ضرورتی شیر مادر در سال دوم زندگی کودک

شیر مادر منبعی غنی از مواد مغذی، آنتی‌بادی‌ها و عوامل محافظتی است که می‌تواند فواید بسیاری برای سلامت و توسعه کودکان حتی در سال دوم زندگی داشته باشد. در ادامه به دلایل اهمیت و ضرورت شیر مادر در سال دوم زندگی کودک پرداخته شده است:

1. تأمین مواد مغذی مورد نیاز

• پروتئین‌ها، چربی‌ها و ویتامین‌ها: شیر مادر همچنان منبع غنی از پروتئین‌ها، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی است که برای رشد و تکامل کودک ضروری هستند.
• کلسیم: مصرف شیر مادر به تأمین نیازهای کلسیمی کودک کمک می‌کند که برای توسعه استخوان‌ها و دندان‌ها مهم است.

2. تقویت سیستم ایمنی

• آنتی‌بادی‌ها: شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و سایر عوامل ایمنی‌زا است که به محافظت کودک در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند.
• سلول‌های ایمنی: ترکیبات ایمنی موجود در شیر مادر به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد.

3. حمایت از رشد و تکامل شناختی

• اسیدهای چرب ضروری: شیر مادر حاوی اسیدهای چرب ضروری مانند DHA است که برای رشد مغزی و تکامل شناختی کودک بسیار مهم است.
• عوامل رشد: مواد موجود در شیر مادر می‌توانند به توسعه سیستم عصبی و عملکرد شناختی کودک کمک کنند.

4. پیوند عاطفی و حمایت روانی

• ارتباط نزدیک: شیردهی به کودک در سال دوم زندگی به تقویت پیوند عاطفی بین مادر و کودک کمک می‌کند.
• حمایت روانی: شیردهی می‌تواند منبع راحتی و آرامش برای کودک باشد و به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

5. کاهش خطر بیماری‌ها و مشکلات سلامتی

• پیشگیری از چاقی: کودکانی که شیر مادر می‌خورند، احتمال کمتری دارند که در آینده به چاقی مبتلا شوند.
• کاهش خطر بیماری‌های مزمن: مصرف شیر مادر می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 1 و نوع 2، بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها را کاهش دهد.

6. پشتیبانی از تغذیه متعادل

• تکمیل رژیم غذایی: شیر مادر در سال دوم زندگی به عنوان مکملی مناسب برای رژیم غذایی کودک عمل می‌کند و به تامین نیازهای تغذیه‌ای کودک کمک می‌کند.
• کمک به هضم غذا: ترکیبات موجود در شیر مادر می‌توانند به هضم بهتر غذاهای جامد و کاهش مشکلات گوارشی کمک کنند.

 وَ الوالِداتُ یُرضِعنَ اَولادهُنَّ حَولَینِ كامِلَینِ لِمَن اَرادَ اَن یُتِمَّ الرِضاعَةَ...

و مادران باید فرزندان خود را دو سال تمام شیر بدهند. ( این حكم ) برای كسی است كه بخواهد دوران شیرخوارگی را تكمیل كند. ( بقره / 233)

تغذیه ی كودک با شیر مادر تا پایان دو سالگی در رشد جسمی و هوشی كودک تأثیر به سزایی دارد.

در این آیه ی شریفه از مادران خواسته شده تا حد امكان فرزندانشان را تا دو سالگی شیر دهند

چرا شیر دادن مادر به كودک تا پایان دو سالگی ضرورت دارد؟

• تا حدود 30 درصد كالری مورد نیاز او را تأمین می كند.

• هنوز بهترین منبع تأمین پروتئین برای كودک است.

• مواد ایمنی بخش موجود در آن، طیف حفاظتی مهمی برای كودک دارد و این طفل نوپا را كه بسیار متحرك و فعال است و با دست زدن به همه جا و همه چیز، خود را به سهولت در معرض بیماری قرار می دهد از ابتلاء به اسهال و سایر عفونت ها حفظ می كند.

• نیازهای عاطفی و روانی او را كه برای رشد و تكاملش بسیار ضروری هستند تأمین می كند.

• با كاهش دفعات بیماری، اثر قابل توجهی در شرایط روحی و روانی و اقتصادی خانواده دارد.

• اغلب كودكان در ایام بیماری كم اشتها هستند اما به شیر مادر نیاز دارند و این منبع غذایی در ایام بیماری به روند بهبود آنان كمك می كند.

• تكامل عصبی و روانی كودک را كه با شیرمادر آغاز شده ، با تداوم واستمرار آن در سال دوم زندگی، كامل می كند.

• و بالاخره در جریان اسهال و استفراغ، هیچ چیز به اندازه شیرمادر برای كودک قابل تحمل نیست.

نكات مهم در تغذیه سال دوم زندگی کودک چیست؟

• دفعات تغذیه به غیر از شیرمادر 4 تا 5 بار در روز است.

• ادامه تغذیه با شیرمادر همچنان مورد تأكید است.

• شیرمادر بعد از صرف غذای كودک داده شود.

• هنوز باید در غذا تغییراتی داد تا هضم آن آسانتر باشد؛ زیرا اگر غذا یكباره و به صورت آنچه كه در سفره خانواده است به كودک داده شود، ممكن است هضم آن برای او مشكل باشد. مثلا بهتر است برنج به صورت كته و كاملاً نرم شده باشد . می توان آن را با كمی آب خورش نرم وله كرد و به كودک داد.

