پای پرانتزی در کودکان:

علائم و درمان

پای پرانتزی کودکان بیماری است که در آن، وقتی که کودک با پاها و مچ پای کنار هم جفت شده می‌ایستد، زانوها دور از هم قرار می‌گیرند. کشیدن کودک به سمت بالا برای ایستادن، نقطه عطف مهمی در راه اولین مراحل کودک است. این عمل به هماهنگی همه عضلات، از جمله عضلات بازوها، پاها، کمر، روی پا و غیره همگی در یک زمان نیاز دارد. اگرچه پای پرانتزی در میان نوزادان رایج است، کودک شما مشکلات مهمتری را تجربه خواهد کرد. پای پرانتزی می‌تواند منجر به تغییر شکل در پاها شود که لازم است تشخیص داده شود.

پای پرانتزی در نوزادان

نوزادان تازه متولد شده عادت به خم کردن پاهای خود دارند. این وضعیت نتیجه موقعیتی است که آن‌ها زمانی که در رحم بوده‌اند به آن عادت کرده‌اند. در رحم، فضای کافی برای اینکه نوزاد بتواند پاهای خود را دراز کند وجود ندارد. این امر باعث می‌شود که استخوان‌های پا (که نسبتا نرم هستند) تا حدودی خم شوند. پاهای نوزاد تنها پس از تولد قابلیت صاف شدن دارند، که پس از چند هفته، اتفاق می‌افتد. بنابراین، تقریبا تمام نوزادان دارای درجه ای از پای پرانتزی هستند که طبیعی است.

دکتر فرهت میگوید پای نوزادان تا حدود یک سال پرانتزی به نظر می‌رسد (البته در نوزادان متفاوت است) تا زمانی که برای تعادل خود، دیگر نیازی به خم کردن پاها نداشته باشند. در نهایت، زمانی که کودک شروع به راه رفتن با موضع راست‌تر می‌کند، پاها صاف می‌شوند. این کار بر اساس عوامل مختلف، از چند ماه تا کمی بیشتر از یک سال طول می‌کشد. به هر حال، در سن سه سالگی، اکثر نوزادان پای پرانتزی نخواهند داشت، اما اگر ادامه یابد، نگران کننده است.

علائم

• هنگامی‌که پاها کنار هم هستند (مچ پاها در تماس‌اند)، زانوها به یکدیگر نمی‌چسبند.

• خمیدگی پاها در هر دو طرف بدن مشابه (متقارن) است.

دلایل

راشیتیسم

راشیتیسم وقتی اتفاق می‌افتد که بدن کودک ویتامینD دریافت نکند یا به علت اختلالات ژنتیکی قادر به جذب و یا استفاده از ویتامین D نباشد. در چنین مواردی، استخوان‌ها ظریف می‌شوند و می‌توانند باعث پا پرانتزی شدن کودک شوند.

مسمومیت با سرب یا فلورید

بیشترین تأثیرات مسمومیت سرب یا فلوراید بر بافت استخوان، افزایش میزان استئوئید استخوان (استخوان غیر معدنی) است. افزایش محتوای استئوتومی باعث می‌شود استخوان نرم شود و بیشتر مستعد شکستن باشد. این مسئله می‌تواند باعث پای پرانتزی در کودکان شود.

دیسپلازی استخوان

دیسپلازی استخوان دسته‌ای از مشکلات ارثی غیر معمول است که بر استخوان‌ها و مفاصل تاثیر می‌گذارد و از رشد طبیعی کودک جلوگیری می‌کند. استخوان‌های بلند پاها معمولا تحت تأثیر قرار می‌گیرند و منجر به پای پرانتزی در اطفال می‌شود.

بیماری بلانت

از نظر دکتر احمد شاه فرهت بیماری بلانت یک مشکل رشدی استخوان ساق (تیبیا) است. قسمت پایین پای کودک مبتلا به بیماری بلانت به سمت داخل می‌آید و خمیده به نظر می‌رسد. علت دقیق بیماری بلانت نامشخص است. با این وجود، فرض می‌شود که اثرات وزن  روی صفحه رشد می‌تواند یکی از دلایل باشد. کودکانی که نسبت به سن‌شان اضافه وزن دارند یا زودتر به راه می‌افتند، تحت تأثیر بیماری بلانت قرار می‌گیرند. عامل ارثی نیز ممکن است منجر به بیماری بلانت شود.

