نوزاد متولد شده از مادر مشکوک به کووید

در راستای کاهش خطر انتقال ویروس از مادر مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید 19 به نوزاد، مقاله زیر تهیه شده است.

مراقبت از نوزاد مشکوک به کرونا

در ادامه به مهمترین نکات مراقبت نوزادان می پردازیم؛

نوزاد مشکوک به کرونا :

نوزادی است که از مادر با ابتلای قطعی کرونا در طی 14 روز قبل از زایمان، به دنیا آمده یا مادر مشکوکی کهبعد از تولد نوزاد، تست کرونای وی مثبت شده است و همچنین نوزادی که به علت ناخوشی در بیمارستان بستری شده و سابقه تماس نزدیک با مورد قطعی کرونا را در شرح حال خود دارد.در صورتی که نوزاد متولد شده از مادر مشکوک یا مبتلا به کرونا، نیاز به مراقبت در بیمارستان دارد ( نارسی، دیسترس تنفسی، شک به آسفیکسی و . . . )، نوزاد باید به واحد ایزوله بخش مراقبت ویژه نوزادان منتقل گردد. در صورت نداشتن واحد ایزوله در بخش مراقبت ویژه نوزادان در فضای اختصاصی و جداگانه ای، داخل انکوباتور و با رعایت اصول ایزولاسیون و پیشگیرانه نگهداری و مراقبت ها از وی انجام گردد.

نوزاد با تست مثبت کرونا :

در صورتی که تست کووید 19 نوزاد مثبت باشد، پس از تثبیت علایم بالینی نوزاد، هر 3 - 2 روز یک بار تست کرونا تکرار می شود تا 2 تست متوالی منفی باشد. لازم به ذکر است در صورتی که نوزاد از نظر بالینی معیارهای ترخیص را دارد، نوزاد مرخص شده و انجام تست های بعدی در فرایند پیگیری نوزاد انجام شود. البته قرنطینه 14 روزه بعد از پایداری بالینی در منزل نیز باید رعایت گردد. در صورتی که تست نوزاد مثبت است ولی علامت بیماری کووید 19 را ندارد، پس از ترخیص باید با رعایت اصول قرنطینه مراقبت شود و باید پس از آموزش نشانه های ناخوشی در نوزاد به مادر یا مراقبین نوزاد، توسط مراقب مامای سلامت به صورت تلفنی یا در صورت نیاز معاینه نوزاد در مرکز در طول 14 روز پس از تولد پیگیری و ارزیابی شود. بنابراین اعلام مشخصات این دسته از نوزادان به حوزه بهداشت برای انجام مراقبت های مورد نیاز ضروری می باشد.

پیشنهاد مطالعه :>مقاله مراقبت از نوزادان نارس

پیشگیری برای ابتلا به کرونا در نوزادان

در پیشگیری برای ابتلا به کرونا در نوزادان، در صورتی که نوزاد در 28 روز اول پس از تولد با شک به بیماری کووید 19 دوباره بستری شود، بر اساس دستور عمل های ابلاغی کووید 19 افراد خانواده برای تعیین منشاء بیماری باید بررسی شوند.

مادران مشکوک یا مبتلا به کرونا نباید نوزادان بستری در NICU را ملاقات کنند، مگر این که دو نوبت تست منفی متوالی کووید 19 با فاصله حداقل 24 ساعت داشته باشند. در غیر این صورت مادران قادر به اقامت در بیمارستان و مراقبت از فرزند خود در بخش مراقبت ویژه نوزادان هستند. از پذیرش سایر ملاقات کنندگان در بخش مراقبت ویژه نوزادان خودداری گردد. در صورتی که نوزاد متولد شده از مادر مشکوک به کرونا یا کرونای تأیید شده خوشحال است یا ( ظاهراً سالم است )، نوزاد باید به مدت 14 روز قرنطینه خانگی شود.

تغذیه نوزاد در کرونا

انتقال بیماری از طریق شیر مادر یا به طور عمودی از طریق جفت غیر محتمل است. مطالعات محدودی که از زمان بروز بیماری کرونا انجام گرفته نشان داده است که در خون بندناف نوزادان متولد شده از مادران مبتلا، 19 COVID وجود دارد. همچنین بر اساس مطالعاتی که بر روی ویروس های مشابه نظیر سارس و مرس انجام شده است نشان می دهد این ویروس در شیر مادر یافت نشده است.

تغذیه با شیر مادر :

1- اگر حال عمومی مادر با تشخیص قطعی، بد است، به طور موقت، تغذیه شیرخوار با شیر انسان ( ذخیره شده در بانک شیر ) انجام گیرد. در صورت در دسترس نبوده شیر اهدایی بانک شیر می توان به طور موقت از شیر مصنوعی استفاده شود.

2- با توجه به ارزش شیر مادر، تأکید می گردد از قطع بی مورد شیر مادر و تجویز شیر مصنوعی به شدت پرهیز شود. در مورد مادران بد حال یا نوزادان بدحال بستری در NICU به مادر تأکید گردد در فواصل 3 - 2 ساعته شیر خود را با رعایت اصول بهداشتی پیش گفت، دوشیده و ذخیره نماید تا جریان شیر قطع نگردد.

3- اگر حال عمومی مادر با تشخیص قطعی، خوب است، شیردهی از پستان باید با رعایت نکات بهداشتی مطابق دستور عمل ها انجام گیرد.

