تأثیرات اعتیاد به گوشی در کودکان

اعتیاد به گوشی در کودکان به عنوان یکی از چالش‌های جدید عصر دیجیتالی شناخته می‌شود و می‌تواند تأثیرات منفی متعددی بر رشد جسمی، عاطفی و اجتماعی کودکان داشته باشد. درک عمیق‌تر این موضوع و یافتن راهکارهایی برای مدیریت استفاده از گوشی توسط کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به بررسی این مسئله و ارائه راهکارهایی برای مقابله با آن می‌پردازیم.

1. تأثیرات جسمی: استفاده بیش از حد از گوشی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند خستگی چشم، ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی و حتی اختلال در الگوهای خواب شود.

2. تأثیرات عاطفی و روانی: اعتیاد به گوشی ممکن است باعث افزایش احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی در کودکان شود. همچنین ممکن است کاهش عزت نفس را به دنبال داشته باشد.

3. تأثیرات اجتماعی: کودکانی که زمان زیادی را صرف استفاده از دستگاه‌های خود می‌کنند، ممکن است فرصت‌هایی برای تعامل چهره به چهره و توسعه مهارت‌های اجتماعی خود را از دست بدهند.

راهکارهای مقابله با اعتیاد به گوشی در کودکان

1. تعیین محدودیت زمانی: والدین باید محدودیت‌هایی برای استفاده از گوشی تعیین کنند. به عنوان مثال، محدود کردن استفاده از گوشی به یک یا دو ساعت در روز و اجتناب از استفاده از آن قبل از خواب.

2. فعالیت‌های جایگزین: تشویق کودکان به شرکت در فعالیت‌های بدنی، هنری و اجتماعی که نیاز به استفاده از گوشی ندارند.

3. مشارکت در فعالیت‌های خانوادگی: برنامه‌ریزی برای فعالیت‌هایی که نیازمند مشارکت تمام اعضای خانواده است، مانند بازی‌های تخته‌ای، پیاده‌روی و دیگر تفریحات.

4. آموزش و آگاه‌سازی: آموزش کودکان در مورد خطرات اعتیاد به گوشی و تأثیرات آن بر سلامتی و روابط اجتماعی.

5. نظارت و هدایت: والدین باید بر روی محتوایی که کودکان از طریق دستگاه‌های خود مصرف می‌کنند، نظارت داشته باشند و راهنمایی‌های لازم را برای استفاده ایمن و سازنده از فناوری ارائه دهند.

به خاطر داشته باشید که نقش والدین در ایجاد تعادل در زندگی فناوری کودکان بسیار حیاتی است. استفاده از استراتژی‌های مدیریت زمان و فعالیت‌های جایگزین می‌تواند به کاهش وابستگی کودکان به گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها کمک کند.

اینترنت، شبکه های اجتماعی مختلف، سایت های گوناگون و ... امروزه جزئی از زندگی ما و فرزندان مان هستند و نمی توانیم آنها را حذف کنیم. بنابراین نمی توانیم فرزندان مان را محدود کنیم و گمان ببریم که با خارج کردن این ابزارها از دسترس آنها مانند نخریدن گوشی موبایل یا تبلت و ... می توانیم اين مشكل را حل كنيم.

 

راهكارهای پيشنهادی

اعتماد به نوجوانان و دادن آزادی عمل را در چارچوب قوانينی قرار دهيد كه موجب زيان به آينده فرزندتان نشود. یعنی در چارچوب و با رعایت اصولی که او بتواند به راحتی از موبایل خود استفاده کند، در شبکه های اجتماعی حضور داشته باشد. قبل از اینکه برای فرزند شما مشکلی به وجود بیاید یا او کاری بکند که نگرانی شما را تحریک کند دلیلی ندارد که جلوی آزادی او را بگیرید.

آموزش را جدی بگيريد. والدین ابتدا باید خودشان تحت آموزش قرار بگیرند. برخی از خانواده ها هنوز با شیوه های تربیتی منسوخ شده با فرزندان خود رفتار می کنند. از طرفی برای بچه ها نیز بهترین ابزار دور نگه داشتن آنها از خطرات و آسیب ها آگاهی بخشی به آنهاست، به همین دلیل نیاز به آموزش مهارت های زندگی هم برای والدین و هم برای بچه ها بسیار احساس می شود.

