رابطه تغذیه و بیماری چشمی
تغذیه چه تأثیری بر قدرت بینایی کودک دارد ؟
تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه سلامت کلی کودکان دارد و این شامل سلامت چشم‌ها و قدرت بینایی آن‌ها نیز می‌شود. مواد مغذی مختلف می‌توانند به تقویت و حفظ سلامت بینایی کمک کنند. در ادامه به بررسی برخی از این مواد مغذی و تأثیرات آن‌ها بر قدرت بینایی کودکان پرداخته‌ایم.
1. ویتامین A
- نقش در بینایی: ویتامین A یکی از مهم‌ترین مواد مغذی برای سلامت چشم‌ها است. این ویتامین نقش اساسی در تولید ردوپسین (یک نوع پروتئین حساس به نور در شبکیه چشم) دارد که برای دید در نور کم ضروری است.
- منابع غذایی: هویج، سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، کلم بروکلی، جگر و تخم‌مرغ.
2. ویتامین C
- نقش در بینایی: ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است که می‌تواند از آسیب‌های اکسیداتیو به سلول‌های چشم جلوگیری کند و به سلامت عروق خونی چشم‌ها کمک کند.
- منابع غذایی: مرکبات (مانند پرتقال و لیمو)، فلفل دلمه‌ای، توت‌فرنگی، کلم بروکلی و کیوی.
3. ویتامین E
- نقش در بینایی: ویتامین E نیز به عنوان یک آنتی‌اکسیدان مهم می‌تواند از آسیب‌های اکسیداتیو به سلول‌های چشم جلوگیری کند و به حفظ سلامت چشم‌ها کمک کند.
- منابع غذایی: مغزها (مانند بادام و فندق)، دانه‌ها، اسفناج، کلم بروکلی و روغن‌های گیاهی (مانند روغن زیتون و آفتابگردان).
4. زینک (روی)
- نقش در بینایی: زینک به تولید ملانین، یک رنگدانه محافظ چشم، کمک می‌کند و می‌تواند به جلوگیری از دژنراسیون ماکولا و شب‌کوری کمک کند.
- منابع غذایی: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، مغزها و محصولات لبنی.
5. اسیدهای چرب امگا-3
- نقش در بینایی: اسیدهای چرب امگا-3 به ویژه DHA، یک نوع اسید چرب امگا-3، برای رشد و توسعه سلول‌های شبکیه چشم بسیار مهم است. این اسیدهای چرب می‌توانند به جلوگیری از خشکی چشم و دژنراسیون ماکولا کمک کنند.
- منابع غذایی: ماهی‌های چرب (مانند سالمون، ماکرل و تن)، دانه‌های چیا، دانه‌های کتان و گردو.
6. لوتئین و زآگزانتین
- نقش در بینایی: لوتئین و زآگزانتین دو کاروتنوئید هستند که به عنوان فیلترهای نوری عمل می‌کنند و از چشم‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از نور آبی محافظت می‌کنند. این کاروتنوئیدها به حفظ سلامت ماکولا (بخشی از شبکیه که برای دید دقیق مهم است) کمک می‌کنند.
- منابع غذایی: سبزیجات برگ سبز تیره (مانند اسفناج و کلم پیچ)، ذرت، نخود فرنگی و تخم‌مرغ.
تغذيه عامل بسيار مهمی در قدرت ديد کودکان است. يک صبحانه کامل برای شروع يک روز تحصيلی بسيار مناسب است. اگر کودکی بدون صبحانه مدرسه برود، انرژی کافی برای حضور در کلاس ندارد. در ژل رويال به تعداد زياد و به مقدار کمتر در موم زنبور عسل، ماده‌ای به نام کلسيم پانتنوتنات وجود دارد که جلوی خستگی عضلات چشمی را می گيرد و پديده تطابق دور و نزديک چشم به خوبی انجام می شود.
چه کاری می توان کرد ؟
خیلی ها به چشم پزشک مراجعه و اظهار می کنند وقتی چشم از روی کتاب به سوی تخته سیاه تطابق می دهند، لحظاتی طول می کشد تا دید دور تکمیل شود که این مسئله دلیل کند عمل کردن تطابق نزدیک به دور است که علاوه بر ورزش های چشمی خاص، مصرف این ماده نیز بسیار مؤثر است. این ماده به صورت مکمل نیز ساخته شده است ولی به طور طبیعی می توان از عسل برای صبحانه استفاده کرد.
از نظر دکتر احمد شاه فرهت : بهترين معجون برای سلامت چشم يا نوشابه سحرآميز چشمی، مخلوط انبه با آب هويج است که به راحتی می توان در منزل برای کودکان تهيه کرد. در فصل پائيز از مصرف خرمالو، گلابی جنگلی و زالزالک نبايد غافل شد که برای چشم مفيد است. هر گونه ميوه نارنجی رنگ ديگر نيز مفيد است. جگر سياه نيز منبع بسيار ويژه‌ای از مواد خاص و کمياب و مغذی است. قديمی ها جگر سفيد ( يا همان ريه ) را برای چشم مفيد می دانستند، در حالی که ريه فقط عضو تنفسی بوده و شامل کيسه‌های هوايی و عروق است و ارزشی برای چشم ندارد.
از کدام مواد غذایی استفاده کنیم ؟
مصرف تخم‌مرغ نيز به دليل داشتن لوتيين برای سلامت چشم کودکان بسيار مفيد است. بهترين طرز تهيه آن به صورت آب‌پز است نه نيمرو. غذاهای دريايی شامل ميگو و ماهی نيز به خاطر داشتن پروتئين‌های منحصر به فرد و مواد معدنی به‌خصوص روی و چربی امگا 3 و ويتامين A و E بسيار مفيد است. از بين حبوبات نيز دال عدس نارنجی رنگ که در بين خانواده‌های ايرانی کم مصرف می شود برای سلامت چشم کودک بسيار مفيد است.
در تغذيه کودکان اسفناج را نبايد از ياد برد چون برای چشم تاثيرات منحصر به فردی دارد. می توانيم اسفناج را پس از پختن با دقت به اين مسئله که رنگ سبز آن خيلی تيره نشود، با کمی کره آب‌شده مزه‌دار کرده و با تکه‌های هويج پخته به اشکال مختلف به صورت جالب توجه برای کودکان در آورده تا تمايل به مصرف آن را در بچه‌ها ايجاد كنيم.
نکات پایانی
تغذیه مناسب می‌تواند نقش بسیار مهمی در حفظ و تقویت قدرت بینایی کودکان ایفا کند. والدین باید اطمینان حاصل کنند که رژیم غذایی فرزندانشان شامل مواد مغذی ضروری برای سلامت چشم‌ها باشد. مصرف متنوع از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های حیوانی و گیاهی و منابع چربی‌های سالم می‌تواند به حفظ سلامت بینایی کودکان کمک کند و از بروز مشکلات چشمی در آینده جلوگیری کند. در صورت داشتن هرگونه نگرانی درباره سلامت بینایی کودک، مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند راهنمایی‌های بیشتری ارائه دهد.