نوزاد در ماه اول زندگی، روزی 16 ساعت می خوابد و 8 ساعت دیگر را بیدار یا خواب آلوده است. نوزاد در هنگام بیداری به اشیای بزرگ و ساده به ویژه صورت انسان نگاه می کند. البته این توجه کوتاه بوده و معمولا بیش از هفت تا ده دقیقه طول نمی کشد. نوزاد حرکت صورت مادر خود را با چشم دنبال می کند، توجه مادر به این عمل نوزاد سبب تحکیم روابط عاطفی بین آن ها می شود.
خواب نوزاد دو مرحله دارد: خواب سطحی و خواب عمیق. در خواب عمیق نوزاد پستان مادر را نخواهد گرفت و اگر احیاناً پستان مادرش را بگیرد پس از چند بار مکیدن آن را رها می کند. در خواب سطحی نوزاد معمولا پستان مادر را می گیرد؛ البته ممکن است گاهی هم نگیرد. مادران توجه داشته باشند که گاه کودک در خواب سطحی صداهایی منقطع و گریه مانندی می کند که گریه واقعی نبوده و در صورت دادن پستان به او ممکن است آن را نگیرد.
با افزایش سن کودک، ساعات خواب او کمتر شده و مدت بیشتری بیدار می ماند.
الگوی غیرقابل پیشبینی خواب نوزاد
وقتی فرزندتان تازه به دنیا آمده است، احتمالاً مجبور هستید چندین بار در طول شب برای عوض کردن پوشک، غذا دادن و آرام کردن و تسکینش بیدار شوید. الگوی خواب کودکان از تولد تا سه ماهگی معمولاً به شکل زیر است:
چرخههای کوتاه خواب :
چرخههای خواب نوزادان به مراتب کوتاهتر از بزرگسالان است و زمان بیشتری را در خواب رم؛ که در آن حرکات سریع چشم وجود خواهد داشت، میگذرانند. تصور میشود که خواب رم برای رشد خارقالعادهای که در مغزنوزادان اتفاق میافتد ضروری است. این غیرقابل پیشبینی بودن خواب نوزاد در این سن یک مرحلۀ ضروری برای کودک است و زیاد طول نمیکشد. هرچند وقتی کمبود خواب دارید، حتی این مرحلۀ کوتاه ممکن است بسیار طولانی به نظر برسد اما با تصور کردن رشد خوب و سالم مغز نوزاد در ذهنتان ممکن است حتی این بیدار شدنها برایتان خوشایند شود.
شروع طولانیتر شدن خواب :
از شش تا هشت هفتگی به بعد به تدریج نوزادان در طول روز، دورههای کوتاهتر و در طول شب، دورههای طولانیتری میخوابند. البته بیشتر آنها هنوز در طول شب برای شیر خوردن از خواب بیدار میشوند. آنها همچنین دورههای کوتاهتری از خواب رم و دورههای طولانیتری از خوابی عمیقتر دارند. کارشناسان میگویند، در فاصلهٔ چهار و شش ماهگی، بیشتر کودکان شیرخوار قادر به خوابیدن برای مدت هشت تا ۱۲ ساعت در طول شب میشوند. برخی از نوزادان از همان شش هفتگی برای دورههای طولانی در شب میخوابند، اما بسیاری از نوزادان تا پنج یا شش ماهگی به این نقطه نمیرسند و برخی تا دورهٔ نوپایی همچنان در طول شب از خواب بیدار میشوند. شما اگر بخواهید میتوانید آموزش عادتهای خواب صحیح را از همان ابتدا شروع و به کودکتان کمک کنید که هرچه زودتر به این مرحله برسد.
راهکارهای ایجاد عادت خواب صحیح در کودک
راهکارهایی برای کمک به خوب خوابیدن کودکان در این سن وجود دارد. برخی از این روشهای مؤثر شامل موارد زیر است:
به نوزاد فرصتهای زیادی برای چرت روزانه بدهید :
در شش تا هشت هفتۀ اول، بیشتر نوزادان قادر به بیدار ماندن برای مدتی بیش از دو ساعت متوالی نیستند. اگر برای خواباندن کودک مدت بیشتری را یعنی بیشتر از گذشت دو ساعت از آخرین خوابش صبر کنید، ممکن است نوزادتان بیش از حد خسته شود و در خوابیدن دچار مشکل شود.
تفاوت بین روز و شب را به نوزاد بیاموزید:
برخی از نوزادان شبزندهدار هستند؛ چیزی که ممکن است در دوران بارداری متوجه آن شده باشید و وقتی شما میخواهید بخوابید آنها تازه بیدار میشوند. در چند روز اول تولد کودک، کار زیادی در این مورد از دستتان برنمیآید. اما از حدود دو هفتگی نوزاد، میتوانید آموزش تفاوت شب و روز را به شکل زیر شروع کنید:
به این ترتیب نوزادتان خیلی زود میفهمد که شبها زمانی برای استراحت و خوابیدن است و کمکم یک الگوی منظم برای خوابیدن پیدا میکند.
نشانههای خوابآلودگی نوزاد را بشناسید :
گوش به زنگ نشانههای خواب در نوزادتان باشید. اگر نشانههای زیر یا هر نشانۀ دیگری از خوابآلودگی در نوزاد دیدید، او را به رختخوابش ببرید:
شما به زودی حس ششمی در مورد برنامۀ روزانه نوزادتان پیدا خواهید کرد و به طور غریزی میفهمید که چه زمانی آمادۀ چرت زدن است.
یک برنامۀ منظم قبل از خواب ایجاد کنید :
یک برنامۀ روتین قبل از خواب ایجاد و برای پایبندی به آن تلاش کنید. این برنامه میتواند خیلی ساده مثل پوشاندن لباس خواب به نوزاد، لالایی خواندن و در انتها یک بوسهٔ شب به خیر باشد.نوزاد را قبل از خواب عمیقتر به رختخواب ببرید: وقتی نوزاد خوابآلود اما هنوز بیدار است، او را در رختخواب بگذارید. وقتی نوزاد به شش تا هشت هفتگی برسد، میتوانید کمکم به او فرصت بدهید که خودش به خواب برود، اما برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند که نوزاد را وقتی خوابآلود اما هنوز بیدار است در رختخواب بگذارید.
یک نظریهٔ متفاوت در مورد خواب نوزاد
یک نظریه نیز وجود دارد که مخالف تکان دادن نوزاد حتی در این سن کم برای خواباندن اوست. بر اساس این نظریه بیشتر پدر و مادرها فکر میکنند کاری که آنها در این سن کم انجام میدهند تأثیری روی عادتهای خواب نوزاد در آینده نخواهد داشت اما این تصور اشتباه است، زیرا نوزادان در حال یادگیری عادتهای خواب خود هستند و طبیعتاً اگر شما در طول هشت هفتۀ اول زندگی، هر شب کودک را برای به خواب رفتن در آغوشتان تکان دهید، چرا باید بعداً انتظار اتفاق و شیوهٔ خوابیدن متفاوتی را از کودکتان داشته باشید؟
با این حال، همه با این نظر موافق نیستند و بیشتر والدین تصمیم میگیرند نوزاد را با جنباندن یا شیر دادن بخوابانند، چون هم این کار را عادی و طبیعی میدانند، هم خودشان از آن لذت میبرند و هم نوزاد زودتر میخوابد یا شاید هم فقط به این دلیل که هیچ کار دیگری مؤثر به نظر نمیرسد.