تعویض پوشک بچه و حمام بردن او از جمله کارهایی است که هر پدر و مادر برای حفظ سلامت عمومی نوزاد و کودک نوپا انجام میدهند. تعویض پوشک کودک به جهت آنکه باید در فاصله زمانی کوتاهتری انجام شود از اهمیت بیشتری برخوردار است. به طور کلی حتی کودکان نوپایی که همواره بیشترین همکاری را با پدر و مادر خود دارند، ممکن است در حین تعویض پوشک ساز مخالف زده و در کاری که تنها شاید یک یا دو دقیقه زمان ببرد اختلال ایجاد کنند.
معمولا در این لحظات بسیاری از نوزادان و کودکان نوپا جیغ کشیده، دستانشان را به هم میکوبند و با لغزیدن به اطراف کار را برای والدین در تعویض پوشک دشوار میکنند.
شاید در ظاهر اینگونه به نظر برسد که تعویض پوشک کاری راحت است اما باید توجه داشت که چون با سلامت عمومی کودک در ارتباط است و باید تا حد امکان آلودگیهای میکروبی از دستگاه تناسلی و رودهای کودک زدوده شود، توجه به برخی نکات و رعایت یک سری معیارها کاملا ضروری به نظر میرسد.
انتخاب مکان مناسب
سطحی صاف و ایمن را برای تعویض پوشک نوزاد انتخاب کنید و همواره این کار را در همانجا انجام دهید.
حتی بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند که تعویض پوشاک نوزاد و یا کودک نوپا بر روی زمین انجام شود.
ضرورت تعویض پوشک کودک در یک نقطه مشخص
اگر تعویض پوشک در هر بار در نقطهای متفاوت صورت گیرد با این کار عوامل میکروبی و بیماریزا را به سرعت در محیط بسته و محدود خانه منتشر میکنیم. از این رو حتی توصیه میشود تعویض پوشک نوزاد در گوشه مناسبی از سرویس بهداشتی انجام شود، یعنی جایی که به آب گرم و فاضلاب نزدیک باشد.
تعویض پوشک در چه جاهایی انجام نشود؟
تعویض پوشک در نقاطی نظیر محل سرو غذا و یا مکانهایی که افراد لباس خود را پس از وارد شدن به خانه یا قبل از خروج از آن تعویض میکنند، صورت نگیرد.
آمادگي قبل از تعویض اگر والدین نوزاد و یا کودک نوپا همواره در سطحی از آمادگی باشند که در هر لحظه مقتضی پوشک نوزاد را تعویض کنند آنگاه هیچگاه برای انجام این کار استرسی نخواهند داشت، بخصوص در مواردی که خارج از خانه هستند.
بخاطر داشته باشید که هیچگاه نباید در حین تعویض کودک برای برداشتن وسایلی که فراموش کردهاید راهی اتاق دیگر شوید زیرا با این کار عوامل میکروبی و بیماریزا را به راحتی در محیط منتشر میکنید.
قبل از تعویض پوشک کودک هر آنچه را که فکر میکنید به آن نیاز دارید در کنار خود آماده کنید.
با دقت تمیز کنید اگر نوزاد دختر است فرایند تمیزکردن او را از جلو به عقب انجام دهید تا بدین ترتیب مانع از انتقال عوامل میکروبی و بیماریزا به دستگاه تناسلی شود.
همچنین در حین تعویض پوشک نوزاد توصیه میشود که دستمالی یا پارچهای کودک بر روی دستگاه تناسلی او انداخته شود تا در صورت خارج شدن ادرار اختلالی در فرایند تعویض پوشک ایجاد نشود.
پوشک آلوده را با دقت جمع کنید از نظر دکتر احمد شاه فرهت معمولا این مرحله از تعویض پوشک برای بسیاری از والدین کار نسبتا دشواری است زیرا در حالی که پوشک آلوده جمع میشود معمولا نوزاد حس شادابی و نشاط خود را با دست و پا زدن نمایان میسازد و بسیاری از والدین ترجیح میدهند که پوشک آلوده نوزاد را به همراه سایر زبالهها در کیسه زباله قرار دهند حال آنکه ممکن است با این کار عوامل میکروبی و بیماریزا تا همان مدتی که کیسه زباله در منزل است به نقاط دیگر آن سرایت کند.
در سالهای اخیر محصولات موثری برای حل این معضل و مشکل ارائه شده که سطل زبالههایی که بو و عوامل میکروبی را از خود منتشر نمیکنند از آن جمله هستند.