 

جلب توجه

۵. تشویق به فعالیت‌های مستقل

• تشویق به خواندن و هنر: فراهم کردن کتاب‌ها، مواد هنری و دیگر فعالیت‌های غیر دیجیتالی که می‌توانند کودکان را سرگرم کنند.
• فعالیت‌های آموزشی بدون فناوری: به کودکان کمک کنید تا پروژه‌های شخصی خود را دنبال کنند که نیازی به استفاده از اینترنت ندارد.

با استفاده از این تکنیک‌ها، شما می‌توانید استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی در خانه را کاهش دهید و به تقویت روابط خانوادگی خود کمک کنید.

نوجوانان به دلیل اینکه خواستار جلب توجه هستند، سعی می کنند این نیاز را از طریق شبکه های اجتماعی برطرف کنند. پس یک نیاز اساسی در اینجا وجود دارد که چون به درستی به آن پاسخ داده نشده است و به شکل یک ناهنجاری بروز می کند. یکی از دلایل اساسی این موضوع این است که تعامل بین والدین و نوجوان کم شده است. اگر با توجه به سن و نیازهای فرزندمان برای او وقت صرف کنیم، در کنارش حضور داشته باشیم و به نیازهایش توجه کنیم این اتفاق نمی افتد. اگر در مورد رفتار خودمان با نوجوان صادق باشیم، شاید اعتراف کنیم که در طول روز جز اینکه بگوییم گوشی موبایلت را کنار بگذار ... یا برو دَرسَت را بخوان تعامل دیگری با او نداریم.

آگاهی والدین از فضاهای موجود و استفاده از الگوهای مناسب برای استفاده از اين ابزارها می تواند مفيد باشد و باید خودشان بدانند که در این فضا چه اتفاقاتی می افتد و باید بتوانند خودشان با این ابزارها کار کنند تا اولاً فرزندان الگویی از استفاده درست از این ابزار داشته باشند و از طرفی نیز پدر و مادر از فعالیت فرزند خود یا آسیب ها و خطرات احتمالی آگاه باشند. با آشنایی نزدیک با این فضا می توانید گزینه هایی را که برای بچه ها بی خطر و حتی مفید هستند، به آنها معرفی کنید. مثل گروه هایی که به علایق او مربوط می شود و فعالیت های سالم و جمعی در آنها صورت می گیرد یا مطالب مفید که حتی به پرورش استعدادها و خلاقیت آنها کمک کند. 

شبکه های اجتماعی نوعی از زندگی اجتماعی است. فرزند ما دوست دارد و نیاز دارد که در این اجتماع حضور داشته باشد، به او توجه شود و بتواند بخشی از نیازهای خود را از این طریق مطالبه کند. توجه به نوجوان و احساسات و نیازهای او و همین طور آموزش هایی که برای حضور در اجتماع به او می دهیم در این فضای مجازی هم می تواند مصداق داشته باشد. حريم شخصی و توانمندی ها حتما بايد مورد توجه قرار بگيرد.

شرکت در کلاس ها و فعالیت های مختلف برای بچه ها بسیار خوب است تا هم اوقات فراغت شان را پر کنند و هم بیش از اندازه با موبایل شان و در فضای مجازی سرگرم نباشند. البته منظورمان کلاس های زبان و تقویتی و مانند اینها نیست! بلکه کلاس هایی که بتوانند انرژی شان را تخلیه کرده و به هیجانی که خواستار آن هستند، دست پیدا کنند. مانند کلاس های ورزشی، موسیقی، نقاشی و ميتواند جايگزين مناسبی برای فضای مجازی باشد. 

