میان دختران و پسران ازلحاظ بدنی تفاوتهای مشهود واضحی وجود دارد. معمولاً با بلوغ جنسی، برخی تفاوتها در قد، وزن و تواناییهای آنها مشهود میگردد. همچنین، تفاوتهای رفتاری و اجتماعی ظریفی بین این دو جنس وجود دارد که از سنین نوجوانی متوجّه آنها خواهید شد. معمولاً والدین ازلحاظ فیزیکی و عاطفی تفاوتهای آشکاری را میان پسران و دختران مشاهده میکنند.
این موضوع که تا چه حد خصوصیّات ذاتی و عوامل اجتماعی یا فرهنگی در کودک رشد کودک مؤثر است، مشخّص نیست. تنها والدین الگوی رفتاری کودکان نیستند، بلکه مادربزرگ، پدربزرگ، گروه همسالان، کتابهاو فیلمها همگی در این امر دخالت دارند. فرزندتان برای کسب تجربه مراقب است شما عمل او را تحسین و یا رد کنید. اگر دقّت کنید، تفاوتهای اوّلیه را در کودک خردسال خود در هر جنسی مییابید و این در حالی است که هنوز تأثیر عوامل محیطی ناچیز است. پسران از لحاظ عاطفی با دختران متفاوت هستند، صداهای بیشتری ایجاد میکنند ولی در راه رفتن، صحبت کردن و یادگیری استفاده از لگن، از دختران کندتر هستند. ماهیّت و نوع بازیهایی که هر یک انتخاب میکنند، متفاوت است.
در خردسالی، پسران تمایل بیشتری به کنجکاوی و جستجو دارند. آنها در طی بازی و جستجوسر و صدای زیادی تولید میکنند. شما یا هرکس دیگری به راحتی میتوانید جای آنها را بفهمید. امّا دختران صبور و پسران ترسو بسیاری وجود دارند.
خزیدن و راه رفتن سنّ خاصی نمیطلبد؛ بنابراین بسیاری از دختران و پسران در یک سنّ شروع به خزیدن و راه رفتن میکنند. با وجود این دختران زودتر از پسران، اولین قدمها را برمیدارند.
تربیت کودک فاقد از قیدوبند جنسیت عملاً غیرممکن است، زیرا نمیتوانید از نگرش جامعه و تأثیر آن بر روی فرد جلوگیری کنید. بههرحال سیاستهای مثبت و مفیدی وجود دارد که میتوانید آنها را به کار ببرید.
آنچه را که فرزندتان میخواهد انجام بدهد، از ابتدا پیشبینی کنید. مثلاً کتابهایی را که موفّقیت زنان و دختران را نشان میدهند انتخاب کنید.
با افرادی که نسبت به جنسیت دید و نگرش منفی و سنتی دارند، بهآرامی مذاکره کنید. این اصلاً دلیل خوبی نیست که پسرتان وقتی صدمه میبیندگریه نکند، دخترتان نمیتواند دانشمند شود و یا همسرتان نباید کار منزل انجام بدهد.
احساس و عاطفه را به پسر و شجاعت و جسارت را به دخترتان بیاموزید.
به فرزندتان بیاموزید که میتواند انجام بدهد. بدین وسیله اعتماد و اتّکا به نفس در فرزندتان تقویت میشود و از فرصتهای بهتر و بیشتری در سراسر زندگی برخوردار خواهد شد.
قبل از سهسالگی، احساس میشود پسران بیشتر از دختران گریه میکنند. امّا پسازآن کمتر گریه میکنند. احتمالاً به علّت که تصور میگردد و همواره گفته میشود پسر حتّی وقتی صدمه ببیند یا بیمار شود، نباید گریه کند.
بهطور میانگین دختران زودتر از پسران شروع به حرف زدن میکنند و از دایره لغات بالاتری برخوردارند؛ حتّی بیش از پسران غان و غون میکنند. با اینهمه تحقیقات نشان میدهد مادران، بیشتر با فرزندان دختر خود حرف میزنند و کمتر با پسران صحبت میکنند. جالب توجّه این است که نوزادان پسر بیش از دختران گریه میکنند. دختران بیشتر حرف میزنند و راحتتر از پسران احساساتشان را بیان میکنند.
