تست غربالگری شنوایی‌سنجی
در تمامی بیمارستان هایی که بخش زایمان دارند، توصیه می شود برنامه غربالگری شنوایی داشته باشند. سؤال کنجکاوانه والدین طریقه انجام غربالگری شنوایی نوزادان می باشد، چرا که نمی دانند چگونه ما می خواهیم بدون بررسی واکنش مستقیم نوزاد از سلامت سیستم شنوایی وی مطلع شویم.
غربالگری شنوایی معمولاً با انجام آزمون OAE (Oto Acoustic Emission) انجام میشود. این غربالگری آزمون سادهای است که پیش از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان و یا زایشگاه، توسط متخصصین شنوایی‌سنج (ادیولوژیست) انجام میگیرد و هدف از انجام این تست، شناسایی نوزادانی است که شنوایی آنها نیاز به ارزیابی بیشتری دارد. اصولاً اين تست باید روي تمام نوزادان پیش از ترخیص انجام شود و در صورت عدم امکان به والدین توصیه میشود که در اولین فرصت غربالگری نوزادشان را انجام دهند.
انواع آزمون های مورد استفاده در غربالگری
ارزیابی های غربالگری شنوایی غیر تهاجمی هستند و به راحتی در نوزادان انجام می شوند. دو نوع ارزیابی شنوایی برای غربالگری وجود دارد :
1- OAE یا گسیل های خود به خودی گوش: مرحله اول غربالگری شنوایی بدو تولد می باشد. با ارائه صدا نه تنها صدا به تحریک الکتریکی تبدیل شده وبه سمت درون سمت مغز ارسال می شود بلکه سلولهای مویی درون حلزون در پاسخ به صدای ارائه شده موجی را به سمت محیط بیرون ارسال می کنند که در صورت قرار دادن میکروفون با حساسیت بالا در کانال گوش خارجی می توان آن موج را ثبت نمود. به این موج OAE یا گسیل های خود به خودی گوش می گویند. از این امواج در آزمونی به همین نام (تست OAE) برای تشخیص بعضی مشکلات شنیداری استفاده می شود. این تست امواج صوتی که در گوش داخلی تولید می شود و به کانال گوش خارجی پس فرستاده می شود را اندازه گیری می کند. حساسیت این تست به وجود مشکل شنوایی در گوش خارجی، میانی و حلزون گوش داخلی است و به مشکلات شنیداری در مسیر های بالاتر یعنی عصب و مسیر های مرکزی حساسیتی ندارد. برای قبولی در این آزمون باید سلول های مویی حلزون سالم باشند. در صورت وجود افت شنوایی تاثیر گذار بر سلولهای مویی حلزونی، هیچ پژواکی تولید نمی شود و یا پژواک ها بسیار ضعیف خواهند بود. علاوه بر این، وجود هر نوع مشکلی که در روند انتقال صدا باز گوش خارجی به حلزون و از حلزون به گوش خارجی اختلال ایجاد کند منجر به رد شدن در تست OAE می شود.تصویر زیر یک کودک در حال تست شدن با آزمون OAE را نشان می دهد.بنابراین، قبولی در تست OAE نشان دهنده عملکرد طبیعی سیستم حلزونی و گوش میانی است. در صورتی که رد شدن در این ارزیابی نشان دهنده اختلالاتی مانند عملکرد غیر طبیعی حلزون ، اختلال گوش میانی (ترشح یا اوتیت گوش میانی)، مسدود شدن کانال گوش ( سرومن ) و .... می باشد.
