زردی یا یرقان در نوزادان | گهوارک
حدود 60 تا 80 درصد نوزادان در روزهای اول زندگی زرد می شوند. زمان بروز زردی معمولا روز سوم
بوده و ظرف یک هفته خود به خود بهبود می یابد. بنابراین از هر 10 نوزادی که به دنیا می آیند 6 تا 8
نفرشان زرد خواهند شد. دلیل ایجاد این زردی عدم تکامل کافی کبد در هنگام تولد است. به تدریج با
تکامل بیشتر متابولیسم کبدی، بدون آن که نیازی به درمان خاصی باشد زردی نوزاد بر طرف می شود
البته به جز مساله تکامل کبد عوامل دیگری هم در ایجاد زردی موثر هستند.در بیشتر موارد این زردی
خطری به همراه ندارد (و از آن تعبیر به زردی فیزیولوژیک می شود)، ولی موارد معدودی وجود دارد که
می تواند سبب آسیب های مغزی غیرقابل برگشت مثل کری عصبی، فلج مغزی و حتی مرگ نوزاد شود.
بنابراین به والدین محترم توصیه می شود تا برای پیشگیری از خطرات احتمالی به محض زرد شدن
نوزاد با پزشک تماس بگیرند.
عوامل زیر نشان دهنده خطرناک بودن زردی و لزوم مراجعه به مراکز درمانی می باشند:
گروه خونی مادر (O) باشد.
خون مادر (Rh-) منفی باشد.
سابقه بیماری های خونی هماره با زردی در خانواده باشد.
زردی نوزاد بیشتر از یک هفته طول بکشد.
نوزاد بعد از یک هفته از تولد زرد شده باشد.
مدفوع نوزاد سفید رنگ شده باشد.
ادرار نوزاد زرد پر رنگ شده باشد.
نوزاد روز اول یا دوم زرد شده باشد.
نوزاد بی حال باشد، گریه فراوان کند و یا در خوردن شیر بی میل باشد.
پیشگیری و درمان:
مهم ترین توصیه برای پیشگیری، تغذیه هرچه زودتر با شیر مادر است. هیچ محدوده زمانی و
مقداری برای مصرف شیر مادروجود ندارد. مصرف ترنجبین، شیرخشت، آب قند، داروهای سنتی و طبی
اثری در پیشگیری و درمان زردی ندارند و گاه عوارض آن ها بیشتر از سودشان است، بنابراین به هیچ
وجه توصیه نمی شوند.نور درمانی (فتوتراپی) و استفاده از لامپ های مهتابی هم برای پیشگیری و هم
برای درمان موثر است، ولی باید با نظر پزشک انجام شود.
استفاده از لامپ های مهتابی در منزل توصیه نمی شود، مگر آن که نکات زیر را در نظر داشته باشیم:
زردی نوزاد شدید نباشد.
نوزاد عفونت نداشته باشد.
امکان معاینه نوزاد حداقل روزی یک بار توسط پزشک وجود داشته باشد.
نوزاد نارس نباشد (ماه او کم نباشد).
حداقل از 4 تا 6 لامپ استفاده شود و لامپ ها هم بیشتر از 500 ساعت کار نکرده باشند.
فاصله لامپ از بدن نوزاد حداقل 30 تا 45 سانتی متر باشد.
نکته بسیار مهم دیگر آن که گاه این تصویر غلط وجود دارد که برای درمان زردی باید شیر مادر را
قطع کرد این امر بسیارخطرناک است و انجام خودسرانه آن به هیچ وجه توصیه نمی شود و حتما باید
با پزشک مشورت گردد.
