نوزاد و ويژگي‌هاي منحصر به فرد

در بدو تولد نوزاد با وجود زيبايي منحصر به فردش ظاهر متغيري دارد و مدام در حال تغيير شكل است. ممكن است به‌خاطر پف زياد پلک ها، چشمانش را نتواند در روزهاي اول به‌ طور كامل باز كند يا اينكه با بدن پوشيده از كرک و مويش شما را متعجب كند. هر كدام از اين موارد طبيعي مي‌تواند براي والدين نگران‌كننده به‌نظر برسد و ذهن‌شان را درگير كند.

پوست:

چين و چروک و خشكي پوست نوزاد از موارد جلب توجه والدين ميباشد. در دوران جنيني سطح پوست نوزاد در احاطه مايع آمنيوتيک قرار دارد كه سرشار از مواد ايمني است. اما بعد از به دنيا آمدن پوست دچار خشكي مي‌شود كه يك امر طبيعي است و به مرور زمان با محيط جديد سازگار مي‌شود. براي كمک مي‌توانيد با روغن‌هاي گياهي مثل روغن بادام شيرين سطح پوست را آغشته كنيد.

آنژيوم يا لكه‌هاي سرخ رنگي كه روي پلک نوزاد ديده مي‌شود. آنژيوم درواقع مويرگ‌هايي هستند كه به چشم مي‌آيند. مشابه سرخي پشت پلک در نواحي ديگر بدن مثلا بين دو ابرو و در پيشاني هم ايجاد مي‌شود كه به مرور زمان خودبه‌خود از بين مي‌رود.

اين توده‌هاي سرخ‌رنگ عروقي تقريبا تا دو سالگي كودک از بين مي‌روند. تنها درصورتي كه اين توده‌ها در نواحي حساس بدن مثل روي پلک و روي لب نوزاد ظاهر شده يا در جاهاي مختلف بدن گسترده شوند، بايد نوزاد تحت‌درمان پزشک قرار بگيرد.

روي باسن و پايين كمر نوزاد نوعي كبودي طبيعي به اسم لكه مغولي وجود دارد كه خود به‌خود تا سه، چهار سالگي از بين مي‌رود. ممكن است اين لكه حتي در ساق پا شكل بگيرد كه عموما ژنتيكي است و مهم نمي باشد.

در روزهاي اول بعد از تولد روي بيني هر نوزادي جوش‌هاي ريز سفيد رنگی باعنوان milia ديده مي‌شود كه همان چربي‌هاي زير پوست نوزاد است و هيچ خطري ندارد. اين جوش‌ها تا پايان هفته اول زندگي از بين ميروند.

آكنه‌هاي نوزادي همان جوش‌هاي سفيد هستند كه در يك زمينه سرخ‌ رنگ قرار دارند و به درمان يا مراقبت خاصي نياز ندارند. وقتي هورمون‌هاي دريافتي از طريق بند ناف از بدن دفع شوند، آكنه‌ها نيز ظرف سه تا چهار ماه برطرف خواهند شد.

 بر اثر تعريق زياد بدن نوزاد عرق جوش به ‌وجود مي‌آيد. كه مي توانيد آن را كنترل كنيد. بيش از حد لازم به نوزاد لباس نپوشانيد. دماي خانه را هم گرم نگه داريد ولي در اين مورد هم زياده‌روي نكنيد. همچنين مي‌توانيد روزي يک ‌بار بدن نوزاد را بدون استفاده از صابون، بشوييد.

سر نوزاد:

در حالت عادي قسمت جلوي سر و ملاج نوزاد بسيار نرم است، چون زير پوست سر جاي استخوان، غضروف وجود دارد. به اين ترتيب رشد طبيعي سر به‌راحتي انجام مي‌شود. بعضي والدين نگران آسيب ديدن مغز نوزاد مي‌شوند، درحالي‌كه مغز او زير پوست سرش نيست و محافظت مي‌شود. به مرور زمان از 9ماهگي تا 18ماهگي سر نوزاد سفت خواهد شد.

قرينه نبودن دو طرف سر نوزاد هم از مواردي است كه ظاهر ناخوشايندي دارد ولي مشكل جدي براي سلامت نوزاد نمي‌باشد. چون غضروف‌ها انعطاف‌پذير هستند، دو طرف سرش قرينه نخواهد بود. اما اين مسئله را بايد با پزشك نوزاد مشورت کرد.

چشم‌هاي نوزاد:

در ماه‌هاي اول بعد از تولد، سفيدي چشم نوزاد آبي كمرنگ مي‌شود. بعضي مادران با ديدن اين حالت نوزاد را پيش چشم‌پزشک مي‌برند، در حالي‌كه اين آبي كمرنگ يك امر طبيعي است و دليل بر مشكل بينايي نيست. طولي نمي‌كشد كه سفيدي چشم رنگ طبيعي خود را باز مي‌يابد.

نكته: گريه‌هاي نوزاد بدون اشك است. اين مسئله هيچ ارتباطي با خشكي چشم يا ناراحتي چشمي ندارد و خودبه‌خود برطرف مي‌شود.