2-نسخه غربالگری تست ABR یا پاسخ های ساقه مغز شنیداری: در صورتی که کودکی در OAEرد شود تست بعدی ABR غربالگری خواهد بود. این تست نحوه پاسخ عصب به صدا را بررسی می کند. محرک صوتی از طریق هدفون به گوش نوزاد ارائه می شود. سه الکترود روی سر نوزاد گذاشته می شود که پاسخ عصب را ثبت و اندازه گیری می کنند. این آزمون سلامت کل مسیر شنوایی، شامل مسیر های بالاتر از حلزون تا مغز را بررسی می کند. این تست در تشحیص نوزادان کم شنوا از نوزادان هنجار بسیار سودمند است. در صورتی که کودک در این آزمون هم رد شود وارد مرحله تشخیصی شده و ABR تشخیصی برای وی انجام خواهد شد(4). نتیجه قبول در این آزمون به معنی عملکرد حلزونی و عصبی هنجار سیستم شنوایی می باشد در صورتی که نتیجه رد به معنی پاتولوژی و آسیب حلزون و عصب، مانند نوروپاتی شنوایی می باشد. تصویر زیر یک کودک در حال تست شدن با آزمون ABR را نشان می دهد.در واقع غربالگری شنوایی نوزادان یک برنامه دو مرحله ای است. اولین مرحله آن در اولین روزهای تولد و قبل از ترخیص از بیمارستان انجام شده و شامل تست OAE است. در کودکانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند علاوه بر OAE، ABR نیز باید انجام شود. مرحله دوم زمانی صورت می گیرد که کودک در مرحله اول رد می شود. زمان آن بین 2 تا 8 هفته پس از مرحله اول است و شامل ارزیابی مجدد OAE است. در صورتی که نوزاد در OAE مجدد نیز رد شود ABR غربالگری برای وی انجام می شود. در صورت رد در مرحله دوم غربالگری ، قبل از رسیدن به 3 ماهگی مشاوره شنوایی شناسی، پزشکی و ارزیابی های تشخیصی دیگر برای کودک انجام می شود. در نهایت قبل از سن 6 ماهگی مداخلات درمانی و توان بخشی برای کودک شروع می شود.
روش انجام این دو آزمون در جدول زیر آمده است.
| OAE | ABR غربالگری |
| 1- قرار دادن یک پروب در کانال گوش و ارائه صوت از طریق پروب. |
1- چسباندن الکترود های سطحی به سر نوزاد |
| 2- انتقال صدا به سلول های مویی گوش داخلی از طریق گوش خارجی و میانی |
2- ارائه محرک از طریق هدفون های روی گوش نوزاد |
| 3- تولید پژواک توسط سلول های مویی خارجی |
3- ثبت پاسخ حلزون، عصب و ساقه مغز توسط الکترود ها. |
| 4- برگشت پژواک از گوش داخلی به کانال گوش خارجی و جمع آوری صدا توسط میکروفون کوچکی در پروب. | 4- ثبت نتیجه رد یا قبولی |
| 5- ثبت نتیجه رد یا قبول |
در صورت رد شدن در غربالگری، باید پیگیری های تشخیصی بعدی توسط ادیولوژیست انجام شود زیرا داشتن حتی کم شنوایی ملایم نیز می تواند تاثیر قابل توجهی در تکامل زبانی و گفتاری کودک داشته باشد.
قبولی در آزمون های غربالگری، لزوماَ به معنی شنوایی کاملاَ هنجار نوزاد نیست. برخی از کم شنوایی های ملایم در ارزیابی های غربالگری قابل کشف نیستند. هم چنین کودک در برخی مواقع دارای مشکل ارثی و پیشرونده ای است که پس از دوره نوزادی بروز می نماید. در مقابل، رد شدن نوزاد در غربالگری نیز لزوماَ به معنی داشتن مشکل شنوایی نیست. در واقع اکثر کودکانی که در این ارزیابی رد می شوند دارای شنوایی طبیعی هستند و علت رد شدن آن ها می تواند وجود مایع دوران جنینی درون گوش و یا گریه و بی قراری به هنگام ارزیابی باشد. در هر صورت برای اطمینان، بسیار مهم است که ارزیابی های بعدی نیز انجام شود که شامل ارزیابی های جامع تر و مداخله پزشکی است. این ارزیابی مجدد باید قبل از 3 ماهگی انجام شود. ارزیابی های مجدد، تعیین کننده وجود یا عدم وجود کم شنوایی نوزاد هستند. علاوه بر این آزمونها، آگاهی از روند رشد طبیعی مهارت های شنیداری و گفتاری به خانواده در تشخیص وجود یا عدم وجود مشکل کمک می کند که در مطلب مجزایی به آن پرداخته می شود.