کولیت اولسراتیو

بروز بیماری کولیت اولسراتیو در دوران کودکی غیرمعمول است، اما غیرممکن نیست. در این مطلب می‌توانید با این کولیت، دلایل، علائم و تشخیص و درمان آن آشنا شوید.

کولیت اولسراتیو چیست؟

کولیت اولسراتیو یا کولیت اولسروز نوعی بیماری التهابی روده است که در آن رودهٔ بزرگ می‌تواند دچار التهاب و زخم یا همان اولسروز شود. دکتر فرهت میگوید اگرچه بروز کولیت اولسراتیو در اوایل دورهٔ کودکی غیرمعمول است اما یک بیماری مزمن و مادام‌العمر است که می‌تواند برای کودکانی که قبل از بلوغ به آن دچار شده‌اند، مشکلات رشدی و تکاملی ایجاد کند.

کولیت اولسراتیو، در کودکان کمی کمتر از بیماری کرون که یکی دیگر از انواع بیماری‌های عمدهٔ التهاب روده است، شایع خواهد بود. اگرچه كوليت اولسراتیو بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان تشخيص داده می‌شود، اما تعداد موارد ابتلا به آن در اوایل دورهٔ کودکی رو به افزايش است.

علائم کولیت اولسراتیو در کودک چیست؟

کودکان در مقایسه با بزرگسالان، معمولاً علائم شدیدتری دارند و احتمال اینکه بیماری به جای تنها بخشی از رودهٔ کودک، تمام آن را درگیر کند بسیار بیشتر است. دکتر فرهت میگوید علائم ممکن است به طور دوره‌ای رخ دهند یعنی رفت و برگشتی باشند یا می‌توانند مداوم باشند. علائم شایع کولیت اولسراتیو در کودکان عبارتند از:

اسهال 

درد شکمی 

مدفوع خونی

تب 

خستگی شدید

کاهش وزن

کاهش اشتها

نیاز فوری به مدفوع کردن، حتی زمان خالی بودن روده‌ها

چه عاملی باعث بروز کولیت اولسراتیو در کودک می‌شود؟

از نظر دکتر احمدشاه فرهت علت دقیق کولیت اولسراتیو ناشناخته است، اما کارشناسان گمان می‌کنند که عوامل ژنتیکی و محیطی در تحریک سیستم ایمنی بدن به واکنشی که باعث التهاب روده شده است و به بیماری التهابی روده منجر می‌شود، نقش دارند.

سابقهٔ خانوادگی بیماری التهابی روده نیز خطر ابتلا به کولیت اولسراتیو را افزایش می‌دهد. پژوهشگران همچنین در حال مطالعهٔ نقش باکتری‌ها و ویروس‌هایی هستند که به طور طبیعی در روده زندگی می‌کنند تا بتوانند هم نقش آنها در کولیت اولسراتیو و هم نقش احتمالی آنها در درمان بیماری را بفهمند.

کولیت اولسراتیو چگونه در کودک تشخیص داده می‌شود؟

پزشک فرزندتان ممکن است تعدادی آزمایش اولیه مانند آزمایش مدفوع و خون را درخواست کند. اگر نتایج این آزمایش‌ها حاکی از بیماری التهابی روده باشد یا اگر علائم کودک همچنان ادامه داشته باشد، پزشک شما را به یک متخصص گوارش اطفال ارجاع خواهد داد. این پزشک در سیستم گوارش کودکان تخصص دارد و می‌تواند آزمایش‌های خون و مدفوع جامع‌تری را درخواست بدهد.

همچنین ممکن است متخصص گوارش، یک آندوسکوپی، کولونوسکوپی یا هر دو را انجام دهد. در روش آندوسکوپی، یک لولهٔ نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین کوچک لامپ‌داری روی آن به نام آندوسکوپ، از طریق دهان کودک برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی وارد بدن او می‌شود. در کولونوسکوپی نیز این لوله از طریق مقعد به رودهٔ بزرگ کودک برای بررسی دستگاه گوارش تحتانی او وارد می‌شود.

پزشک ممکن است یک نمونه از بافت رودهٔ کودک را برای مشاهده در زیر میکروسکوپ و بررسی علائم التهاب بردارد. این آزمایش‌ها دردناک نیستند، اما می‌توانند استرس‌زا باشند، بنابراین معمولاً به بچه‌ها داروی آرام‌بخش تزریق می‌شود. همچنین برای تأیید تشخیص و رد احتمال عارضه‌های دیگر ممکن است بررسی‌های دیگری مانند عکس‌برداری با اشعهٔ ایکس، سیتی‌اسکن یا ام‌آر‌آی هم برای کودک انجام شود.

آیا رژیم غذایی می‌تواند روی کولیت اولسراتیو کودک تأثیر داشته باشد؟

از نظر دکتر احمد شاه فرهت تأثیر هیچ نوع تغييرات رژیمی در بهبود بيماری التهابی روده اثبات نشده است، اما کودکان مبتلا به کوليت اولسراتیو نیازمند توجه خاص به رژيم غذايی خود هستند تا علائم‌شان کنترل‌ شود و تغذيهٔ مناسبی داشته باشند.

