نوازش و استفاده از مواد آرایشی

نوازش نوزاد توسط والدین به‌ویژه مادر علاوه بر اثرات عاطفی فراوان، روی رشد و تکامل نوزاد نیز مؤثر است. نوازش شامل نگاه کردن به چشمان نوزاد، ماساژ نوزاد با دست، صحبت کردن با او و تماس پوستش با پوست مادر (به شرطی که مادر و نوزاد به وسیله پتو پوشانیده شده باشند تا از کاهش درجه حرارت بدن نوزاد جلوگیری شود) هست.
بوسیدن‌های زیاد، مکرّر و خشن به‌ویژه توسط کسانی که بیماری‌های واگیر مانند سرماخوردگی دارند صلاح نیست، چون سبب انتقال بیماری‌های مختلف به نوزاد می‌شود.
استفاده از سرمه برای چشم و ابرو توصیه نمی‌شود چرا که تصوّر عامه مردم این است که سرمه سبب افزایش قدرت دید و بزرگی چشم می‌شود و از نظر پزشکی این مسائل غلط بوده و سرمه هیچ نوع اثری روی قدرت بینایی یا بزرگی و کوچکی چشم ندارد.
استفاده از پودرهای مختلف به‌ویژه پودرهای جامی تالک بر روی چین‌های گردن و زیر بغل توصیه نمی‌شود. حتی دیده شده استفاده نادرست از پودر تالک سبب التهاب ریه‌های نوزاد شده است.

نوازش موضوع بسیار مهمی است که در گذشته به عنوان یک اصل اساسی و ضروری مورد توجه قرار نمی‌گرفت چراکه تصور می‌شد خلأ آن هیچ مشکلی را به همراه نخواهد داشت. این در حالی است که پژوهش های متعدد و گسترده سال های اخیر به تأثیرات شگرف و همه جانبه نوازش تأکید دارند.

تاثیر نوازش در کودکان

در همین راستا دو گروه از کودکان کمتر از دو سال مورد بررسی قرار گرفتند و مشخّص شد کودکانی که در شیرخوارگاه نگهداری می‌شوند در مقایسه با کودکانی که توسط پرستار یا پدر و مادر تربیت می‌شوند، به رغم بهره بردن از فاکتورهای بهداشتی یکسان، از سیستم ایمنی ضعیف تری برخوردار هستند که دلیل این واقعیت به موضوع مهم نوازش بستگی دارد.

این پژوهش نشان داد کودکان شیرخوارگاه به دلیل دریافت نکردن نوازش نسبت به سایر کودکان، با بیماری های بیشتری مواجه می‌شوند برای همین تیمی از پرستاران استخدام شدند تا هر روز و در زمان مشخص کودکان شیرخوارگاه را نوازش کنند و موضوع قابل توجه این بود که کودکان تحت بررسی کمتر در معرض بیماری های مختلف قرار گرفتند.
مورد نوازش قرار گرفتن در کودکی، موجب تحریک نورون های مغزی و رشد هوش کودک خواهد شد.

نوازش کردن چه تاثیری دارد؟

نتیجه این تحقیقات ثابت کرد نوازش، موجب ترشح دسته‌ای از انتقال دهنده های عصبی در بدن می‌شود که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، احساس لذت و شادابی را همراه دارد ضمن اینکه از لحاظ علمی هم مشخص شده کودکانی که نوازش می‌شوند سرحال و شادتر هستند و کمتر در معرض اضطراب و افسردگی قرار می‌گیرند. از این رو کودکانی سالم تر و قوی تری هستند.
این‌گونه شد که نوازش به عنوان یک اصل ثابت فرزند پروری در نظر گرفته می‌شود و همان‌قدر که تغذیه کودک بسیار مهم است نوازش هم مهم تلقی می‌شود و به کارکرد درست سیستم اعصاب رشد اجتماعی و کاهش بروز اختلالات در وی می‌انجامد.

