تشخيص مشكلات شنوايي در سن هاي پايين

تشخیص زودهنگام مشکلات شنوایی در کودکان بسیار مهم است زیرا شنوایی نقش حیاتی در توسعه زبان، گفتار، مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی ایفا می‌کند. مشکلات شنوایی در سنین پایین می‌توانند تأثیرات بلندمدتی بر رشد و توسعه کودک داشته باشند. در ادامه به بررسی علائم، روش‌های تشخیص و راهکارهای مدیریت مشکلات شنوایی در کودکان می‌پردازیم.

علائم مشکلات شنوایی در کودکان

1. نوزادان (تا 6 ماهگی):

   • عدم واکنش به صداهای بلند و ناگهانی.
   • عدم چرخش سر به سمت منبع صدا.
   • عدم واکنش به صدای والدین یا دیگران.

2. کودکان نوپا (6 ماه تا 2 سالگی):

   • تأخیر در گفتار و زبان.
   • عدم درک یا پاسخ به دستورات ساده.
   • عدم استفاده از کلمات یا صداهای آشنا.
   • عدم توجه به صداهای محیطی مانند صدای جغجغه یا موسیقی.

3. کودکان پیش دبستانی (2 تا 5 سالگی):

   • مشکلات در فهم و دنبال کردن دستورات.
   • عدم توسعه مهارت‌های زبانی مناسب با سن.
   • تمایل به زیاد کردن صدای تلویزیون یا دستگاه‌های الکترونیکی.
   • مشکلات در تعاملات اجتماعی و بازی با دیگر کودکان.

روش‌های تشخیص مشکلات شنوایی

1. آزمون‌های شنوایی نوزادان:

   • آزمون‌های اودیومتری اطفال: این آزمون‌ها بلافاصله پس از تولد در بیمارستان‌ها انجام می‌شوند. دو نوع آزمون اصلی عبارتند از:
     • آزمون پاسخ شنوایی اتوماتیک (AABR): این آزمون فعالیت الکتریکی مغز در پاسخ به صداها را اندازه‌گیری می‌کند.
     • آزمون پاسخ‌های شنوایی اوتوآکوستیک (OAE): این آزمون امواج صوتی تولید شده توسط گوش داخلی در پاسخ به صداها را اندازه‌گیری می‌کند.

2. آزمون‌های شنوایی برای کودکان بزرگتر:

   • آزمون اودیومتری بازی: این آزمون برای کودکان نوپا و پیش دبستانی استفاده می‌شود. کودکان به صداهای مختلف گوش می‌دهند و با انجام یک بازی به صداها پاسخ می‌دهند.
   • آزمون پاسخ شنوایی شنیداری (ABR): این آزمون برای کودکان کوچکتر و آن‌هایی که نمی‌توانند به آزمون‌های معمول پاسخ دهند، استفاده می‌شود.
   • آزمون‌های شنوایی تون خالص: این آزمون برای کودکان بزرگتر استفاده می‌شود و شامل گوش دادن به صداهای با فرکانس و شدت‌های مختلف است.

3. ارزیابی‌های زبانی و گفتاری:

   • ارزیابی‌های تخصصی توسط متخصصین گفتار و زبان می‌تواند مشکلات شنوایی را که منجر به تأخیر در توسعه زبان و گفتار شده‌اند، شناسایی کند.

راهکارهای مدیریت و درمان مشکلات شنوایی

1. دستگاه‌های کمک‌شنوایی:

   • سمعک‌ها: سمعک‌ها می‌توانند به کودکان با کاهش شنوایی خفیف تا متوسط کمک کنند تا صداها را بهتر بشنوند.
   • ایمپلنت‌های حلزونی: برای کودکانی که دارای کاهش شنوایی شدید یا عمیق هستند و سمعک‌ها کارایی ندارند، ایمپلنت‌های حلزونی ممکن است گزینه مناسبی باشند.

2. درمان‌های گفتار و زبان:

   • درمان‌های گفتاردرمانی: این درمان‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های زبانی و گفتاری خود را توسعه دهند.
   • آموزش‌های ویژه: برنامه‌های آموزشی ویژه می‌توانند به کودکان با مشکلات شنوایی کمک کنند تا در محیط‌های آموزشی پیشرفت کنند.

3. پشتیبانی‌های اجتماعی و عاطفی:

   • حمایت خانوادگی: والدین و خانواده نقش حیاتی در حمایت از کودک با مشکلات شنوایی دارند.
   • گروه‌های پشتیبانی: شرکت در گروه‌های پشتیبانی می‌تواند به کودکان و والدین کمک کند تا با چالش‌های مربوط به مشکلات شنوایی کنار بیایند.