 چگونه روابط خانواده و کودک را صمیمی کنیم

برای افزایش صمیمیت در خانواده و کاهش استفاده از گوشی توسط کودکان، می‌توانید چندین استراتژی مختلف را به کار ببرید. این استراتژی‌ها به شما کمک می‌کنند تا زمان بیشتری را بدون تکنولوژی با هم بگذرانید و روابط خود را تقویت کنید. در اینجا چند پیشنهاد عملی ارائه می‌دهم:

۱. تعیین قوانین استفاده از گوشی

• ساعات مشخص: تعیین کنید که در چه ساعاتی استفاده از گوشی مجاز است و در چه زمان‌هایی باید گوشی‌ها کنار گذاشته شوند، مثلاً در زمان غذا خوردن یا قبل از خواب.
• فعالیت‌های بدون دستگاه: ایجاد فعالیت‌های خانوادگی که نیازی به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی نداشته باشند، مانند بازی‌های تخته‌ای، ورزش، یا پیاده‌روی.

۲. افزایش فعالیت‌های خانوادگی

• برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های هفتگی: مثل شب‌های فیلم، شب‌های بازی، یا شرکت در کارگاه‌های آموزشی به صورت خانوادگی.
• گردش‌های خانوادگی: برنامه‌ریزی برای دیدن مکان‌های جدید یا فعالیت‌های فرهنگی می‌تواند توجه را از تکنولوژی دور کند و به ایجاد خاطرات مشترک کمک کند.

۳. مشارکت کودکان در تصمیم‌گیری‌ها

• شرکت دادن آنها: بگذارید کودکان در برنامه‌ریزی فعالیت‌های خانوادگی نقش داشته باشند. این کار باعث می‌شود آنها احساس مسئولیت و هیجان بیشتری کنند.
• گفتگو درباره فناوری و زمان صرف شده پای دستگاه‌ها: با کودکان درباره مزایا و معایب استفاده بیش از حد از تکنولوژی صحبت کنید.

۴. مدل سازی رفتاری

• الگوی خوبی باشید: به عنوان والدین، استفاده خود از دستگاه‌های دیجیتالی را مدیریت کنید. کودکان با دیدن رفتار شما یاد می‌گیرند.
• محدود کردن زمان خودتان پای دستگاه‌ها: نشان دهید که وقت گذراندن بدون دستگاه‌های الکترونیکی هم می‌تواند لذت‌بخش باشد.

فضای صمیمی در خانه ایجاد کنید. تخلیه انرژی از طریق بازی های خانوادگی، گپ و گفت و دورهمی یا فعالیت های جمعی که به صورت هفتگی انجام دهید می‌تواند ارتباط شما را با فرزندان تان مستحکم نگه دارد. فعالیت هایی مثل کوهنوردی هم روی اعتماد به نفس فرزند شما تاثیر گذار است و هم تعاملات میان والدین و فرزندان را افزایش می‌دهد.

برخی اوقات بهتر است والدین همجنس با نوجوان (پدر با پسر و يا مادر با دختر) به صورت اختصاصی وقت گذرانی کنند. یک برنامه سرگرمی مشترک، بیرون رفتن با هم و صحبت درباره مسائل مختلف که گاهی به شکل زنانه یا مردانه انجام شود. یعنی مادر با دختر نوجوان خود و پدر با پسر خود تا شناخت فرزندشان نسبت به جنسیت خود، نیازها و احساسات کامل و درست باشد. از طرفی خوب است که در این خلوت ها درباره خاطرات خودمان از دوران نوجوانی مان، خواسته ها، عواطف و هیجاناتی که به دنبالش بودیم با فرزندان مان صحبت کنیم تا بفهمند که ما هم در آن زمان چقدر شبیه به آنها فکر می کردیم. این کار باعث نزديكی و درك بيشتر حقايق خواهد شد.

۵. تشویق به فعالیت‌های مستقل

• تشویق به خواندن و هنر: فراهم کردن کتاب‌ها، مواد هنری و دیگر فعالیت‌های غیر دیجیتالی که می‌توانند کودکان را سرگرم کنند.
• فعالیت‌های آموزشی بدون فناوری: به کودکان کمک کنید تا پروژه‌های شخصی خود را دنبال کنند که نیازی به استفاده از اینترنت ندارد.

با استفاده از این تکنیک‌ها، شما می‌توانید استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی در خانه را کاهش دهید و به تقویت روابط خانوادگی خود کمک کنید.