سیناپس ها و نورون های مـــغزی از طریق حواس پنج گانه تقویت می‌شوند و واژه باهوش به کودکانی اطلاق می‌شود که حواس پنج گانه آنها به خوبی تحریک و تقویت شده باشد و از آنجا که حس لامسه یکی از این حواس است، مورد نوازش قرار گرفتن در کودکی یکی از عواملی خواهد بود که موجب تحریک نورون های مغزی و رشد هوش کودک خواهد شد.
در همین راستا بخشی از دلایل بروز رفتارهای سالم یا ناسالم در دوران بزرگسالی به این مقوله باز می‌گردد که فرد تا چه حد خود و دیگران را دوست دارد.

کودکانی که نوازش نمیشوند ...

همدلی، دوست داشتن خود و احساس ارزشمند بودن موضوعی است که در کودکی و از تربیت و رفتار والدین آموخته می‌شود و کسی که در دوران بزرگسالی از این مباحث اخلاقی پیروی می‌کند بدون شک در دوران کودکی مورد توجّه، محبّت و نوازش قرار گرفته است و در مقابل کودکی که از نوازش و محبت محروم بوده است، با خود گمان بد کرده و تصوّر می‌کند دوست داشتنی نیست، به همین دلیل وقتی بزرگ می شود یا دیگران را خوب و خود را بد می‌پندارد و با سرویس دادن به دیگران خود را حقیر و وابسته به آنها نشان می‌دهد یا اینکه هم خود و هم دیگران را بد دانسته و شروع به بروز رفتارهای آسیب‌زا می‌کند و با تصوّر اینکه دنیای خودش بد است برای دیگران هم دنیای بدی را می‌سازد. نوازش یک شیوه محبّت کردن است و کودکانی که نوازش می‌شوند در ابراز محبت به خود و دیگران به خوبی عمل کرده و حتی این محبّت را به جوجه یا عروسک خود هم ابراز می‌کنند.

در همین خصوص می‌توان به اختلال یادگیری در دوران کودکی اشاره کرد که معمولاً کودکان دارای اختلال یادگیری از حس لامسه ضعیف تری برخوردار هستند که در مورد این کودکان به احتمال زیاد می‌توان گفت با تقویت حس لامسه این کودکان، قسمتی از مراکز مغزشان که با هوش ریاضی و یادگیری در ارتباط است تحریک و تقویت می‌شود.

موضوع دیگری که با نوازش کردن در دوران کودکی مرتبط است، به اختلالات دوران بزرگسالی باز می‌گردد. نوازش یک شیوه محبّت کردن است و کودکانی که نوازش می‌شوند در ابراز محبّت به خود و دیگران به خوبی عمل کرده و حتی این محبّت را به جوجه یا عروسک خود هم ابراز می‌کنند. علاوه بر این از رشد اجتماعی بالایی در کودکی و بزرگسالی برخوردار هستند زیرا الگوی ارتباطی درستی را تجربه می‌کنند.

اما گروه مقابل این کودکان پرخاشگر، غمگین، عصبی و تنهاتر هستند و حتّی در دوران بزرگسالی، محبّت کردن و استفاده از الفاظ محبّت آمیز برایشان مسخره به نظر می‌رسد چراکه ساده ترین رفتار محبّت آمیز را که همان نوازش است تجربه نکرده اند.

مضرات لوازم آرایشی برای جنین

قبل از استفاده از لوازم آرایش، باید به دو مسئله خوب فکر کنید. اما قبل از هرگونه نتیجه گیری، بهتر است در ابتدا بدانید که آیا استفاده از لوازم آرایشی در دوران بارداری بی خطر است یا خیر و یا اینکه اگر قصد دارید از این لوازم استفاده کنید، باید بدانید که کدام یک از لوازم آرایش در بارداری مناسب تر هستند. بناباین با ما همراه شده و این مقاله را بخوانید تا بیشتر در این موارد اطلاعات کسب کنید. چرا باید در دوران بارداری مراقبت مضرات لوازم آرایشی برای جنین باشیم؟

نهادهای نظارتی در سراسر جهان توصیه هایی را برای استفاده ایمن از مواد شیمیایی مضر که به عنوان مواد افزودنی یا نگهدارنده در محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت های شخصی استفاده می‌شوند، دارند. بنابراین، استفاده از بسیاری از این مواد شیمیایی یا ممنوع بوده و یا در غلظت بسیار کمی در محصولات به کار می‌روند و به طور کلی، خطرات و عوارض کلی آن ها بر سلامتی (از جمله جنین) پایین است.

