تغذیۀ نوزاد و شیرخوار با شیرخشک بخش دوم | گهوارک

تغذیۀ نوزاد و شیرخوار با شیرخشک بخش دوم | گهوارک

0 دیدگاه 14 مهر 1400 چاپ خبر بازدید: 1020
اگر شیر مادر کم است، مخصوصاً بعدازظهرها و شبها مادر باید ابتدا شیر پستان های خود را به کودک بدهد، سپس شیر خود را بدوشد و به کودک بدهد و در آخر برای جبران کمبود شیر، شیرخشک را با فنجان یا قاشق به کودک بدهد.

تغذیۀ کودک با شیر مادر و شیرخشک هر دو

تغذیه نوزاد با شیر مادر

شیر پستان بعضی از مادران تا آخر سال دوم تولد کافی است و چون مادر بعد از 6 ماهگی، همراه شیر خود مواد غذایی نیز به کودک می دهد و به تدریج غذا را زیادتر میکند، کودک تغذیۀ کافی خواهد داشت و رشد طبیعی خواهد کرد.

شیر پستان بعضی از مادران به تدریج کم می شود و از طرف دیگر نیز کودک بزرگتر می شود و نیاز او به شیر، افزایش می باید. در چنین مواردی مادر باید آنچه شیر دارد بر حسب نیاز کودک به او بدهد و بقیۀ نیاز او را با شیرخشک تأمین نماید.

در 6 ماه اول تولد موقعی شیر مادر کافی است که کودک پس از خوردن شیر مادر 2 تا 4 ساعت بخوابد و وزن او روی منحنی رشد اضافه شود. در 6 ماه دوم نیز با خوردن شیر و غذای کمکی، وزن شیرخوار باید اضافه شود و روی منحنی رشد طبیعی قرار گیرد و کودک نیز سالم و شاداب باشد.

اگر کودک دو پستان مادر را خالی کند ولی پس از یک ساعت بیدار شود و ناآرام باشد و وزن او هم اضافه نشود، نشان دهندۀ این است که شیر مادر کافی نیست و باید شیرخشک به او داده شود. قبل از دادن شیرخشک به کودک، مادر و پزشک باید مطمئن شوند که :

1-1 روش شیر دادن به کودک صحیح است.

2-2 تغذیۀ مادر خوب و کافی است و مادر دور از استرس ها و ناراحتی هاست.

3-3 کودک از نظر جسمی سالم می باشد.

اگر مشکلات فوق وجود ندارد و شیر مادر کم و وزن کودک روی منحنی رشد سیر نزولی دارد، مادر باید تا حدی که می تواند شیر خود را به کودک بدهد و کمبود شیر را با شیرخشک جبران نماید تا در رشد کودک سیر طبیعی داشته باشد.

 اگر مادر شاغل است یا به هر دلیلی زمان طولانی دور از کودک می باشد، باید خود را بدوشد و در یخچال نگه دارد. زمان هایی که مادر در خانه نیست، پرستار کودک باید شیر را گرم کند و به کودک بدهد. اگر شیر مادر کم است، مخصوصاً بعدازظهرها و شبها مادر باید ابتدا شیر پستان های خود را به کودک بدهد، سپس شیر خود را بدوشد و به کودک بدهد و در آخر برای جبران کمبود شیر، شیرخشک را با فنجان یا قاشق به کودک بدهد.

 

تغذیۀ نوزاد و شیرخوار با فنجان و با قاشق

تغذیه نوزاد با فنجان

اگر به عللی تغذیۀ نوزاد بعد از تولد از پستان مادر امکان پذیر نباشد، تغذیۀ نوزاد را می توان با فنجان شروع کرد. این روش بهترین روش جایگزین شیر دادن از پستان مادر است، زیرا :

1-1 حرکات دهانی نوزاد هنگام خوردن شیر از فنجان شبیه تغذیۀ با پستان مادر می باشد و نوزاد بعداً به راحتی می تواند از پستان مادر شیر بخورد.

2-2 هر نوزادی که بتواند مک بزند حتی نوزادان نارس می توانند از فنجان شیر بخورند.

3-3 فنجان را به راحتی می توان شست و تمیز کرد.