طبق آمارهای جهانی، از هر۱۰هزار کودک،۳کودک دچار افت شنوایی هستند که این آمار درمورد ایران هم صدق میکند.غربالگری شنوایی نوزادان بسیار مهم است زیرا اگر شنوایی نوزاد دچار اختلال شود، در بسیاری از عملکردهای بدن کودکان، اختلال ایجاد میشود.

بهترین زمان برای تشخیص شنوایی کودکان:
بهترین زمان برای تشخیص مشکلات شنوایی، قبل از۳ماهگی است و تا قبل از۶ماهگی باید اقدامهای درمانی مناسب برای کودک کم شنوا انجام شود.

علايم مهم:
واکنش نشان ندادن كودكان به محیط ،مهمترین علائم اختلال شنوایی درآنهاست. با خنده، گریه، پلک زدن، تولید اصوات، چرخش گردن و دنبال کردن با نگاه به محیط پیرامون خود واکنش نشان میدهند. نوزاد از بدو تولد میتواند بشنود، مگر اینکه مبتلا به اختلالات شنوایی باشد. با رشد کودک، او از گوشهایش برای دریافت حجم بسیار بالایی از اطلاعات درباره دنیای اطرافش استفاده خواهد کرد.این روند مغز او را به رشد بیشتر تحریک میکند و نهایتا منجر به رشد برخی تواناییهای فیزیکی او از قبیل نشستن، غلت زدن، خزیدن و راه رفتن روی دو پا میشود. توانایی شنیدن در کودک در پایان یک ماهگی کامل میشود، هر چند درک کامل آنچه میشنود را ندارد.
صداهای نامفهوم و تکراری و تبدیل آن به کلمه و تبدیل کلمه به جمله، نشان دهنده سیر طبیعی قدرت شنوایی کودک و تکمیل قدرت گفتاری و زبانی اوست. در۳ماهگی، بخش گیجگاهی مغز کودک ( که مربوط به شنیدن و درک زبان است ) فعالتر میشود، درنتیجه هنگامی که کودک صدای شما را میشنود ممکن است مستقیما به شما نگاه کند، صداهایی از خودش دربیاورد یا سعی کند به شما پاسخ دهد؛ اما نمیتواند مکالمه کند. در۵ماهگی، کودک میتواند منبع صدا را تشخیص دهد و سریع صورت خود را به طرف صداهای جدید بر میگرداند. نوزادان۵ماهه میتوانند اسم خود را تشخیص دهند.

خواندن کتاب:
خواندن کتاب یا حرف زدن با او، صرفنظر از سنش، مسلما مفید است. این کار به گوش او کمک میکند تا تغییر وزن و تن صدا را درک کند. بعلاوه، هرچه بیشتر برای او چیز بخوانید و با او حرف بزنید، کلمات و صداهای بیشتری را یاد میگیرد که به او در حرف زدن کمک خواهد کرد. هنگامی که کودک شما بیدار و هوشیار است و از سرماخوردگی یا عفونت گوش ( که ممکن است موقتا بر شنوایی او تاثیر منفی بگذارند ) رنج نمیبرد، باید نسبت به صداهای بلند و ناگهانی واکنش نشان دهد. البته ممکن است این واکنش به صورت وحشت یا ترس ظاهر شود اما با شنیدن صدای شما آرام شده و به سویتان برگردد.

آزمايش تشخيصي:
با آزمایشی ساده در کودک زیر3 ماه میتوانید شنوایی اش را بسنجید. پشت سر کودک، دستهایتان را آرام به هم بزنید. اگر او واکنش نشان داد، شنوایی او طبیعی است. در صورتی که واکنش نشان نداد، این کار را چندین بار تکرار کنید. بین 4 تا ۶ماهگی میتوانید اسم او را صدا بزنید تا ببینید آیا او به طرف شما برمیگردد یا به صدای شما واکنش نشان میدهد. دقت کنید که آیا پس از شنیدن یک صدای جالب، سر یا چشمان خود را به طرف صدا برمیگرداند؟دقت کنید که آیا کودک به شنیدن اسم خودش یا صداهای آشنای محیط اطرافش مانند صدای تلفن یا جاروبرقی واکنش نشان میدهد یا خیر. در صورت هرگونه شک به شنوایی کودک با متخصص کودکان مشورت کنید زيرا احتمال اختلال در دستگاه شنوایی وجود دارد.

نکات پایانی

تشخیص زودهنگام مشکلات شنوایی در کودکان بسیار مهم است و می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی بر رشد و توسعه آن‌ها داشته باشد. والدین باید به علائم احتمالی مشکلات شنوایی توجه کنند و در صورت نیاز به مشاوره با پزشک متخصص گوش و حلق و بینی یا شنوایی‌شناس مراجعه کنند. با استفاده از روش‌های تشخیص و درمان مناسب، می‌توان به کودکان کمک کرد تا با مشکلات شنوایی خود به خوبی کنار بیایند و در مسیر رشد و توسعه سالم قرار گیرند.