با این حال، هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان، تولید و بازاریابی چنین محصولاتی به درستی کنترل و تنظیم نشده است. در نتیجه، برخی از محصولات و لوازم آرایشی مراقبت شخصی ممکن است حاوی مقادیر زیادی مواد شیمیایی سمّی باشند که در نتیجه استفاده از آن ها در دوران بارداری ایمن و خالی از خطر نخواهد بود. این محصولات شامل برخی از محصولات غیرقانونی است که به صورت آنلاین و در بازارهای بین المللی موجود هستند (به ویژه محصولاتی مانند مواد روشن کننده های پوست).

کدام مواد شیمیایی در دوران بارداری مضر هستند؟

تصور می شود که مواد شیمیایی زیر در دوران بارداری مضر بوده و باید از مصرف آن ها اجتناب شود:

مضرّات لوازم آرایشی برای جنین، رتینوئیدها

رتینوئیدها گروهی از ترکیبات شیمیایی هستند که از ویتامین A (که به آن رتینول نیز گفته می شود) گرفته می‌شوند. ترتینوئین نوعی رتینوئید است که معمولاً در کرم ها و محصولات ضدّچروک یا ضدّپیری و همچنین درمان آکنه استفاده می‌شود. برخی گزارش ها نشان می‌دهند که استفاده از محصولات مرتبط با ویتامین A در دوران بارداری با بروز نقص های مادرزادی مرتبط بوده است. بنابراین، اگرچه رتینوئیدها به طور قابل توجّهی از طریق پوست جذب نمی‌شوند، امّا به دلیل خطر جدی که وجود دارد، هیچ رتینوئیدی نباید توسط مادر باردار استفاده شود. 

مضرّات لوازم آرایشی برای جنین، هیدروکینون

از هیدروكینون به عنوان یك ماده روشن كننده پوست استفاده می‌شود. اعتقاد بر این است که بخش قابل توجّهی (35% الی 40%) از میزان هیدروكینونی كه بر روی پوست استفاده می‌شود، جذب بدن می شود. اطلاعات در مورد ایمنی و بی‌خطر بودن استفاده از هیدروکینون در دوران بارداری محدود است. بنابراین، مادران باردار باید از استفاده از محصولات حاوی هیدروکینون اجتناب کنند.

مضرات لوازم آرایشی برای جنین، مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز

 احتمالاً می‌پرسید که مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز (EDC) چه هستند؟ اینها مواد شیمیایی مصنوعی ("ساخت بشر") هستند که خاصیت هورمونی مانند دارند و می‌توانند موارد زیر را تحت تأثیر قرار دهند:

عملکردهای غدد درون ریز و تولید مثلی بدن

افزایش خطر سرطان های حساس به هورمون (مانند سرطان سینه)

مشکلات رشدی در کودکان

به دلیل اینکه مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز یا همان EDC ها، می‌توانند از جفت عبور کرده و جنین را تحت تأثیر قرار دهند، بنابراین مادران باردار در مقابل این مواد بسیار آسیب پذیرتر هستند. پارابن ها، فتالات ها و تریکلوزان، سه مورد از EDC ها هستند که به طور گسترده در محصولات زیبایی و مراقبت های شخصی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مضرّات لوازم آرایشی برای جنین، پارابن ها

پارابن ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که به عنوان نگهدارنده در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی و شخصی مانند مرطوب کننده ها، دئودورانت ها، شامپو بدن، کرم های بدن و محصولات مراقبت از مو استفاده می‌شوند. پارابن ها دارای خواص ضدّباکتری و قارچ‌کش هستند. بنابراین، آن ها به عنوان مواد نگهدارنده (برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها) موثر بوده و ماندگاری این محصولات موجود در بازار را افزایش می‌دهند.همچنین از این مادّه به عنوان نگهدارنده در غذا، نوشیدنی و در ساخت داروهای مختلف استفاده می‌شود. چهار نوع متداول پارابن عبارتند از:

