بیماری دیابت در کودکان:
دیابت در کودکان، یک بیماری مزمن است که نیاز به مدیریت دقیق دارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تولید یا استفاده صحیح از انسولین نباشد. دیابت در کودکان عمدتاً به دو نوع تقسیم می‌شود: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2. در ادامه به بررسی جامع دیابت در کودکان، علائم، علل، تشخیص و درمان آن پرداخته شده است.
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1، که قبلاً به عنوان دیابت نوجوانان شناخته می‌شد، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله میکند و آنها را از بین می‌برد.
علائم دیابت نوع 1
- تشنگی مفرط
- ادرار مکرر
- گرسنگی شدید
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی و ضعف
- تحریک‌پذیری و تغییرات خلقی
- تاری دید
علل دیابت نوع 1
علت دقیق دیابت نوع 1 ناشناخته است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در توسعه این بیماری دارند. سیستم ایمنی به دلایلی ناشناخته به سلول‌های بتای پانکراس حمله میکند و توانایی بدن برای تولید انسولین را از بین می‌برد.
تشخیص دیابت نوع 1
تشخیص دیابت نوع 1 با آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- آزمایش قند خون ناشتا
- آزمایش HbA1c
- آزمایش‌های خودایمنی برای بررسی حضور آنتی‌بادی‌های خاص
درمان دیابت نوع 1
- تزریق انسولین: کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 نیاز به تزریق منظم انسولین دارند. این کار می‌تواند به وسیله قلم انسولین، سرنگ یا پمپ انسولین انجام شود.
- مراقبت از رژیم غذایی: مصرف غذاهای سالم و مدیریت مصرف کربوهیدرات‌ها.
- نظارت بر قند خون: پایش منظم سطح قند خون برای مدیریت بهتر بیماری.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم برای کمک به کنترل قند خون.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2، که قبلاً به عنوان دیابت بزرگسالان شناخته می‌شد، زمانی رخ می‌دهد که بدن به طور مؤثر از انسولین استفاده نمی‌کند یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند. این نوع دیابت بیشتر در کودکان چاق و کم‌تحرک دیده می‌شود.
علائم دیابت نوع 2
- افزایش تشنگی و ادرار مکرر
- خستگی
- تاری دید
- زخم‌ها یا عفونت‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند
- تیره شدن پوست در برخی نواحی بدن (آکانتوزیس نیگریکانس)
علل دیابت نوع 2
علت اصلی دیابت نوع 2 ناشناخته است، اما عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند:
- چاقی
- عدم فعالیت بدنی
- سابقه خانوادگی دیابت نوع 2
- تغذیه نامناسب
تشخیص دیابت نوع 2
تشخیص دیابت نوع 2 با آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- آزمایش قند خون ناشتا
- آزمایش تحمل گلوکز
- آزمایش HbA1c
درمان دیابت نوع 2
- تغییرات در شیوه زندگی: مدیریت وزن از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم.
- داروها: در برخی موارد، داروهایی مانند متفورمین برای کمک به کنترل قند خون تجویز می‌شود.
- نظارت بر قند خون: پایش منظم سطح قند خون برای مدیریت بهتر بیماری.
پیشگیری و مدیریت دیابت در کودکان
-
آموزش و آگاهی:
- آموزش کودکان و خانواده‌ها در مورد دیابت، علائم، و نحوه مدیریت آن.
-
تغذیه سالم:
- تشویق به مصرف غذاهای سالم و متنوع، محدود کردن مصرف قندها و چربی‌های ناسالم.
-
فعالیت بدنی:
- تشویق به ورزش منظم و فعالیت‌های بدنی روزانه.
-
پشتیبانی روانی:
- فراهم کردن پشتیبانی روانی و عاطفی برای کودکان و خانواده‌ها برای کمک به مدیریت استرس و احساسات مرتبط با دیابت.
علائم دیابت در کودکان :
در صورتي كه فرزند مبتلا به ديابت داريد مراقبت از او براي‌تان شاید سخت و طاقت فرسا باشد؛ مراقبت‌هايي كه اين بيماري احتياج دارد به تغذيه و سبك زندگي كودک بر مي‌گردد كه مسلما كنترل آن براي بچه‌هاي كم سن و سال واقعا مشكل است؛ اين راهنما از كشمكش‌هاي شما و فرزندتان براي مقابله با ديابت مي‌كاهد.
ديابت نوع 1
اين بيماري در كودكان زير 11 سال شایع و تا پايان عمر با كودك همراه است و زمانی بروز میکند كه پانكراس (لوزالمعده) توليد و ترشح انسولين را متوقف مي سازد.
