مشکلات ارتوپدی در کودکان ناشی از ناهنجاری های مادرزادی (مانند استخوان اضافی مادرزادی) ، اختلالات رشد، آسیب، سرطان استخوان، حالت نامناسب بدن و حتی تغذیه نامناسب است.
کلید کنترل مشکلات ارتوپدی تشخیص زودهنگام و مدیریت مداوم (با پیگیریهای منظم) مشکل است. چندین مشکل ارتوپدی وجود دارد که ممکن است در کودکان رخ دهد و اگر در اوایل تشخیص داده نشده و درمان نشود ممکن است در آینده به ایجاد عوارض متعددی مانند ناتوانی منجر شود.
رشد کودک بستگی به عوامل خاصی مانند فیزیک، محیط زیست و غیره دارد. گاهی اوقات، به عنوان یک والد، ممکن است متوجه شوید که رشد کودک شما به طور کامل در مسیر درست نیست. کودکان زیادی هستند که با مشکلات ارتوپدی مانند پاهای تخت، پاهای کمانی و زانو پرانتزی برخورد می کنند اما باید متوجه باشید که اغلب این مشکلات به راحتی قابل درمان هستند اگر به موقع تشخیص داده شوند.
عارضه های ارتوپدی کودکان و نوزادان شامل موارد بسیار زیادی است که به تفکیک قسمتی از بدن که درگیر می شود، عبارت اند از:
گاهی کودکان ممکن است مبتلابه اختلالات ارتوپدی در ناحیه مچ پا و اطراف آن شوند که عبارت اند از:
عارضه های ارتوپدی کودکان و نوزادان شامل موارد بسیار زیادی است که به تفکیک قسمتی از بدن که درگیر می شود عبارتند از:
Clubfoot یک نوع معمول از نقص مادرزادی است که بر عضلات و استخوان های پا تأثیر می گذارد. پاچنبری وضعیتی است که پا به جای اینکه صاف باشد به سمت پایین چرخیده می شود. این چرخش باعث می شود که انگشتان پا به سمت پای دیگر منحرف شوند. کودک ممکن است با نقص در یک یا هر دو پا متولد شود.
پاچنبری به تنهایی و خودبه خود بهتر نخواهد شد و برای ترمیم نیاز به جراحی دارد اما اکنون پزشکان از یک سری از گچ ها، حرکات ملایم و کشش های پا و بریس ها استفاده می کنند تا به آرامی پا را به صاف کنند.
صافی کف پا شرایطی را توصیف می کند که در آن قوس های طولی و یا میانی پا کشیده یا مسطح باشند. تمام سطح پا در حالت ایستاده، پیاده روی و دیگر فعالیت ها با سطح زمین تماس دارند. اکثر نوزادان و بچه های کوچک پاهای تخت دارند که این طبیعی است. قبل از تشکیل استخوان ها قسمت زیادی از پا و مچ پا از بافت نرم، چربی و غضروف ساخته شده اند و قوس هنوز کامل نشده است. هنگامی که کودک شروع به راه رفتن روی پاها می کند، مفاصل هنوز هم در حال حرکت هستند. این زمانی است که بدشکلی پای کودک آشکار می شود و والدین ممکن است نگران باشند که پای فرزندشان مشکل دارد. در اکثریت قریب به اتفاق کودکان با افزایش سن باعث بهبود صافی کف پاها می شوند. حتی اگر صافی با افزایش سن کاملاً درمان نشود بعید است که در آینده کودک دچار مشکل شود.
ممکن است در موارد خفیف صافی کف پا، مخصوصاً در صافی کف پای انعطاف پذیر، نیاز به درمان نباشد. این مشکل اغلب با رشد و پیشرفت کودک حل می شود. بچه های کوچک باید تشویق شوند تا هرچه می توانند و هرکجا ایمن است با پای برهنه راه روند. این کار حساسیت پا را افزایش می دهد. در عین حال حرکت در سطوح مختلف زمین باعث ایجاد قدرت و ثبات پا می شود.
سایر اختلالات ارتوپدی در این ناحیه از پای کودک یا نوزاد عبارتند از:
- متاتارسوس ادداکتوس: این یک مشکل مادرزادی است که گاهی باعث خمیدگی قسمت جلو پا می شود. این مشکل معمولاً با درمان دستی، گچ گیری و گاهی جراحی درمان می شود.
- پای کالکانئووالگوس: این اتفاق در نوزادان با هایپر دورسی فلکشن پا، دوری قوزک پا و افزایش پاشنه والگوس ایجاد می شود که معمولاً به دلیل حالت بدن در داخل رحم ایجاد می شود و زمانی که نوزاد شروع به ایستادن می کند مشکل حل می شود.