اتیل-پارابن (EP)

بوتیل-پارابن (BP)

متیل-پارابن (MP)

پروپیل-پارابن (PP)

این ها ممکن است به تنهایی و یا به صورت ترکیب چند نوع مختلف پارابن با هم استفاده شوند. استفاده از پارابن ها در بسیاری از نقاط جهان قانونی است، بنابراین به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، محدودیّت های قانونی نیز وجود دارند که توسط نهادهای نظارتی مختلف به طور خاص تعیین شده است. به عنوان مثال، طبق قانون اتحادیه اروپا، استفاده از حداکثر 8 گرم مجموعاً پارابن در هر کیلوگرم از محصولات آرایشی تولید شده مجاز است و به علاوه هیچ پارابنی به تنهایی بیش از 4 گرم در هر کیلوگرم از این محصولات نباید استفاده شود.

پارابن ها در بارداری چه خطراتی به همراه داردند؟

پارابن ها دارای خواص استروژنی (هورمون جنسی زنانه) و ضدّآندروژنیک (هورمون جنسی مردانه) هستند. با این حال، فعّالیت های شبه هورمونی آن ها به طور قابل توجّهی ضعیف تر از هورمون های طبیعی بدن است. آن ها به عنوان مواد شیمیایی مخرب غدد درون ریز (ED) در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان مثال، پارابن ها می‌توانند در سیستم هورمونی بدن تداخل داشته و باعث بروز مشکلاتی در سلامتی شوند، به خصوص در صورت مصرف زیاد و مداوم این مواد، احتمال بروز این مشکلات افزایش خواهد یافت. سطح پارابن ممکن است با پیشرفت بارداری افزایش یابد. مطالعات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض موادّ شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز، مانند پارابن ها، ممکن است منجر به سقط مکرّر و تولّد نوزادان کم وزن شود و در صورتی که جنین پسر باشد، باعث ایجاد ناهنجاری های اندام تناسلی (به دلیل فعالیت ضد آندروژنیک)، شود.

مضرات لوازم آرایشی برای جنین، فتالات ها

فتالات ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که در این محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند:

به عنوان نرم کننده برای افزایش انعطاف پذیری مقاومت پلاستیک ها.

به عنوان حلال برای بسیاری از مواد شیمیایی دیگر

از فتالات ها به طور گسترده ای در ساخت بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی و شخصی مانند لاک ناخن، عطر، صابون، شامپو و محصولات مراقبت از مو (اسپری مو، ژل و موس)، لوسیون بدن و کرم های بدن استفاده می‌شود. قرار گرفتن در معرض مضرّات لوازم آرایشی برای جنین ناشی از فتالات ها می‌تواند از طریق استفاده از این محصولات اتفاق بیوفتد. جدا از استفاده از لوازم آرایشی، فتالات ها ممکن است از منابع مختلفی مانند غذا، پلاستیک، دارو و آب و هوا وارد بدن انسان شوند.

سه نوع فتالات وجود دارد که در محصولات تجاری به کار می‌روند:

دی بوتیل فتالات (DBP): در درجه اول به عنوان نرم کننده در لاک ناخن استفاده می‌شود. این مواد از شکنندگی ناخن ها کاسته و بنابراین احتمال ترک خوردگی آن ها را کاهش می‌دهند.

دی متیل فتالات (DMP): عمدتا در اسپری های مختلف مو استفاده می‌شود. آن ها می توانند یک لایه انعطاف پذیر بر روی موها ایجاد کرده و باعث کاهش شکنندگی و افزایش مقاومت موها در برابر ترک خوردگی می‌شوند.

دی اتیل فتالات (DEP): این فتالات است که بیشتر در محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت های شخصی استفاده می شود. دی اتیل فتالات به خصوص در ساخت عطرها به عنوان حلال و ثابت کننده، به کار گرفته می‌شود. بنابراین، DEP برای حفظ رایحه ها (مانند خوشبو کننده ها، عطرها، ادکلن ها و سایر محصولات معطر) و رساندن مواد شیمیایی به شکل آئروسل (هواپخش) استفاده می‌شود.