بهطور کلی تجربه عملی نیز چنین چیزی را ثابت میکند. دلیل آن ناشناخته است. امّا ممکن است به این علّت باشد که بلوغ سیستم عصبی پسران در مقایسه با دختران کندتر صورت میگیرد. تمایل پسران به همکاری کمتر و در عوض به ماجراجویی بیشتر است. نشستن بر روی لگن تحرّک آن را کم میکند؛ بنابراین به خودش زحمتی نمیدهد که وقتش را برای آموختن صرف کند. باوجوداین دلایل، تجربه والدین این است که پسران خردسال دیرتر از دختران استفاده از لگن را میآموزند. حال آنکه دختران با خوشحالی از این امر استقبال میکنند.
علّت این است که اغلب ادراک فضایی پسران رشد بیشتری پیدا میکند. این تفاوت میتواند ذاتی و یا اکتسابی باشد. وقتی بزرگتر میشوند، بدون شک پسران ماهیچههای بزرگتر و قویتری دارند و این امر در علاقه پسران به بازیهای گروهی که با توپ انجام میشود تأثیر دارد. بااینحال، دختران فقدان این قدرت را با صبر و متانت پر میکنند.
تقریباً این امر غیرممکن است. امّا شما میتوانید تمام تلاش خود را بکنید. به فرزندتان مواردی از قبیل شمشیر و تفنگ را هدیه ندهید. همچنین باید مانع از تماشای برنامههایا بازیهای کامپیوتری که محتوای خشن دارند شوید. درهرحال پسران به بازیهای جنگی علاقه دارند. این امر میتواند به علّت وجود هورمون تستوسترون باشد؛ و تحقیقات نشان داده است که این هورمون، تأثیر بسزایی در رفتار مردانه دارد.
این امر احتمال دارد. کودکان از هر دو جنس ممکن است برای سرگرمی و بازی هر لباسی را که در دسترس است، بپوشند. آنچه در حال حاضر استنباط میشود این است که همجنسگرایی تا حدودی ژنتیکی است. لباس دخترانه تن پسر کردن احتمالاً ممکن است در رابطه با انتخاب جنسی آینده او، در ضمیر ناخودآگاه وی تأثیر بگذارد لازم نیست رفتار بازی گونه فرزندتان را تغییر بدهید، امّا به او بگویید معمولاً پسران چگونه لباس میپوشند.
پسر و دختر هر دو حدوداً در 2 سالگی از تفاوتهای موجود در اندامهای جنسی خودآگاه هستند. این موضوع جای شگفتی ندارد، زیرا در این سنّ آموزش استفاده از لگن نیز شروع میشود. در سهسالگی پسر به جنسیت خود پی میبرد و به هرکس که میرسد مغرورانه میگوید که پسر است.
هر زمان فرزندتان سؤال کند، میتوانید با وی صحبت کنید. بعضی از کودکان در موقعیتهای ناجور سوالاتی میپرسند. مثلاً ممکن است فرزندتان در اتوبوس از شما بپرسد کودکان از کجا میآیند. ممکن است بعضی از مسافران از این سؤال تعجّب کنند امّا برخی دیگر این لحظات را تجربه کردند و شمارا درک میکنند.
به سؤالات فرزندتان پاسخ بدهید. اگر بپرسد بچهها از کجا میآیند دقیقاً بهمنظور وی پی خواهید برد. او احتمالاً منتظر پاسخی متفاوت باشد. همچنین لازم است دریابید وقتی فرزندتان میپرسد جنسیت چیست منظورش چیست. وقتی کودک میخواهد در رابطه با مکانیسم تولیدمثل اطلاعاتی کسب کند میتوانید بدون اینکه موضوع را خیلی بازکنید برای او توضیح بدهید. اگر کودک بخواهد بیشتر بداند بازهم سؤال خواهد کرد. درست نیست که او را فریب بدهید. باید صادق و صریح باشید اما تمام اطّلاعت را به وی ندهید. هرگز این تصوّر را در وی ایجاد نکنید که مسائل جنسی کثیف و زشت است. او باید این مسئله را بخشی از عملکرد بدن بداند. هرگز نباید به او بگویید که هنوز خیلی زود است و در آینده پی خواهد برد.