- اتصال تارسال: اتصال تارسال صافی پای اسپاستیک پرونئال همراه با خشکی پای دردناک و اسپاسم عضلات جانبی ساق است که بعد از سن 9 سالگی ظاهر می شود. این مشکل ممکن است بدون جراحی (به عنوان مثال، با گچ و کفی طبی) و یا جراحی درمان شود.
- افزایش قوس طولی پا: این مشکل باعث افزایش قوس پا می شود که نمی تواند وزن را تحمل کند. گزینه های درمان فیزیوتراپی، بسته به شدت مشکل، شامل ارتوپدی و جراحی می شود.
پای پرانتزی است که با تنگی کپسول خلفی ایجاد می شود و معمولاً به علت رشد ضعیف قسمت داخلی صفحه اپی فیزیال است.این مشکل معمولاً به طور یک جانبه دیده می شود و در مشکلاتی مانند نرمی استخوان، بیماری پژه و درجه ی شدید استئوآرتریت زانو مشاهده می شود.
انواع مشکلات انگشتان پای کودکان عبارتند از:
این شایع ترین تغییر شکل پا است و می تواند از مقادیر جزئی ضخامت بافت نرم تا اختلالات اسکلتی عمده متفاوت باشد. شایع ترین اختلال انگشتان اضافه در انگشت پنجم است.
روش درمان برای برداشتن انگشت اضافی بستگی به نحوه اتصال آن به دست یا پا دارد.
اگر انگشت تشکیل شده ضعیف و بدون استخوان باشد درمان در طی یک جلسه مراجعه به مطب پزشک به آسانی با قرار دادن یک گیره در پایه ی انگشت انجام می شود. گیره جریان خون به انگشت را متوقف می کند و ،دقیقاً شبیه افتادن بند ناف هنگام تولد، باعث می شود که انگشت اضافی بیفتد. اگر این انگشت بیشتر شکل گرفته باشد، جراح آن را در اتاق عمل زمانی که کودک شما حدود یک ساله است برمیدارد. جراحی فرزند شما بر اساس شرایط دقیق او خواهد بود. موارد پیچیده تر ممکن است نیاز به جراحی پیچیده داشته باشد.
چند مورد از اختلالات دیگر در این ناحیه عبارتند از:
- انگشتان خمیده: معمولاً انگشت چهارم و پنجم را درگیر می کند که معمولاً بدون علائم است و به ارث برده می شود. 25 تا 50 درصد موارد تا سن 3-4 سالگی برطرف می شود و در غیر این صورت جراحی موردنیاز است.
- روی هم افتادن انگشتان: انگشت پنجم روی انگشت چهارم قرار می گیرد و در نیمی از موارد باعث درد می شود و نیاز به عمل جراحی دارد.
- فرورفتن ناخن در پوست: لبه ناخن به داخل بافت نرم اطراف فرو می رود و ممکن است باعث بروز پارونیشی شود. گزینه های درمان از کنترل محافظه کارانه با استفاده از آب گرم و آنتی بیوتیک ها و روش های مختلف جراحی متفاوت است.
مشکلات ارتوپدی زانوی کودکان عبارتند از:
بیماری ازگود-اشلاتر (OSD) التهاب استخوان، غضروف یا تاندون در بالای کشکک (تیبیا) در محل اتصال تاندون زانو (پاتلا) است. این مشکل درواقع یک بیماری نیست بلکه آسیبی شدید است.
بیماری ازگود-اشلاتر معمولاً نیاز به درمان محافظه کارانه با اصلاح فعالیت، درمان فیزیکی، بریس، کفی طبی و به ندرت برداشتن تورم تیبال دارد.
درد پا در کودکان می تواند به علت تعدادی از علل ایجاد شود. تشخیص نیاز به سابقه دقیق و معاینه دارد. آرتروسکوپی از مفصل ران در بیماران کودک بسیار مورد استفاده قرار می گیرد تا درد را در مفصل بررسی و درمان کند.
دیسپلازی طیفی از اختلالات است که بر روی استخوان پروگزیمال، استابولوم و ران ها تأثیر می گذارد. این مسئله در مورد نحوه شکل گیری مفصل ران کودک در گذشته، در طی یا پس از زایمان، است که باعث ایجاد ران ناپایدار می شود. در موارد شدید، مفصل ران می تواند دچار دررفتگی و یا مشکل در راه رفتن شود.