مضرات لوازم آرایشی برای جنین نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض فتالات در دوران بارداری با موارد زیر مرتبط است:

زایمان زودرس

ناهنجاری های مادرزادی اندام های تناسلی در نوزادان پسر (به دلیل اثر ضد آندروژنیک).

اختلال در رشد عصبی در نوزادان دختر.

مشکلات بهداشت روانی در کودک.

اختلال عملکرد تیروئید هم در مادر و هم در نوزاد.

 چگونه می توان مواجهه با فتالات را کاهش داد؟

طبق قانون فعلی نیازی به ذکر لیست تمام مواد شیمیایی منفرد مورد استفاده در یک عطر نیست. در نتیجه، ممکن است فتالات ها به طور جداگانه در برچسب مشخصات و عناصر سازنده یک محصول ذکر نشوند اما در اصطلاح " Fragrance" یا "ترکیب معطر" موجود باشند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که موتجه نشوید در محصول مورد نظرتان از فتالات به عنوان یک ماده تشکیل دهنده استفاده شده است یا خیر. اگر کسی می خواهد محصولی بدون فتالات خریداری کند، باید به دنبال محصولات آرایشی و بهداشتی باشد که حاوی ماده تشکیل دهنده "ترکیب معطر" نیستند. خوشبختانه قرارگرفتن در معرض فتالات در دوران بارداری به راحتی با اجتناب و یا محدود کردن استفاده از محصولات آرایشی مانند عطرها، لاک ناخن، لوسیون های بدن و اسپری مو کاهش می‌یابد. کمیسیون اروپا و مقامات نظارتی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، فتالات ها (که در محصولات آرایشی بهداشتی استفاده می شود) را خطری برای سلامتی نمی‌دانند، به شرط آنکه تولیدکنندگان از مقررات دقیق پیروی کنند.

مضرات لوازم آرایشی برای جنین، تریکلوزان

این یک مادّه ضدّمیکروبی است و به عنوان مثال از رشد و آلودگی باکتری ها در محصولات مصرفی جلوگیری می‌کند. بسیاری از مقامات بهداشتی در سراسر جهان، مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) به دلیل نگرانی در مورد ایمنی این ماده، استفاده از تریکلوزان را در محلول های ضدّعفونی کننده بدون نسخه پزشک ممنوع کرده اند. با این حال، هنوز هم بسیاری از محصولات مراقبت شخصی (مانند برخی از خمیر دندان ها و لوسیون های بدن) حاوی تریکلوزان هستند. مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض تریکلوزان در دوران بارداری می‌تواند باعث کم کاری تیروئید در مادر و جنین شود. برخی مطالعات نیز مواجهه با تریکلوزان را با خطر تولد نوزادان کم وزن مرتبط دانستند. بنابراین، برای جلوگیری از مضرّات لوازم آرایشی برای جنین بهتر است از استفاده از محصولات حاوی تریکلوزان در دوران بارداری خودداری شود، مگر اینکه اطلاعات بیشتری در مورد ایمنی این محصولات کسب شده باشد.

 مضرات لوازم آرایشی برای جنین، فلزات سنگین

از جیوه و سرب به عنوان فلزات سنگین، معمولاً در لوازم آرایشی استفاده می‌شود. بسیاری از نهادهای نظارتی مانند FDA استفاده از جیوه به عنوان ماده نگهدارنده را در محصولات مربوط به اطراف چشم (مانند سایه چشم) مجاز دانسته اند. سرب نیز عمدتا در ساخت محصولات مختلف لب (مانند رژ لب و براق کننده های لب) استفاده‌ می‌شود. آرسنیک و کادمیوم نیز در برخی از محصولات آرایشی یافت می‌شوند. قرار گرفتن در معرض این فلزات سنگین بی خطر نبوده و ممکن است منجر به تولد نوزادانی با وزن کم، سقط جنین و مرده زایی شود.