کار هورمون انسولين كمك به سلول‌هاي بدن برای استفاه از قند به منظور تولید انرژی مورد نیاز بدن است. انسولين همچنين باعث ذخيره قند در بافت عضله‌اي، ماهيچه‌اي و سلول‌هاي كبدي مي‌شود. بدن براي انتقال قند از خون به سلول‌ها به هورمون انسولين احتياج دارد، اگر بدن با كمبود انسولين مواجه شود قند نمي‌تواند به سلول‌ها برسد و درنتيجه سلول‌ها منبع انرژي نخواهند داشت، بنابراين قند در جريان خون باقي مي‌ماند و سطح قند خون به‌تدريج بالا مي‌رود و فرد به ديابت مبتلا مي‌شود.
لازم است در طول روز چندبار قند خون فرزندتان را اندازه بگيريد: ناشتا، هنگام هر وعده غذايي و قبل از خواب. در اين صورت نوسانات قند خون فرزندتان را به‌طور دقيق در اختيار داريد.
اگر فرزندتان بيمار شود بايد قندخونش را با فواصل كوتاه‌تري بررسي كنيد.
اگر فرزند ديابتي شما بيمار شده بدون مشورت با پزشك به او دارويي ندهيد.
علايم ديابت نوع 1 در كودكان
هرچقدر هم مراقب تغذيه فرزندتان باشيد ممكن است علايم افزايش يا كاهش قند خون در او بروز كند.
نشانه‌هاي كاهش قند خون :
عرق كردن، لرزيدن، گرسنه شدن. افت قند خون بسيار سريع اتفاق مي‌افتد و ممكن است چند دقيقه بعد از ورزش يا دريافت انسولين بدون خوردن غذاي كافي، رخ دهد.
نشانه‌هاي افزايش قند خون :
فرزند شما گرسنه يا تشنه مي‌شود، تكرر ادرار پيدا مي‌كند، ديدش تار مي‌شود. قند خون در طول روز به‌تدريج بالا مي‌رود.
وعده‌هاي غذايي و اهميت آنها
هنگامي كه شما سر مقدار كربوهيدراتي كه فرزندتان اجازه دارد بخورد، جديت به خرج مي‌دهيد، ممكن است سفره غذا
تبديل به ميدان جنگ شود:
به‌طور مرتب و منظم با يك متخصص تغذيه ماهر و باتجربه مشورت نماييد تا برنامه غذايي مناسب و اشتها آوري را براي فرزندتان تنظيم كند.
يادتان باشد كه فرزندتان هميشه كنار شما نيست؛ جشن تولد‌ها، مهد كودك، كلاس‌هاي مدرسه و... بنابراين بايد با صبر و حوصله و كمك گرفتن از دو متخصص تغذيه و غدد دل سوز نحوه تغذيه صحيح را به او بياموزيد.
مقدار كربوهيدرات مصرفي او را دقيقا محاسبه كنيد.
استفاده از انسولين‌هاي سريع‌الاثر و دوز آن را بنا به آنچه فرزندتان در وعده غذايي‌اش خورده تنظيم كنيد.
احساس تشنگي بيش از حد یکی از نشانه های دیابت در کودکان است
تزريق راحت انسولين به فرزندتان
ممكن است لازم باشد فرزندتان در طول روز چندين بار انسولين دريافت كند؛ مي‌توانيد از راه كار‌هاي زير استفاده كنيد.
انسولين را بايد به بافت چربي زير پوست تزريق كرد.
تا زماني كه فرزندتان خودش بتواند انسولين را براي خودش تزريق كند، شما بايد اين كار را براي او انجام دهيد.
تزريق انسولين يكي از كار‌هاي روتين شما و فرزندتان است
آماده كردن سرنگ انسولين را خيلي زود ياد مي‌گيريد.
ممكن است ابتدا دل‌تان نيايد سرنگ را وارد پوست فرزندتان كنيد.
از صحيح بودن دوز انسولین اطمينان يابيد؛ به‌خصوص اگر در يك سرنگ دو نوع انسولين را با هم تركيب مي‌كنيد.
تمرين كردن را فراموش كنيد.
نکات پایانی
دیابت در کودکان نیاز به توجه و مدیریت دقیق دارد. با تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و تغییرات در شیوه زندگی، کودکان مبتلا به دیابت می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. آموزش و آگاهی خانواده‌ها و ایجاد محیطی حمایتی و مثبت می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به دیابت کمک کند. اگر کودکی علائم دیابت را نشان می‌دهد، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان به موقع ضروری است.