درمان زردی نوزاد Newborn Jaundice یکی از مهم ترین چالش هایی است که والدین پس از تولد
نوزادشان با آن روبرو می گردند. زردی نوزاد به معنای زردی پوست و چشم نوزاد است. زردی نوزاد تازه
متولد شده بسیار شایع است و می تواند هنگامی اتفاق بیفتد که نوزادان سطح بالایی از بیلی روبین در
خون خود داشته باشند ، این ماده به رنگ زرد است که در هنگام تجزیه طبیعی گلبول های قرمز تولید
می شود.در نوزادان بزرگتر و بزرگسالان ، کبد بیلی روبین را پردازش می کند و سپس آن را از طریق
روده عبور می دهد و دفع می نماید. اما در نوزادان تازه متولد شده ، کبد هنوز در حال تکامل است و
ممکن است به اندازه کافی بالغ نباشد تا بیلی روبین را از بین ببرد.خبر خوب این است که در اکثر
موارد، زردی نوزاد تازه متولد شده با رشد کبد کودک و شروع تغذیه کودک ، به صورت خود به خود
برطرف شده و نیاز به درمان زردی نوزاد وجود ندارد.در بیشتر موارد ، زردی طی 2 تا 3 هفته از بین می
رود. زردی که بیش از 3 هفته ادامه یابد ممکن است علامت یک بیماری زمینه ای باشد و نیاز به
درمان زردی نوزاد به صورت تخصصی دارد.علاوه بر این ، مقادیر زیاد بیلی روبین می تواند کودک را در
معرض خطر ناشنوایی ، فلج مغزی یا سایر اشکال آسیب مغزی قرار دهد.
آکادمی اطفال آمریکا AAP توصیه می کند که همه نوزادان تازه متولد شده قبل از ترخیص از
بیمارستان و دوباره هنگامی که کودک بین 3 تا 5 روز است از نظر ابتلا به زردی مورد معاینه قرار گیرند
و در صورت ابتلا اقدام به درمان زردی نوزاد آغاز گردد.
علت ابتلا به زردی در نوزادان چیست؟
نوزادانی که بیشترین خطر ابتلا به زردی را دارند چه شرایطی دارند؟
نوزادان نارس (نوزادانی که قبل از 37 هفته بارداری متولد شده اند
نوزادانی که به اندازه کافی شیر مادر یا شیرخشک دریافت نمی کنند
نوزادانی که گروه خونی آنها با گروه خونی مادرشان سازگار نیست
قابل توجه است که در نوزادی که گروه خونی آن با مادرش سازگار نیست ، می تواند تجمع آنتی
بادی هایی ایجاد کند که می تواند گلبول های قرمز خون آنها را از بین ببرد و باعث افزایش ناگهانی
سطح بیلی روبین شود.
سایر دلایل زردی نوزادان عبارتند از:
کبودی در هنگام تولد یا سایر خونریزی داخلی
مشکلات کبدی
وجود یک عفونت
کمبود آنزیم
یک نوع ناهنجاری در گلبول های قرمز کودک
علائم زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟
اولین علامت این بیماری زردی پوست و چشم نوزاد است. زردی ممکن است ظرف 2 تا 4 روز پس
از تولد شروع شود و ممکن است قبل از پخش شدن به قسمت های تحتانی بدن ، در چهره کودک
شروع شود.سطح بیلی روبین معمولاً بین 3 تا 7 روز پس از تولد به اوج خود می رسد.اگر انگشتی که
به آرامی روی پوست کودک فشار داده شود باعث زرد شدن آن ناحیه از پوست می شود ، احتمالاً
نشانه زردی است.
چه موقع با پزشک در مورد درمان زردی نوزاد تماس بگیریم:
بیشتر موارد زردی طبیعی است ، اما گاهی اوقات زردی می تواند نشانه یک بیماری جسمی زمینه
ای باشد. زردی شدید همچنین خطر عبور بیلی روبین به مغز را افزایش می دهد که می تواند باعث
آسیب دائمی مغز شود.
در صورت مشاهده علائم زیر و درمان زردی نوزاد با پزشک تماس حاصل نمایید:
زردی گسترش یافته یا شدیدتر شده باشد
کودک شما بیش از 100 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) تب کند.