خمیدگی فیزیولوژیک پا

در اکثر کودکان زیر 2 سال، خمیده شدن پاها به سادگی یک تغییر طبیعی در ظاهر پا است. پزشکان به این نوع از خمیدگی پا کمانی فیزیولوژیک می‌گویند.

در کودکان مبتلا به پا پرانتزی فیزیولوژیکی، خمیدگی در حدود 18 ماهگی به آرامی شروع به بهبود می‌کند و همچنان با رشد کودک ادامه می‌یابد. در سنین 3 تا 4، انحنا اصلاح شده و پاها معمولا ظاهر طبیعی دارند.

چه زمان باید نگران پای پرانتزی کودکم باشم؟

• به نظر برسد که استخوان‌ها نابرابر خم شده‌اند.

• خمیدگی شدید باشد.

• خم شدن در طول زمان تشدید شود.

• کودک هنگام تلاش برای راه رفتن، احساس درد کند.

• کودک از تلاش برای راه رفتن به هر وسیله‌ای سر باز زند.

چه زمان باید برای پای پرانتزی کودک به پزشک مراجعه کنیم؟

• اگر فرزند شما سه ساله شده است و پرانتزی بودن پاهایش زیاد و قابل توجه باشد، ارزش دارد که به یک پزشک مراجعه کنید.

• اگر مشکل تنها یک پا را تحت تاثیر قرار دهد، و به نظر برسد که در طول زمان به جای بروز علائم بهبود، تشدید شود.

• اگر کودک از درد زانو یا لگن بدون هیچ آسیبی رنج ببرد.

• اگر فرزند شما نسبت به سن خود کوتاه است، اگر در راه رفتن دچار مسئله ای می‌شود (درد یا لرز)، یا با ایستادن مستقیم مشکل دارد.

تشخیص

متخصص اطفال 

معمولا فقط با مشاهده و بررسی فرزند شما می‌تواند پا پرانتزی را تشخیص دهد. آزمایش‌های مختلفی که ممکن است پزشک شما برای تشخیص پا پرانتزی انجام دهد عبارتند از:

• اندازه گیری فاصله بین زانوها در حالی که کودک به پشت دراز کشیده است.

• یادداشت چگونگی راه رفتن کودک برای تصمیم گیری در مورد شدت تغییرات از حالت طبیعی

• انجام آزمایشات خون برای بررسی ویتامین D یا کمبود کلسیم

• استفاده از اشعه ایکس برای بررسی هر گونه مشکل در رشد استخوان پا و یا آگاه شدن از هر گونه علائمبیماری بلانت

درمان پای پرانتزی در کودکان

• بریس شب کمک می‌کند پاها را به آرامی به جهت مستقیم حرکت دهید.

درمان بیماری بلانت معمولا شامل ترکیبی از اقدامات غیر عملیاتی است که شامل پوشیدن بریس مخصوص و استئوتومی است. این بریس، که به ارتز اصلاح شده زانو - مچ پا- پا(KAFO)  شناخته می‌شود، برای جلوگیری از فلج شدن زانو طراحی شده و باید روزانه و شبانه (23 ساعت در روز) پوشیده شود. این بریس با آزاد کردن نیروهای فشاری در ناحیه زانو اجازه باز شدن رشد طبیعی را می‌دهد. بچه‌های کوچک با این بیماری در صورتی که بریس به تنهایی مشکل را برطرف کند، ممکن است نیازی به عمل جراحی نداشته باشند.

• اگر انحنا شدید باشد، پزشک کودک شما ممکن است استئوتومی، جراحی در قسمت بالایی پا، را توصیه کند.

• ضروری است که از مصرف کافی ویتامین D و کلسیم توسط کودک اطمینان حاصل کنید.

• در صورتی که خمیدگی پاها، با وجود استفاده از بریس ادامه یافت و یا بدتر شد، و یا اگر کودک دارای موارد شدید و جدی پای پرانتزی باشد، ممکن است اصلاح با جراحی نیاز باشد.

• علاوه بر این، گچ گرفتن پاها ممکن است برای کمک به رشد مستقیم پاهای کودک توصیه شود. گاهی اوقات، پزشک ممکن است استفاده از آتل شب روی پاهای کودک را برای اصلاح پای پرانتزی پیشنهاد دهد.

• تمرینات ورزشی در فرم درمان فیزیوتراپی حرفه‌ای نیز برای تکمیل و بهبود درمان لازم است.