تشخیص زودهنگام مانع از عوارض درازمدت می شود. موارد خفیف دیسپلازی معمولاً با رشد کودک خودبه خود حل می شوند. موارد شدیدتر ممکن است نیاز به درمان با بریس یا عمل جراحی داشته باشند تا لگن در جای خود قرار بگیرد و به طور مناسب درمان شود.
در این بیماری به عللی که به درستی شناخته شده نیست، صفحه رشد بالایی ران ضعیف شده و اپی فیز سر استخوان ران بر روی گردن استخوان ران به سمت عقب جابجا می شود. این مشکل در پسران 12 تا 15 ساله شایع است.
این بیماری همیشه با عمل جراحی برای تثبیت صفحه رشد که تضعیف شده است درمان می شود. اما حتی قبل از جراحی، پزشک سعی خواهد کرد که تا با رفع فشار از روی پای آسیب دیده از لغزش بیشتر جلوگیری کند. بسیاری از پزشکان به محض اینکه این بیماری تشخیص داده شود بیمار را به بیمارستان ارجاع می دهند تا مطمئن شوند که او استراحت می کند و بتوانند جراحی را در اسرع وقت انجام دهند.
سایر اختلالات ارتوپدی لگن کودکان به زیر است:
- آرتروز سپتیک و استئومیلیت: این مشکل معمولاً به دلیل استافیلوکوک اورئوس ایجاد می شود. درمان معمولاً آسپیراسیون اضطراری، آرتروسکوپی، زهکشی و برداشتن بافت آسیب دیده با پوشش آنتی بیوتیک است.
- سینوویت گذرای مفصل ران: این وضعیت یک علت شایع لنگیدن است و اغلب بعد از یک عفونت تنفسی رخ می دهد. گزینه های درمان عبارتند از استراحت، فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی.
- بیماری پورتس: این ناخوشی به علت نکروز ناگهانی در سر فمورال است. اقدامات اولیه شامل استراحت در رختخواب، بی حسی و استراحت است. گاهی اوقات لازم است که یک عمل جراحی برای هدایت توپ سر ران - شناخته شده به عنوان استئوتومی ورم فمورال - مورد استفاده قرار گیرد.
اختلالات مربوط به ارتوپدی مرتبط با ستون فقرات در کودکان و نوزادان عبارت از:
اسکولیوز یک وضعیت نادر ستون فقرات است که در آن ستون فقرات چرخش و انحراف غیرطبیعی به جوانب دارد. اگرچه اسکولیوز در هنگام تولد وجود دارد، اما معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی پیشرفت می کند و در دختران جوان بیشتر از پسران رایج است. بسیاری از کودکان در مدرسه در سال پنجم تا نهم بررسی می شوند تا در صورت ابتلا به اسکولیوز شناسایی شوند زیرا این وضعیت به طورمعمول در طول سال های رشد کودک به سرعت پیشرفت می کند.
هرچه منحنی و چرخش ستون فقرات بیشتر باشد دفورمیتی شدیدتر خواهد بود. اگر بریس قادر به کنترل پیشرفت منحنی نباشد، جراحی در نظر گرفته می شود. در این موارد، ستون فقرات چرخانده شده و به سینه قفل می شود که باعث هل دادن تیغه شانه ها و دنده ها به عقب می شود که قوز و نابرابری در قفسه سینه ایجاد می کند.
جراحی اسکولیوز منحنی را در ستون فقرات صاف می کند و قطعات و مفاصلی که در منحنی دخالت دارند با هم مخلوط می شوند. این عمل جراحی یک درمان ایمن و مؤثر است. در حالی که منحنی های به شدت پیچ خورده نمی توانند کاملاً صاف شوند اما ممکن است اغلب آن ها به طور چشمگیری بهبود پیدا کنند.
اصطلاح کیفوز برای توصیف انحنای شدید ستون فقرات استفاده می شود که قوز نیز نامیده می شود. کیفوز می تواند در اثر شرایطی مانند وضعیت ضعیف بدن، پوکی استخوان، استفاده طولانی مدت از استروئید یا تومورهای ستون فقرات ایجاد شود. در موارد جدی تر، کیفوز پس از شکستگی و دررفتگی چند مهره اتفاق می افتد. معاینه فیزیکی و اشعه ایکس ستون فقرات پزشک را از اطلاعات موردنیاز برای تعیین میزان اختلال نخاعی آگاه می کند. منحنی بیش از 45 درجه غیرطبیعی است.