فرزندتان به احتمال زیاد، تحت نظر یک متخصص تغذیه قرار می‌گیرد تا مشخص شود چه غذاهایی علائم او را بدتر می‌کنند و همچنین راه‌هایی برای اطمینان از اینکه او تغذیهٔ لازم برای رشد و تکامل سالم را دارد پیدا کند. همچنین فرزند شما ممکن است برای جبران هر گونه کمبود رژیمی ناشی از بیماری به مصرف مکمل نیاز داشته باشد.

کولیت اولسراتیو در کودک چگونه درمان می‌شود؟

دکتر فرهت میگوید کولیت اولسراتیو معمولاً با ترکیبی از داروها برای کاهش علائم و جلوگیری از عود بیماری مدیریت می‌شود. داروهای استروئیدی و داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، التهاب روده را در طول دوره‌های عود و تشدید بیماری کاهش می‌دهند. هنگامی که التهاب و علائم دیگر از جمله اسهال، از بین برود و پوشش روده بهبود پیدا کند، ممکن است لازم باشد کودک برای پیشگیری از عود التهاب به خوردن یک داروی دیگر ادامه دهد.

فرزندتان احتمالاً به مراجعهٔ مرتب به پزشک خود نیاز دارد تا علائم و سلامت کلی‌اش تحت نظر گرفته شود. او همچنین باید به یک متخصص گوارش اطفال با تخصص در بیماری‌های التهابی روده مراجعه کند، به ویژه اگر نوع شدید کولیت اولسراتیو یا عود مکرر التهاب داشته باشد.

جراحی برداشتن رودهٔ بزرگ تنها درمان موجود برای کولیت اولسراتیو است، اما معمولاً این کار فقط در موارد شدید و مزمن صورت می‌گیرد، زیرا ممکن است باعث عوارض دیگری مانند بی‌اختیاری ادرار و عفونت شود.

درمان مناسب می‌تواند عارضهٔ کودک را در وضعیت کنترل یا فروکش بیماری نگه دارد، اما ممکن است دوره‌های عود التهاب تا پایان عمر او ادامه داشته باشد. همچنین او ممکن است به تسهیلات ویژه‌ای در مدرسه نیاز داشته باشد تا علائم بیماری روی پیشرفت تحصیلی‌اش تأثیر نگذارند. اما به‌طورکلی، یک کودک مبتلا به کولیت اولسراتیو می‌تواند به طور منظم به مدرسه برود، در ورزش و فعالیت‌های دیگر شرکت کند و زندگی سالم و فعالی داشته باشد.

راهکارهای والدین برای کولیت اولسراتیو کودک چیست؟

دکتر فرهت میگوید مطمئن شوید که واکسیناسیون کودک خود را به‌موقع انجام می‌دهید، زیرا بعضی از درمان‌های دارویی می‌توانند سیستم ایمنی بدن کودک را تضعیف کنند و در نتیجه او را به بیماری آسیب‌پذیرتر کنند.

با این حال، هنگامی که کودکتان شروع به درمان با داروهای سرکوب‌کنندهٔ سیستم ایمنی بدن می‌کند، نمی‌تواند واکسن‌های ام‌ام‌آر، آبله‌مرغان یا واریسلا را که حاوی ویروس‌های زنده و ضعیف‌شده هستند دریافت کند. بیشتر واکسن‌ها با ویروس‌های غیرفعال‌شده یا کشته‌شده ساخته می‌شوند. پزشک فرزندتان می‌تواند شما را در مورد نوع واکسن‌های مورد نیاز فرزندتان و زمان دریافت آنها راهنمایی کند.

چه عارضه‌های دیگری با کولیت اولسراتیو ارتباط  دارد؟

کولیت اولسراتیو با مشکلات مربوط به سیستم گوارش و همچنین دیگر سیستم‌های بدن ارتباط دارد. برخی عارضه‌های محتمل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

کم‌خونی ناشی از خونریزی زخم‌های روده

بیماری کبد

سنگ کیسهٔ صفرا

سنگ کلیه

آرتریت یا التهاب مفصل و درد مفصلی

ضعف استخوان

زخم‌های دهانی

مشکلات پوستی

التهاب چشم

لخته شدن خون

رشد ضعیف ناشی از کمبود مواد مغذی

سرطان روده و سرطان‌های دیگر

مشکلات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی

مگاکولون توکسیک یا اتساع حاد روده

این مورد آخر یعنی مگاکولون توکسیک یک بیماری نادری که در آن رودهٔ بزرگ فلج می‌شود و نمی‌تواند عملکرد طبیعی و نرمالی داشته باشد. این عارضه اغلب می‌تواند با دارو درمان شود اما گاهی اوقات نیز امکان دارد به عمل جراحی برای برداشتن بخشی از روده بزرگ نیاز باشد.