برخی از نکات کلی برای استفاده از محصولات مراقبت شخصی و لوازم آرایشی و بهداشتی در دوران بارداری:

برخورداری از سلامتی عمومی، کلید سلامت پوست و احساس شادابی است. بنابراین، همیشه برداشتن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل و همچنین ورزش منظم تمرکز کنید و مقدار زیادی آب بنوشید. برای داشتن پوست و ظاهری زیبا، فقط به لوازم‌آرایشی و مراقبت‌های شخصی اتکا نکنید.

همیشه برچسب کالاها و با لیست مواد تشکیل‌دهنده محصولی که استفاده می‌کنید را به‌دقت بررسی کرده و با آگاهی کامل ازآنچه درون آن‌ها به‌کاررفته، خرید کنید. حتی‌الامکان از مصرف محصولات حاوی رتینوئید، هیدروکینون، ترکیبات مختل‌کننده غدد درون‌ریز (مانند فتالات، پارابن و تریکلوزان)، ترکیبات معطر و فلزات سنگین خودداری کنید.

تا جایی که ممکن است استفاده از محصولات طبیعی و یا ارگانیک را در نظر بگیرید. بااین‌حال، لطفاً به خاطر بسپارید که اگرچه چنین محصولاتی ممکن است حاوی مواد شیمیایی ذکرشده در بالا نباشند، اما همه آن‌ها ازلحاظ ایمنی در بارداری موردبررسی قرار نگرفته و مشخص نیست چه نتایجی برای شما و جنین درون رحمتان به دنبال داشته باشند. هنوز، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

به‌علاوه جنبه احتیاط را در نظر بگیرید و همیشه مواد تشکیل‌دهنده محصول مدنظر که بر روی برچسب محصول درج‌شده است را بررسی کنید، حتی اگر محصول موردنظر شما "طبیعی" یا "ارگانیک" باشد.

در دنیای حاضر، مواد شیمیایی سمی در بسیاری در محصولات زندگی روزمره ما وجود دارند، مانند مواد غذایی، آب، دارو، بسته‌بندی، لباس، مواد ساختمانی و رنگ. بنابراین، قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی اجتناب‌ناپذیر است. بااین‌حال، سطح این مواد شیمیایی در اکثر این محصولات به‌قدری کم است که بعید به نظر می‌رسد باعث مشکلات سلامتی ازجمله در دوران بارداری شود.

 نگرانی اصلی در مورداستفاده از محصولات مراقبت شخصی و لوازم‌آرایشی و بهداشتی، در دسترس بودن محصولات غیرقانونی در بازار جهانی است که به‌صورت آنلاین در دسترس بوده و یا هنگام سفر به خارج از کشور خریداری‌شده‌اند. چنین محصولاتی ممکن است حاوی سطح بالایی از مواد شیمیایی سمی باشند و به‌خصوص در دوران بارداری خطرات جدی برای سلامتی مادر و جنین به دنبال دارند.

اگر قرار است موهای خود را رنگ کرده و یا یک پروسه زیبایی بر روی آن‌ها انجام دهید، همیشه آرایشگر را از اینکه باردار هستید، مطّلع کنید. اطمینان حاصل کنید که آرایشگرتان تجربه استفاده از محصولات ایمن در دوران بارداری را دارد.

در دوران بارداری، هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب از لوسیون و یا کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید. این کار باعث کاهش احتمال و شدت اختلالات و تغییرات پوستی دوران بارداری مانند ملاسما (ماسک حاملگی) و هایپرپیگمانتاسیون یا همان افزایش رنگ‌دانه‌ها و تیره‌تر شدن پوست شما می‌شود.

حال که مضرات لوازم‌آرایشی برای جنین برای شما شرح داده‌ایم، لازم به ذکر است پوست شما در دوران بارداری معمولاً نسبت به محصولات آرایشی و بهداشتی و شخصی بسیار حساس شده و بنابراین ممکن است به‌راحتی دچار ضایعات پوستی شده و یا حتی درگیر درماتیت (التهاب پوست) شوید. بااین‌وجود، لطفاً نگران نباشید زیرا اغلب این مشکلات و تغییرات پس از زایمان متوقف و برطرف می‌شوند. بااین‌حال، اگر اوضاع بدتر شد، حتماً با یک متخصص پوست مشورت نمایید.