نوزاد نارس یا نوزادزنده متولد شده قبل از 37 هفته بارداری یا با وزن کمتر از 2500 گرم است. این نوزادان به دلایل مختلفی میتوانند از جمله عدم بهرهوری مادر، عوامل ژنتیکی، عفونت های مادر، مشکلات تحمل جنین و یا مشکلات پلاسنتا متولد شوند.
نوزادان نارس نیاز به مراقبتهای خاص و فردی دارند تا بهبودی و رشد و توسعه بیشتری داشته باشند. معمولاً در بیمارستانها و مرکزهای پزشکی متخصص، نوزادان نارس مورد مراقبت قرار میگیرند و تحت نظارت تیم پزشکی قرار میگیرند.
مراقبتهایی که به نوزاد نارس ارائه میشود شامل نگهداری در یک محیط گرم، مانیتوریزه شدن پارامترهای حیاتی نوزاد، تغذیه مناسب و خاص، تحریک و تمرینهای توسعه، مراقبت از پوست و جلوگیری از عفونتها است.
همچنین مهم است که خانواده نیز در فرآیند درمان و مراقبت از نوزاد نارس شرکت کنند، مانند شیردهی، پوشاندن و نظافت نوزاد و همچنین دریافت آموزشهای لازم برای مراقبت در خانه.
ریه نوزاد نارس یکی از عضوهای حساس بدن است و نمیتواند به طور کامل و سالم کار کند. بیشترین مشکلی که در ریه نوزادان نارس رخ میدهد، معمولاً سندرم تنفسی نوزاد نارس نامیده میشود. این عارضه معمولاً به دلیل نقص در تولید سورفکتانت در ریه ها رخ میدهد که موادی است که سطح داخلی ریه ها را روغنی کرده و از فیبروزاسیون جلوگیری میکند.
علاوه بر این، نوزادان نارس مستعد برای ابتلا به عفونت ها و التهابات ریوی هستند، زیرا سیستم ایمنی و ریه های آنها هنوز به طور کامل توسعه نیافته اند.
درمان و مراقبت از مشکلات ریه در نوزادان نارس شامل استفاده از دستگاه های تهویه مکانیکی، داروها برای کاهش التهاب و احساس تنفسی بهتر، تغذیه انتزاع و ارایه مکمل های تغذیه ای، وانتیلاسیون نی در صورت نیاز و مراقبت متناسب برای حفظ گرمای بدن نوزاد میباشد.
همچنین، پیگیری بعد از ترخیص از بیمارستان و ارائه درمان و مراقبتهای خاص برای جلوگیری از مشکلات ریه در آینده نیز بسیار مهم است.
هوش نوزاد نارس به دلیل تولد زودرس و توسعه ناقص مغز و سیستم عصبی، معمولاً کمتر از نوزادان ترم به نرمال بودن میرسد. به عبارتی، نوزاد نارس به طور عمومی نمیتواند به همان اندازه و سرعتی که نوزادان ترم میتوانند، برای رسیدن به مراحل رشد و توسعه ذهنی پیش بروند.
هوش نوزاد نارس وابسته به عدم توسعه کامل و مشکلاتی است که به دلیل پیش زمینه نارس بودن وی رخ میدهد. این مشکلات میتواند شامل عدم توجه، تاخیر در یادگیری مهارت ها، مشکل در حرکت و حسگری، و مشکلات سیستم غذاخوری و خواب باشد.
همچنین، معمولاً نوزادان نارس نیاز به توجه و مراقبت خاصی دارند تا رشد و توسعه آنها بهینه شود. این شامل مراقبت پزشکی دقیق، رژیم غذایی مناسب و توجه به تمامی نیازهایشان است.
رشد و توسعه هوشی نوزاد نارس نیازمند زمان، تحت توجه و ساختاری منسجم است تا دیگر منافع و توانمندیهای شناختی او بهبود یابد. البته همواره هر نوزادی خاصیت هوشی منحصر به فردی دارد و با توجه به شرایط خود، پیشرفتهای متفاوتی خواهد داشت.