درمان کیفوز بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. نوجوانان مبتلا به کیفوز موضعی به طور کلی از هیچ عارضه یا پیشرفت بیماری رنج نمی برند و حتی ممکن است با گذشت زمان بهبود پیدا کنند. یک برنامه تمرینی ممکن است به رفع درد پشت کمک کند. اگر منحنی کیفوزی بیش از 75 درجه باشد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که مهره های غیرطبیعی را صاف کند و باهم ادغام کند تا بتواند ستون فقرات را تثبیت کند و درد و بی ثباتی را از بین ببرد.
سایر اختلالات ستون فقرات عبارتند از:
- لغزش مهره ها: لغزش یا سرخوردگی مهره به رانده شدن یک مهره به طرف جلو بر روی مهرهٔ زیرین گفته می شود. درمان شامل فیزیوتراپی، داروهای ضد انعقادی غیر استروییدی و در بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستی شدید، همجوشی ستون فقرات خلفی است.
- التهاب دیسک کمر: این یک بیماری غیرمعمول در کودکان است. ویژگی های بالینی عبارتند از امتناع از پیاده روی، کمردرد، عدم توانایی خم کردن کمر و گودی کمر. در برخی از بیماران دیسک صرفاً متورم می شود اما در سایر موارد، کلسیفیکاسیون(تجمع کلسیم در یکی از بافت های بدن) نیز دیده می شود. درمان شامل تزریق داخل وریدی همراه با آنتی بیوتیک های خوراکی است.
گاهی کودکان مبتلا به اختلالات و مشکلات در ناحیه گردن هستند که به شرح زیر است:
- تورتیکولی (کجی گردن ): شایع ترین شکل تورتیکولی عضلانی است که در نوزادان، معمولاً به علت آسیب در هنگام زایمان ایجاد می شود. گزینه های کنترل شامل مشاهده، درمان فیزیوتراپی، بریس و در موارد شدید تزریق بوتاکس می شوند. اگر کمشکل به دلیل وجود باند فیبری تنگ ایجاد شود برش باند می تواند نتایج خوب و تأثیر زیبایی همراه داشته باشد. سایر آسیب ها و ضربات، نقص مادرزادی و تومور نیز باید در نظر گرفته شوند.
- بی ثباتی مهره Atlanto-axial: این مشکلی جدی و حاد و اغلب با سندرم داون مرتبط است. تا زمانی که فشار نخاعی رخ نداده باشد نیازی به درمان نیست اما در صورت بروز فشار انجام جراحی برای ثابت کردن مهره لازم است.
بیماری اسپرنگل یا بالا بودن مادرزادی استخوان شانه وضعیتی است که کتف به محل طبیعی برنمی گردد. این مشکل ارتوپدی کودکان می تواند یک طرفه یا دوطرفه باشد. هیچ درمانی لازم نیست مگر اینکه وضعیت حاد باشد و در این صورت جراحی اصلاحی انجام میشود.
بیماری های ارتوپدی ناحیه آرنج کودکان عبارتند از:
- دررفتگی آرنج: با دررفتگی آرنج رباط حلقوی گیر می افتد و دوسطحی که مفصل را تشکیل می دهند از یکدیگر جدا می شوند. به بیان دیگر دو استخوانی که یک مفصل را درست می کنند ارتباط آناتومیک خود نسبت به یکدیگر را از دست می دهند. درمان دستی ساده می تواند مشکل را رفع کند اما در صورت عود بازسازی رباط نیاز می شود.
- بیماری پانر: بیماری پانر صفحه رشد در آرنج را درگیر می کند (صفحه های رشد بافت استخوانی جدید می سازند و طول و شکل نهایی استخوان ها در بزرگ سالی را تعیین می کنند. این یک بیماری نادر است که گاهی ورزشکاران جوان را درگیر می کند. علائم اغلب با کاهش فعالیت بدنی از بین می روند.
رادیال کلاب هند یا دست چنبری بدفرمی نادر است که ناشی از فقدان یکی از استخوان های ساعد به طور مادرزادی است که یکی دیگر از مشکلات ارتوپدی کودکان میباشد و این موجب انحراف مچ دست بچه به طرف بدون استخوان می شود. دست چنبری می تواند همراه با دیگر مشکلات مادرزادی بوده و موجب اختلالات شدید در کار آیی اندام فوقانی شود. جراحی اصلاحی با استفاده از پیوند استخوان و سایر تکنیک ها می تواند نتیجه ی قابل قبول عملکردی ایجاد کند.
شست و انگشت ماشه ای مادرزادی به دلیل ضخیم شدن تاندون ها و عضلات انگشت ایجاد می شود. جراحی می تواند این مشکل را درمان کند. بررسی ها نشان داده است که روش زیر پوستی به همان اندازه عمل جراحی باز مؤثر است.