توانايی های کودکان رشد و پرورش کودکان بسیار پیچیده است به طوری که متخصصان سال هایِ متمادي است برای مطالعه در این زمینه وقت گذاشته اند. کودکان رفتارهای منحصربه فرد و مشترک بسیاری دارند. آنها به طور مدام تغییر می کنند.
توانايی های کودکان
کودکان در هر مرحله از رشد و تکامل خود توانایی‌های جدیدی کسب می‌کنند که شامل مهارت‌های جسمانی، شناختی، اجتماعی و عاطفی است. این توانایی‌ها به صورت تدریجی و با حمایت و راهنمایی والدین و مراقبان رشد می‌کنند. در ادامه به بررسی توانایی‌های مختلف کودکان در سنین مختلف پرداخته شده است.
توانایی‌های نوزادان (0 تا 12 ماهگی)
توانایی‌های کودکان نوپا (1 تا 3 سالگی)
توانایی‌های کودکان پیش دبستانی (3 تا 5 سالگی)
توانایی‌های کودکان دبستانی (6 تا 12 سالگی)
رشد و پرورش کودکان بسیار پیچیده است به طوری که متخصصان سال هایِ متمادي است برای مطالعه در این زمینه وقت گذاشته اند. کودکان رفتارهای منحصربه فرد و مشترک بسیاری دارند. آنها به طور مدام تغییر می کنند.
1.توانايي نوزادان
خوردن و خوابيدن و دراز كشيدن تنها كار نوزادان نيست. نوزادان پس از دو یا سه هفته اول می توانند سر خود را از روی سینه شما بلند کنند. برخلاف اینکه تصور می کنید آنها هیچ کنترلی روی اعضای خود ندارند، آنها می توانند برخی عملهای غیر ارادی را به خوبی انجام دهند. مثلا اگر انگشت خود را در دهان او قرار دهید ، انگشت شما را می مکد. یا سرش رابه سمت صورت شما بر می گرداند. اگر او را طوری نگه دارید که پاهایش زمین را لمس کند، پاهایش را تکان می دهد. این اعمال غیر ارادی به رشد کودک کمک می کنند
2. کودکان بیشتر از آنچه فكر می کنید، می فهمند
نوزاد از همان ابتدای تولد می تواند صدا را تشخیص دهد. به این معنی که آنها از زمانی که داخل رحم هستند صدای مادر را می شنوند و پس از تولد نیز آن را به خاطر دارند. یا به زبان ساده تر، آنها مدت ها پیش از تولد مکالمات مادر را گوش می کنند.
نوزادان همچنین به خوبی بوهای خوب را از بد تشخیص می دهند و می توانند مزه های تلخ و شیرین را از هم تمايز دهند.
نوزادان چهره انسان ها را به خوبی درک می کنند و آن را به تماشای عروسک و موارد دیگر ترجیح می دهند. نوزادان به خوبی تفاوت بین انسان و عروسک را تشخیص می دهند.
نوزادان از ابتدای تولد شروع به انجام واکنش های بدنی می کنند. این نشان دهنده این است كه آنها می خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند. این نخستین قدم ها برای نوزاد است تا درک کند صورتی مشابه صورت شما دارد و به همین دلیل سعی می کند کارهایی را که شما انجام می دهید را تقلید کند.
تحقیقات نشان داده است نوزادان از همان روزهای نخست به دنبال کشف دنیای اطراف خود هستند. به طور مثال، توجه به موبايل.
کودکان می توانند رابطه بین کاری که انجام می دهند و اتفاقی که در دنیای اطراف آنها رخ می دهد را به خوبی درک کنند و از تجربه این حس نیز لذت می برند.
3.روش های مختلف حرکت کودکان
کودکان به روش های متفاوت در زمان های متفاوت حرکت می کنند. اما این عمل آنها را نمی توان از قبل حدس زد. برخی حرکت خود را با غلت زدن آغاز می کنند، سپس می نشینند و بعد چهار دست و پا می کنند؛ اجسام مختلف را حرکت می دهند، راه می روند و در آخر هم می دوند. اما این در همه کودکان مصداق ندارد. هر کودکی روش منحصر به فرد خود را دارد. حدود 10 درصد از کودکان بدون اینکه چهار دست و پا کنند، راه رفتن را شروع می کنند.
اما بعضی از کودکان به افقی راه رفتن علاقه بسیاری از خود نشان می دهند و از یک طرف اتاق به طرف دیگر غلت می خورند و این در حالی است که کودکان هم سن آنها چهار دست و پا می کنند. بعضی ها نشسته حرکت می کنند.
نكته: اگر کودک پس از 18 ماهگی راه نرفت، حتما با پزشک مشورت نماييد.
4. دامنه وسيع رشد کودک
تماشای اینکه کودک از نوزادی که همیشه خوابیده است به کودکی پرتحرک رسیده که می خواهد همه دنیا را کشف و زیر و رو کند بسیار لذت بخش است. مسایل طبیعی محدوده گسترده ای دارند و هر کودکی برنامه زمان بندی خودش را دارد.اینکه کودک شما 17 ماه طول کشیده تا نخستین قدم های خود را بردارد به این معنی نیست که نمی تواند در آینده از شما جلو بزند. برخی از کودکان مثلا تا 15 ماهگی نمی توانند راه بروند اما نباید ناامید شد، زيرا ممكن است جزء ورزشكاران آينده باشد.
مهارت های زبانی کودک ميتواند در مدرسه تقویت شود. کودکی که دیر زبان باز می کند به این مفهوم نیست که نمی تواند در آینده کلمات را درست تلفظ کند یا درست حرف بزند. در صورتی که کودک دیرتر از زمان های معمول زبان باز کرد یا راه افتاد باید با پزشک او مشورت کنید.
5. افزایش رشد مغز
با چرخي در اسباب بازي فروشی ها ، متوجه می شوید بیشتر وسایل در جهت رشد و پرورش بهتر مغز و ذهن کودکان است. اسباب بازی خوب است وکلاسهاي آموزشی نیز بهترین فرصت برای ارتباط با دیگر والدین هستند.
اما تعامل والدين و فرزندان بيشترين نقش را در رشد مغز دارد. با کودکان خود از همان روز های آغازين حرف زدن را آغاز کنید. کودکانی که والدین آنها زیاد با آنها صحبت می کنند ضریب هوشی بالاتری دارند و بیشتر از همسالان خود کلمات و واژه های جدید می دانند.
با تنها گذاشتن كودك حس استقلال را در او رشد خواهيد داد ولي مواظب باشيد كه اتفاق غيرمترقبه اي رخ ندهد.
حتی زمانی که شما با فرد دیگری صحبت می کنید نیز کودکان مسایل بسیاری یاد می گیرند. کودک هنگام شنیدن مکالمه های تلفنی شما هم در حال یادگیری مسایل مختلف است. بنابراین سنجیده سخن بگویید و مراقب حرف های خود باشید.
نکات پایانی
رشد و تکامل کودکان یک فرآیند پویا و چندجانبه است که در هر کودک به صورت منحصر به فردی رخ می‌دهد. والدین و مراقبان باید به نشانه‌های رشد و توسعه کودک خود توجه کنند و در صورت نیاز با متخصصان مشورت کنند. ایجاد محیطی حمایتی و تحریک‌کننده می‌تواند به کودکان کمک کند تا به پتانسیل کامل خود دست یابند و مهارت‌های لازم برای آینده را کسب کنند.
.png){kind=icon}