4- برای جلوگیری از احتمال انتقال عفونت در زمان همه گیری کرونا، مادران حتی المقدور از شیردوش های مشترک بخش استفاده نکنند و برای دوشیدن شیر از دست یا شیردوش های مناسب شخصی استفاده نمایند.

5- مادر باید دست های خود را قبل از لمس هر قسمت پمپ یا ظرف ذخیره سازی شیر بشوید. بعد از هر نوبت شیردوشی تمام اجزا شیردوش که با پستان و دست مادر در تماس بوده باید طبق دستور عمل کشوری دوشیدن و ذخیره شیر مادر و استفاده از شیردوش دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، شسته یا ضدعفونی شود.

6- تغذیه شیرخوار مادر مورد مشکوک ابتال به بیماری، با رعایت اصول بهداشتی از پستان مادر منعی ندارد.

7- واکسیناسیون نوزادانی که مادرانشان مبتلا به عفونت قطعی یا مشکوک به کرونا می باشند طبق پروتکل روتین بقیه ی نوزادان می باشد.

◀ پیشنهاد مطالعه : مقاله مهمترین مشکلات ویژه نوزادان نارس و روش های مراقبت

تماس مادر و شیرخوار در کرونا :

در مادران مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید 19، برای کاهش خطر انتقال ویروس از مادر به نوزاد، لازم است موارد زیر رعایت شود :

1. در صورت پایدار بودن وضعیت نوزاد، برای برقراری تماس پوست با پوست نوزاد تازه متولد شده و مادر الزاماً باید دست ها، شکم و پستان مادر با آب و صابون شسته و ماسک زده شود. ( از شستشوی شکم و پستان با مواد ضد عفونی کننده به ویژه با پایه الکلی پرهیز شود ).

2. هر نوزادی که از مادر مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید 19 به دنیا می آید و همچنین شیرخوار مادر مبتلا، باید مشکوک تلقی شده و ملاحظات مربوط به موارد مشکوک درباره آن ها رعایت گردد. این نوزادان / شیرخواران باید 2 هفته بر اساس شرایط بالینی نوزاد در بیمارستان ( نوزادان علامت دار ) یا در منزل ( نوزادان بدون علامت ) قرنطینه شوند.

3. در صورتی که وضعیت بالینی مادر مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید 19 به گونه ای باشد که قادر به مراقبت از نوزاد خود نباشد، نوزاد باید به طور موقت از وی جدا شده و در اتاق دیگری توسط همراه سالم نگهداری شود.

4. در صورتی که مادر مشکوک یا مبتلا به بیماری کووید 19 قادر به مراقبت از نوزاد خود باشد، مادر و نوزاد می توانند هم اتاق بوده و مادر می تواند بعد از شستن دست ها و زدن ماسک به نوزاد خود شیر بدهد. بعد از شیر دادن باید نوزاد در فاصله 2 متری مادر نگهداری شود و در صورت عدم امکان، یک پرده یا .... بین مادر و نوزاد قرار داده شود.

5. اگر مادر و نوزاد در یک اتاق بستری یا نگهداری می شوند، اتاق باید تهویه مناسب داشته باشد.

6. بهتر است مادر یک همراه سالم آموزش دیده داشته باشد که مراقبت های مربوط به نوزاد را انجام دهد. همراه باید، اصول بهداشت فردی و پیشگیرانه ( مانند شست و شوی مکرر دست ها با آب و صابون مایع یا الکل، زدن ماسک و ... ) را رعایت نماید.

7. در صورتی که نوزاد به دلیل نارسی شدید و یا سایر موارد بیشتر از دو هفته نیاز به بستری داشته باشد و دو بار تست PCR منفی داشته و طبق نظر پزشک معالج، مبتلا به عفونت کرونا نمی باشد، اقدامات احتیاطی ویژه ی بیماران مشکوک به کرونا برای مراقبین بعد از دو هفته لازم نیست.

نکات آموزشی مهم برای خانواده نوزاد در کرونا

1. مطابق دستور العمل های پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا، مادر یا فرد مراقب نوزاد در منزل باید اصول بهداشت فردی و پیشگیرانه را قبل و بعد از هرگونه مراقبت و تماس با نوزاد ) تغذیه نوزاد، تعویض پوشک، تماس با مایعات و ترشحات بدن نوزاد و ... ( رعایت کند و دستان خود را حداقل به مدت 20 ثانیه با آب و صابون مایع یا مواد ضد عفونی کننده با پایه الکل حداقل 70 درصد بشوید. از ماسک و دستکش یکبار مصرف استفاده کرده و بعد از انجام مراقبت ها ماسک و دستکش با رعایت اصول بهداشتی دور انداخته شوند و مجدداً دست ها به مدت 20 ثانیه با آب و صابون شسته شود.

2. فردی که غیر از مادر مراقبت نوزاد را به عهده می گیرد نباید در گروه افراد در معرض خطر ( مانند دیابت، بیماری قلبی، نقص ایمنی و . . . ) باشد.

3. تماس پوستی با نوزاد به حداقل ممکن کاهش یابد و از در آغوش کشیدن و بوسیدن نوزاد جداً خودداری گردد.

4. از تجمع بر بالین نوزاد پرهیز شود.

5. از شرکت کردن و همراه بردن نوزاد در مهمانی ها و مراکز تجمع جمعیت به جز در موارد ضروری ( واکسیناسیون و ... ) خودداری شود و در صورت مراجعه جهت دریافت خدمات ضروری مانند واکسیناسیون و … رعایت فاصله گذاری اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. ( فاصله 2 متری از سایرین )