 روش شیر دادن با فنجان : نوزاد یا شیرخوار را روی دامن خود بنشانید و یک فنجان کوچک شیر را جلوی لبهای او نگه دارید به طوری که کمی از شیر لبهای کودک را آغشته کند، بنابراین این کودک دهان و چشمهای خود را باز می کند و شیر را از فنجان می مکد.

اگر مادر شیر دارد باید شیر خود را بدوشد و با فنجان به کودک بدهد. اگر مادر شیر ندارد یا قادر نیست شیر بدهد، پرستار او می تواند شیرخشک شبیه شیر مادر را تهیه و با فنجان به کودک بدهد.

اگر مادر شیر ندارد یا قادر نیست کودک خود را از پستانش شیر دهد یا کودک با فنجان شیر نمی خورد، روش دیگر این است که کودک را با قاشق شیر دهید، ولی شیر دادن با این روش موجب خستگی کودک، مادر یا پرستار می گردد و معمولاً هم کودک شیر کافی نخواهد خورد و دچار کمبود وزن می گردد.

شیر دادن با قاشق موقعی مناسب است که مادر شیر کافی ندارد، بنابراین مادر می تواند ابتدا شیر پستان های خود را به کودک بدهد و کمبود شیر خود را با شیر خشک و با قاشق به کودک بدهد.

شیر پاستوریزه

شیر پاستوریزه : شیر پاستوریزه، شیر گاو است که مقدار چربی آن را از 5/3 به 5/2 درصد رسانده اند و آن را پاستوریزه کرده اند. پاستوریزه کردن، یعنی بالا بردن درجه حرارت شیر به 71 تا 72 درجۀ سانتیگراد و نگهداری شیر در این درجه حرارت به مدت 30 ثانیه و بلافاصله سرد کردن آن به طوری که درجه حرارت شیر به 10 درجه برسد.

پاستوریزه کردن شیر، میکروبهای  بیماری زای شیر را از بین می برد، ولی شیر پاستوریزه دارای میکروب های غیر بیماری زا نیز می باشد. اگر شیر پاستوریزه را حتی در یخچال نگهداری کنید، میکروبهای آن افزایش می باید. بنابراین شیر پاستوریزه را قبل از یک سالگی نباید به کودک بدهید و میتوانید بعد از یک سالگی به کودک بدهید.

همچین بهتر است قبل از دادن شیر پاستوریزه به کودک، آن را بجوشانید و در صورتی که رنگ، بو، طعم و مزۀ شیر تغییر نکرد به کودک بدهید.

چون شیر پاستوریزه هنگام جوشیدن غلیظ می شود، قبل از جوشاندن تا دو استکان آب ( 30 تا 60 میلی لیتر ) به یک لیتر شیر اضافه نمائید و به کودک بدهید. چون کودکان در سال دوم تولد به کالری بیشتری نیاز دارند، بهتر است شیر پاستوریزه که چربی آن 5/2 درصد است داده شود و شیر کم چربی یا بدون چربی داده نشود.

شیر استریلیزه و هموژنیزه : شیر گاو را در کارخانه استریلیزه می کند، یعنی میکروبهای بیماری زا و غیر بیماری زا شیر را از بین می برند و هموژنیزه می نمایند یعنی مولکولهای چربی آن را به ذرات ریز و جدا از هم تبدیل می کنند. در نتیجه هضم شیر آسان تر خواهد بود و لخته های پروتئین شیر که در معده تشکیل می شود، کوچکتر می گردد. 

شیر استریلیزه و هموژنیزه در فروشگاه ها در دسترس است که با اضافه کردن دو استکان آب جوشیده ( 30 تا 60 میلی لیتر ) به یک لیتر از آن می توانید بعد از یک سالگی به کودک خود بدهید.

اگر شیر گاو پاستوریزه یا استریلیزه را قبل از یک سالگی به کودک بدهید، پروتئین بیشتر ( سه برابر ) و املاح بیشتر ( حدود دو برابر )، ولی آهن و اسید لینولئیک کمتر از آنچه توصیه شده است به بدن کودک می رسانید، همچنین کودک ممکن است مقداری خون از طریق مدفوع دفع کند و دچار کم خونی گردد. کمبود آهن و اسید لینولئیک موجب ایجاد عوارض مخصوصاً کاهش رشد کودک می گردد.