان شروع کردم. پس از آن به عنوان پزشک عمومی در شهرستان تویسرکان استان همدان مشغول به کار شدم و مدتی هم در همان شهرستان مسوول فنی مرکز بهداشت ، جانشین ریاست بهداری و همچنین مسوول مراقبت های ویژه  شهرستان تویسرکان  بودم .

سال 65 وارد دوره تخصص اطفال و سال  73 نیز فوق تخصص بیماری های نوزادان شدم و از همان سال به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول تدریس هستم.

اکنون نیز مسوول پژوهشی مرکز تحقیقات نوزادان بیمارستان امام رضا (ع) هستم، مدتی رئیس بخش مراقبت های ویژه بیمارستان فوق تخصصی رضوی بودم و مدتی مسوولیت آموزش رزیدنت های تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد را داشته ام .ضمن آنکه دبیر کنگره بین المللی طب نوزادان، دبیر کارگاه آموزش مربی نوزادان بیمارستان 17 شهریور ، دبیر همایش های سراسری مراقبت های ویژه نوزادان و....نیز بوده ام.

* پزشکان افغانی چه توانمندی هایی دارند و بیشتر در کدام حوزه های علوم پزشکی موفق بوده اند؟

**حرفه پزشکی مرز نمی شناسد و توانمندی های پزشکان افغانی با پزشکان سایر کشورها تفاوتی ندارد به طوری که اکنون بسیاری از هموطنان من در تخصص های قلب، ارتوپد، چشم پزشکی و سایر تخصص ها در افغانستان وحتی ایران مشغول درمان بیماران هستند.

* پزشک اطفال بودن چه ملاحظاتی دارد که سایر تخصص ها از آن بی نصیب است؟

** ما در این حوزه با بیماران معصومی مواجه ایم که تنها شکایت آن ها درد ناشی از بیماری است.از طرفی دیگر با والدینی بی قرار درگیر هستیم که تحمل دیدن رنج و درد کودکان خود را ندارند وباید احساس آن ها را درک کنیم.

همچنین تبعات بیماری در این حوزه بسیار حایز اهمیت است به طوری که ممکن است کوچکترین کم توجهی در این حوزه موجب ایجاد معلولیت تا پایان عمر شود ضمن انکه با تشخیص به موقع بیماری ودرمان آن می توان از مرگ ومیرهای بسیاری پیشگیری کرد. من از سال 61 تا کنون در شهر مشهد مشغول طبابت کودکان ونوزادان هستم و اکنون بسیاری از این کودکان و نوزادان بزرگ شده در پست های مدیریتی مشغول خدمت به جامعه هستند ومن به عنوان یک پزشک بسیار خوشحال هستم که بیمارانی را که دیروز از مرگ نجات  دادم امروز آدم های بزرگی شده اند که به جامعه خدمت می کنند.

*  چقدر دغدغه تحقیق و پژوهش در حوزه کاری تان دارید؟

** به عنوان یک عضو هیات علمی دانشگاه و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات نوزادان دانشگاه علوم پزشکی همیشه دغدغه پژوهش را داشته ام و به گفته گاندی ما به دلیل اینکه نیازمند هستیم باید پژوهش کنیم تا جایی که به بی نیازی و خودکفایی دست یابیم. 

* ابزارهای پژوهش در حوزه پزشکی چقدر در ایران فراهم است؟

**ما نباید منتظر بمانیم تا ابزار پژوهش فراهم شود. باید در این مسیر حرکت کنیم تا با هر قدم امکانات مورد نیاز فراهم شود.

نباید منتظر بمانیم تا ابزار فراهم شود چرا که ممکن است هرگز به ایده آل های مورد نظر دست نیابیم . بنابراین باید با تلاش و کوشش و استفاده از امکانات موجود تحقیق وپژوهش کنیم تا در طول زمان به امکانات بیشتر دست یابیم.

*  تا به حال به این فکر نکردید که شاید شما هم روزی به افغانستان بر گردید؟

** بله . خوشبختانه من همواره دو خانه دارم. یکی در ایران و یکی در افغانستان. طی این سال ها علاوه بر فعالیت های علمی واجرایی که در ایران داشته ام در حال رفت وآمد به افغانستان هم بوده ام و نماینده مجلس افغانستان در زمان تدوین تصویب قانون اساسی بوده ام و اکنون مشاور برخی از مراکز درمانی و بیمارستان های افغانستان هستم . به اعتقاد من حضور فیزیکی در یک منطقه جغرافیایی اهمیت چندانی ندارد .امروزه ارتباطات گسترش یافته و به این معنا نیست که اگر ما در منطقه ای زندگی کنیم فعالیت هایمان محدود به همان منطقه باشد. ما باید بکوشیم با نزدیک کردن ملت ها به یکدیگر مرزهای جغرافیایی را از میان برداریم و فعالیت های علمی خود را گسترش دهیم.

*آقای دکتر از افتخاراتی که طی این سال ها در ایران کسب کردید برایمان بگویید.

** من 17 کتاب دارم که 14 عنوان آن تالیفی و سه عنوان ترجمه است. کتاب«مراقبت های ویژه در بیماری های نوزادان و کودکان» من  به عنوان کتاب فصل سال 1390 جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد و یک سال هم کتاب «معاینه، تشخیص و درمان بیماری‌های نوزادان» به عنوان کتاب سال در دانشگاه علوم پزشکی مشهد انتخاب شده است.

همچنین در سال 1386 از طرف دانشگاه‌های استان خراسان در جشنواره هفته پژوهش آن سال به عنوان پژوهشگر برتر استان خراسان رضوی معرفی شدم و تاکنون برنده جایزه فستیوال فردوسی برای ساخت دستگاه رطوبت‌ساز ونتیلاتور، برنده جایزه فسیتوال سرور برای بهترین مقاله تاثیر نمک روی گرانولوم نوزادان،برنده جایزه سرور برای بهترین مقاله «مصرف مولتی ویتامین و آهن در کودکان» ،به عنوان پژوهشگر برتر بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز طی سال 1388 انتخاب شده ام و در جشنواره ملی کتاب سال کودک و نوجوان 1390 به دلیل ترجمه خوب و روان کتاب «بدن چگونه یک روز را با بیماری می‌گذراند؟» موفق به دریافت لوح تقدیر شده ام.