رنگ زرد در کودک عمیق تر شده باشد
کودک تغذیه ضعیفی دارد ، بی حال به نظر می رسد و گریه های شدیدی دارد
زردی نوزاد تازه متولد شده چگونه تشخیص داده می شود؟
بیمارستان بعد از 72 ساعت پس از زایمان ، بیشتر مادران و نوزادان را ترخیص می کند. این
موضوع بسیار مهم است که والدین چند روز پس از تولد ، مجددا نوزادان را برای معاینه بیاورند زیرا
سطح بیلی روبین بین 3 تا 7 روز پس از تولد به اوج خود می رسد.وجود رنگ زرد مشخص در چهره و
سفیده چشم ، زردی نوزاد را تأیید می کند ، اما ممکن است برای تعیین شدت زردی آزمایش های
دیگری لازم باشد.نوزادانی که در 24 ساعت اول زندگی خود دچار زردی می شوند ، باید بلافاصله میزان
بیلی روبین ، یا از طریق آزمایش پوست یا آزمایش خون ، اندازه گیری شود.ممکن است برای بررسی
اینکه آیا زردی نوزاد به دلیل یک بیماری زمینه ای است ، آزمایشات اضافی لازم باشد. این آزمایشات
معمولا شامل آزمایش (CBC) ، گروه خون و ناسازگاری فاکتور (Rh) باشد.علاوه بر این ، ممکن است
آزمایش Coombs برای بررسی افزایش تجزیه سلول های قرمز خون انجام خواهد شد.
درمان زردی نوزاد از چه روش هایی امکان پذیر است؟
زردی خفیف نوزاد معمولاً با بالغ شدن کبد کودک به خودی خود برطرف می شود. تغذیه مکرر (بین
8 تا 12 بار در روز) به نوزادان کمک می کند تا بیلی روبین را از بدن خود دفع نمایند.زردی شدیدتر
ممکن است به سایر درمان ها نیاز داشته باشد. فتوتراپی یک روش متداول و بسیار موثر در درمان
است که از نور برای تجزیه بیلی روبین در بدن کودک شما استفاده می کند.در فتوتراپی ، کودک روی
تخت مخصوص زیر نور طیف آبی قرار می گیرد در حالی که فقط پوشک و عینک محافظ مخصوص
دارد. ممکن است بهتر باشد که یک پتو فیبر نوری زیر کودک قرار گیرد.در موارد بسیار شدید ، ممکن
است تزریق مقداری خون ضروری باشد که در آن کودک مقادیر کمی خون از اهدا کننده یا بانک خون
دریافت می کند.این کار باعث انتقال و جایگزین شدن خون آسیب دیده کودک با سلول های قرمز
خون سالم است. این امر همچنین باعث افزایش تعداد گلبول های قرمز کودک و کاهش سطح بیلی
روبین می شود.
آیا می توان از ابتلا به زردی نوزاد پیشگیری نمود ؟
هیچ راهی واقعی برای جلوگیری از زردی نوزاد وجود ندارد. در دوران بارداری می توانید گروه خونی
خود را آزمایش کنید.پس از تولد ، در صورت لزوم ، گروه خونی کودک آزمایش شود تا احتمال
ناسازگاری گروه خونی که منجر به زردی نوزادمی شود را رد کند.
روش های جلوگیری از شدت یافتن زردی نوزاد :
اطمینان حاصل کنید که کودک از طریق شیر مادر تغذیه کافی دارد. تغذیه کودک 8 تا 12 بار در روز با
شیر مادر، کمبود آب در بدن کودک را تضمین می کند ، که به بیلی روبین کمک می کند تا سریعتر از
بدن دفع شود. اگر به نوزاد شیرمادر داده نمی شود ، برای هفته اول هر 2 تا 3 ساعت 50 گرم
شیرخشک به کودک بدهید. نوزادان نارس یا کوچکتر ممکن است مقادیر کمتری از شیرخشک مصرف
کنند، همچنین نوزادانی که شیر مادر نیز دریافت می کنند مقدار شیر خشک کمتری دریافت می
کنند. اگر نگران هستید که کودک کمتر از هشت وعده در 24 ساعت شیر می نوشد لازم است ، با
پزشک کودک در این باره صحبت کنید. ضروری است که کودک در پنج روز اول زندگی از نظر علائم
زردی مانند زردی پوست و چشم به دقت مورد کنترل قرار گیرد. در صورت مشاهده علائم زردی در
کودک، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.