كمك گرفتن از وسايل بازي تعویض پوشک نوزاد یا حتی کودک نوپا معمولا از این جهت دشوار میشود که با دست و پا زدن او همراه است و همین مسئله کار را برای والدین سخت میکند.
در چنین مواقعی توصیه میشود که از چیزهایی که توجه کودک را به خود جلب میکنند استفاده شود.
پیشنهاد میکنیم در حین تعویض پوشک کودک چندین عروسک و اسباب بازی در اطراف کودک قرار دهید تا توجهش به آنها معطوف شود.پس از پایان تعویض پوشک نوزاد اسباب بازیهایی که در اطرافش چیده بودید را ضدعفونی کرده و بشویید.
شستشوی دستان نوزاد
از آنجایی که توجه والدین در حین تعویض پوشک نوزاد به کیفیت کاری که می انجام میدهند معطوف میشود، ممکن است متوجه دست زدن نوزاد به آلودگیها نشوند از این رو توصیه جدی میشود که پس از هر بار تعویض پوشک، دستان نوزاد یا کودک نوپا به خوبی شستشو داده شود.
شستن دستان خود
دکتر فرهت میگوید همانقدر که شستشوی دستان نوزاد پس از تعویض پوشک اهمیت دارد شستن و ضد عفونی ساختن دستان والدین نیز پس از این کار اهمیت زیادی دارد.
در صورتی که در آن لحظه به شیر آب دسترسی ندارید میتوانید از ژل مخصوص ضد عفونی کننده (که ماده اصلی تشکیل دهنده آن الکل است) استفاده کنید.
در این صورت مراقب باشید که بطری محتوی ماده ضد عفونی کننده از دسترس نوزاد به دور باشد. لباسهای نوزاد را هم تعویض کنید. بهتر است لباسهای نوزاد پس از تعویض پوشک نیز تعویض شود که البته توصیه میشود که ابتدا آنها را در محلول جداگانه شستشو برای مدتی قرار داده و سپس آنها را جدای از سایر لباسها با آب گرم شستشو دهیم. در پایان نیز عملیات آبکشی را دوبار تکرار کنید.
توصیههای بهداشتی: در حد فاصل هر تعویض پوشک، محلی را که معمولا این کار را بر روی آن انجام میدهید با استفاده از محلول آب و صابون یا سایر ترکیبات مشابه به خوبی شستشو دهید.
همچنین اگر از زباله مخصوصی برای نگهداری پوشک آلوده استفاده میکنید نیز آن را به خوبی ضدعفونی کنید.
به خاطر داشته باشید رعایت نکردن همین موارد به ظاهر پیش پا افتاده شانس سرایت عوامل بیماری زا به کودک را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
همچنین توصیه میشود درصورتی که بیش از یک نوزاد در منزل دارید، دقت بیشتری در رعایت این موارد به خرج دهید. پوششی که نوزاد را بر روی آن خوابانده و پوشکش را تعویض میکنید پس از هر بار انجام این کار به خوبی شسته و ضدعفونی نمایید.
سعی کنید این کار را به یک عادت برای خود تبدیل کنید.
همچنین توصیه میشود از پوششهای یک بار مصرف نیز استفاده کنید.
رعایت این موارد کمک زیادی به حفظ سلامت نوزاد و کودک نوپا در دوران استفاده از پوشک میکند. توصیههای در خصوص تعویض پوشک در خارج از خانه همیشه در ساک نوزاد زیر اندازی بزرگتر از آنچه که در خانه برای تعویض پوشک استفاده میکنید همراه داشته باشید زیرا در مواقعی که خارج از خانه هستید مشخص نیست که چه لحظه و در کجا باید پوشک کودک را تعویض کنید.
همچنین شاید مجبور باشید که بر روی سطحی نه چندان تمیز پوشک نوزاد را عوض کنید به همین دلیل با استفاده از زیر انداز بزرگتر کمک بیشتری به حفظ سلامتی او میکنید. همواره در ساک نوزاد محلول ضد عفونی کننده به همراه داشته باشید از این محلول در مواقعی که قرار است نوزاد را در خارج از خانه و محیطهایی نظیر پارک یا سرویس بهداشتی عمومی جهت ضد عفونی ساختن سطوح استفاده کنید. نسبت به انداختن پوشک آلوده در سطح آشغال سریعا اقدام کنید با این حال بهتر است کیسهای در ساک خود داشته باشید زیرا در برخی مواقع در سطح زباله دسترسی ندارید و در چنین شرایطی میتوانید پوشک آلوده را در کیسه قرار داده و در آن را به خوبی گره بزنید.