• نیاز كودک به كلسیم و پروتئین توسط شیرمادر و مقدار ماست پاستوریزه ای كه در روز می خورد تامین می شود.

• كودک فعالانه در غذا خوردن دخالت داشته باشد و خود غذا را با دست یا قاشق كوچك بردارد و به دهان ببرد.

• سفیده تخم مرغ كم كم به همان صورت كه درمورد زرده تخم مرغ شروع شده بود به صورت كاملا پخته و سفت شده شروع ، و به تدریج یك سفیده كامل مصرف شود. می توان یك روز در میان یك تخم مرغ كامل به كودک داد.

• از 11 ماهگی به بعد، زمان انتقال از غذاهای مخصوص به غذای سفره خانواده است.

• بعضی از مواد غذایی دارای پروتئین، كربوهیدرات و املاح است. درسال دوم به تدریج بر تنوع حبوبات مصرفی بیفزایید. می توانید آنها را به صورت كاملاً پخته شده همراه با سیب زمینی و با روغن یا كره و ترجیحاً روغن زیتون به كودک بدهید.

• باید توجه داشت كه هنوز هم معده كودک كوچک است و نباید آن را با مقدار زیادی میوه یا آب میوه پر كرد.

• به كودک یك تا دو ساله تنقلاتی مثل پفك، شكلات، چیپس و... نباید داده شود و در صورتی كه فعالیت كودک زیاد باشد بستنی، خرما، بیسكوئیت، بادام و پسته بو نداده ولی ریز شده بعد از غذا به او داده شود تا جای وعده های اصلی غذا را نگیرد.

• در طول سال دوم ، مصرف ویتامین هایA وD و قطره آهن باید ادامه داشته باشد و این مشكل كه آهن موجب سیاهی دندان ها می شود نباید مانع مصرف آن شود بلكه باید قطره را با قاشق چایخوری در عقب دهان كودک ریخت و متعاقب آن به او آب داد و با پارچه ای تمیز روی دندان های كودک را تمیز كرد.

• در اواخر سال دوم احساس استقلال كودک بیشتر می شود، خودش غذا می خورد و از همه ی غذاهای سفره خانواده به دلخواه انتخاب می نماید. مادران دراین مرحله از این زندگی باید به مصرف مواد غذایی كافی و پر انرژی كه برای رشد كودک لازم است، توجه نمایند.

مراحل از شیر گرفتن كودک چیست:

• به كودک چهار تا پنج نوبت در روز غذا بدهید.

• در صورت نیاز ، میزان غذا و تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید.

• فواصل بین شیردهی را افزایش دهید.

• به كودک بیشتر محبت كنید و بگذارید كودک احساس نزدیكی بیشتری با شما داشته باشد.

• زمانی كه كودک تمایل به شیر خوردن دارد، او را با زور از خود دور نكنید زیرا ممكن است كودک عصبی و ناراحت شود.

• سرانجام شیردهی درطول شب را قطع كنید.

تغذیه كودک از 2 تا 5 سالگی

در سالهای اولیه زندگی ، افزایش قد و وزن كودک دو تغییر اساسی در رشد و تكامل اوست. در یك سالگی ، كودک توانایی ایستادن را پیدا می كند، در 2 سالگی راه رفتن را تجربه می كند و درسه سالگی با اطمینان و اعتماد كامل ، حركات جهشی انجام می دهد. در این دوران استخوانها رشد طولی می كند و بر حجم ماهیچه ها افزوده می شود به طوری كه كودک روزانه 6 گرم افزایش وزن خواهد داشت.

بعد از دو سالگی با كند شدن رشد، اشتهای كودك هم كاهش می یابد. پس براساس روند رشد كودک ، تقاضا برای دریافت غذا نیز تغییر می كند. هر چند میزان دریافت انرژی از یك غذا تا غذای دیگر متفاوت است، اما كل غذای دریافتی روزانه كودک ثابت است. البته نیاز انرژی كودكان براساس میزان فعالیت فیزیكی آنها متفاوت است. برای تأمین كلیه مواد مغذی مورد نیاز كودک، برنامه غذایی آنها باید شامل تركیبی از غذاهای مختلف در گروه های اصلی غذایی باشد.

نکات پایانی

شیر مادر در سال دوم زندگی کودک همچنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به تأمین مواد مغذی، تقویت سیستم ایمنی، حمایت از رشد و تکامل شناختی و ایجاد پیوند عاطفی قوی‌تر کمک کند. اگرچه در این دوره کودکان باید غذاهای جامد متنوعی مصرف کنند، اما شیر مادر به عنوان یک منبع ارزشمند تغذیه‌ای و عاطفی باقی می‌ماند. والدین باید توجه داشته باشند که ادامه شیردهی تا دو سالگی یا حتی بیشتر، اگر مادر و کودک تمایل داشته باشند، کاملاً طبیعی و مفید است. مشاوره با متخصصین بهداشت و تغذیه می‌تواند به والدین کمک کند تا بهترین تصمیم‌ها را برای تغذیه و سلامتی کودک خود بگیرند.