با شروع زردي نوزاد سفيدي چشم او هم زرد مي‌شود. شكي نيست كه زردي را بايد جدي گرفت و به‌موقع آن را درمان كرد. اما باور بر اين است كه هر چه چشم نوزاد زردتر باشد، يعني شدت بيماري زردي هم بيشتر است و خطر بيشتري نوزاد را تهديد مي‌كند، در حالي‌كه چنين نيست. ميزان زردي چشم نوزاد زياد يا كم ربطي به اصل بيماري ندارد. برای درمان اين مشكل، دلیلی برای معاینه چشم نوزاد توسط چشم پزشک و مداوای چشم‌هایش نیست.

سينه و شكم نوزاد:

تا اوايل 9 هفتگي تنفس نوزاد از راه بيني انجام مي‌شود. درصورتي كه بيني گرفته باشد به‌خصوص حين مكيدن شير تنفس نوزاد صدا‌دار مي‌شود و اين تصور را به‌وجود مي‌آورد كه نوزاد نمي‌تواند نفس بكشد. براي رفع اين مشكل بايد بيني نوزاد را تميز كنيد. همچنين قطره‌هاي سديم كلرايد كه در داروخانه به‌همين منظور ارائه مي‌شوند، حلال مشكل هستند. اما اگر اين حالت بعد از استفاده از سديم كلرايد هم ادامه پيدا كرد، آن وقت بايد به پزشک مراجعه كنيد.

دو ماه اول تولد ضربان قلب نوزاد، بالا است و قلبش تندتند مي‌زند. ضربان قلب نوزاد در اين زمان، بين 140 تا 60 1ضربان در دقيقه است. به‌تدريج و همراه با رشد نوزاد اين ميزان به 40 1تا 45 1ضربان در دقيقه كاهش پيدا خواهد كرد.

عطسه كردن نوزاد كاملا طبيعي است. حتي عطسه‌هاي پي‌درپي نوزاد الزاما دليل بر ابتلا به سرماخوردگي نيست. مجاري تنفسي نوزاد ظريف هستند و میتواد نسبت به هوا و عطرها واكنش نشان مي‌دهند.  شكم نوزاد شكل برجسته‌اي دارد كه ناشي از ضعف طبيعي عضلات شكمي است و دليل بر وجود بيماري خاصي نيست. اين حالت به مرور زمان و با تقويت عضلات خودبه‌خود اصلاح خواهد شد.

 تغيير رنگ و شكل ناف نشانه بهبود زخم است. ناف نوزاد بايد به‌طور طبيعي ظرف يک هفته تا 10روز رنگ و شكلش عوض شود و بيفتد، ضمن اينكه حتي بعد از افتادن ناف در آن قسمت ترشحات رقيقي هم ممكن است ديده شود كه باز بي‌خطر است. چون زخم ناف در واقع يک زخم باز است. كافي است ناف و محيط پيرامون آن را خشک و تميز نگه داريد تا نوزاد آسيبي نبيند.

گاهي نوزاد پستان‌هاي متورمي دارد. اين حالت تحت‌ تاثير هورمون‌هاي مادر به‌وجود مي‌آيد. در نوزادان دختر حتي ممكن است پستان ترشحات كمي هم داشته باشد كه طبيعي است. دکتر فرهت میگوید درمورد نوزاد دختر يک نشانه ديگر هم هست اگر لكه خون در پوشک ديديد، وحشت نكنيد، چون اين هم از هورمون‌هاي باقي‌مانده از مادر در بدن نوزاد نشات مي‌گيرد. اما اگر تكرار شود، مي‌توانيد به پزشک مراجعه كنيد.

دهان نوزاد:

زبان گره خورده يعني اگر تيغه زير زبان نوزاد تا نوک زبان پيش بيايد. اگر شير خوردن و وزن‌گيري نوزاد بر اثر بلند بودن تيغه زير زبان مختل شود، مي‌توانيد به پزشک مراجعه كنيد، در غير اين صورت هيچ مشكلي به‌وجود نخواهد آمد.

از نظر دکتر احمد شاه فرهت در دوره نوزادی، گاهی كيست‌هاي كوچک در كام يا لثه نوزاد ديده مي‌شود كه اسم‌شان كيست‌هاي موكوسي است. وجود اين كيست‌ها در ماه‌هاي اول كاملا طبيعي است. علاوه بر اين شايد روي لب نوزاد هم كيست كوچكي ديده مي‌شود كه به مرور زمان بهبود پيدا خواهد كرد.

دکتر فرهت میگوید شرايط جسمي هر نوزاد در زمان تولد متفاوت از ديگري است برای مثال درحالی که اغلب کودکان بعد از 5 ماهگی صاحب دندان می‌شوند، نوزادانی هم هستند که گاهي با يك دندان به‌دنيا مي‌آيند و در شکم مادر اولین دندانشان سر می‌زند. گرچه ممکن است وجود چنین تفاوتی والدین را نگران کند اما باید گفت که  اگر اين دندان لق نباشد، لازم به هيچ‌گونه اقدامي نيست. ولي اگر بررسي كرديد و مطمئن شديد كه دندان لق است، مي‌توانيد به پزشک مراجعه كنيد. دندان‌دار بودن در زمان تولد، اتفاقی است که نوزادان محدودی آن را تجربه می‌کنند و اگر شما با این اتفاق نادر روبه‌رو شدید، هرگز برای برطرف کردن نگرانی‌های‌تان اقدام‌های خودسرانه را انجام ندهید.