کودکی که سینه مادر را پس می زند ، میتواند مادر را دچار اضطراب زیادی کند. ممکن است وقتی که کودک شیر مادر نخواهد ، برای مادر سخت باشد که رنجیده خاطر نشود . خبر خوب این است که اغلب موارد پس زدن سینه موقتی است .اگر چه تغذیه با شیر مادر فرآیندی ساده و طبیعی است ، اما برای موفقیت در شیردهی، مادران نیازمند داشتن آگاهی کافی ، کسب مهارت های لازم و حمایت همه جانبه هستند تا بتوانند بر مشکلات دوران شیردهی غلبه کرده و در امر تغذیه شیرخوار با شیر خود موفق شوند. یکی از این آموزش ها شناختن وسایل کمک شیردهی است. فناوری تغذیه با شیر مادر ، با وسایل کمکی یعنی انواع شیردوش ها، محافظ نوک پستان و یا هر وسیله ای که بتواند در حمایت از شروع شیردهی و یا استمرار آن مفید باشد، اطلاق می شود. این روش ها برای شیرخوارانی مورد استفاده قرار میگیرد که قادر به مکیدن پستان نیستند و تمایلی به این کار ندارند.
شیردوش ها معمولاً ابتدا نوک سینه و اطراف آن قفل شده و آن را جمع میکنند ، سپس با وارد کردن یک مکش به نوک سینه ، شیر را از سینه خارج میکنند . به هر مکش و خارج شدن شیر یک چرخه گفته میشود.در شیردوش های دستی ابتدا پوشش شیردوش را روی نوک سینه قرار داده ، سپس دسته یا اهرم آن را فشار میدهیم . قدرت مکش آن با دست قابل کنترل است.این شیردوش ها نسبت به انواع دیگر آنها سبک تر، ارزان تر و کم صدا تر بوده و جای کمتری را اشغال می کنند. این پمپ ها هنگامی که دوشیدن با دست مشکل است، برای کاهش درد ناشی از احتقان پستان ها مفید هستند و به دلیل این که تمیز کردن کامل آنها مشکل است و اغلب آلودگی پیدا می کند، بهتر است شیر دوشیده شده توسط این شیردوش ها برای تغذیه کودک استفاده نشود، مگر در مواقع ضرورت.
از نکات مثبت این نوع شیردوش سرعت بالا و سهولت در استفاده از آنها است. این نوع شیردوش ها با استفاده از باطری یا وارد کردن کابل آن به پریز برق و روشن شدن موتور کوچکش کار میکند. پمپ هایی که به وسیله ی موتور کار می کنند و با مکش و چرخش در هر دقیقه موجب خارج شدن شیر از پستان می شوند و در مواقع احتقان پستان یا دوری مادر از کودک که نیاز به ذخیره کردن شیر باشد و یا مواردی که هنوز جریان شیر برقرار نشده ( روزهای اول تولد ) استفاده می شود.
شیردوش های سرنگی بیشتر از شیردوش های با مخزن لاستیکی کارآیی دارند و همچنین راحت تر و تمیزتر ضدعفونی می شوند. این نوع شیردوش ها جهت رفع مشکلات نوک پستان (پستان های فرو رفته یا صاف) استفاده می شود. از سرنگ های 10 الی 20 سی سی که انتهای آن بریده شده است، استفاده می شود و به آسانی تمیز و ضدعفونی می شوند.
قدم اول: در طول خط مشخص شده برش داده می شود.
قدم دوم: پیستون سرنگ را خارج کرده و از طرفی که برش داده شده وارد سرنگ کنید.
قدم سوم: قرار دادن سر سرنگ بر نوک پستان و کشیدن پیستون سرنگ به سمت خارج جهت خلاء و خارج شدن شیر.
این روش برای تسکین احتقان شدید پستان که معمولاً در روزهای 3 الی 5 بعد از زایمان اتفاق می افتد، مفید است، به ویژه زمانی که پستان خیلی دردناک و نوک آن تحت فشار و کشش است. در این روش باید یک بطری شیشه ای که قطر دهانه آن کمتر از 2 سانتی متر نباشد ( در صورت امکان 4 سانتی متر باشد ) تا نوک پستان به راحتی وارد آن شود، با ظرفیت 1 تا 3 لیتر انتخاب کنید . سپس برای گرم کردن بطری مقداری آب گرم در بطری بریزید و سپس آن را با آب داغ پر کنید تا بطری گرم شود. بعد بطری را داخل پارچه یا حوله پیچیده و آب گرم آن را خالی کنید و برای جلوگیری از سوزاندن پوست بعد از چند دقیقه با سرد شدن بطری مکش ایجاد شده و به آرامی نوک پستان را به داخل می کشد. گرما به رفلکس اکسی توسین کمک میکند و شیر جریان می یابد و درون بطری جمع می شود.
از این وسیله در مواردی که مادر شیر ندارد یا کودک فرزند خوانده دارد و یا لازم است شیرخوار مکمل دریافت کند، استفاده می شود. شیرخوار همزمان با مکیدن پستان مادر، شیر مکمل را نیز دریافت میکند و به دلیل مکیدن پستان توسط شیرخوار تولید شیر نیز افزایش می یابد. در هنگام استفاده از گردن آویز شیردهی، شیر مصنوعی را در داخل بطری که در شکل نشان داده ریخته و لوله نازکی که از انتهای آن خارج میشود را به نوک پستان متصل میکنند ، همزمان که شیرخوار پستان را می مکد، شیر را از این طریق نیز دریافت میکند. لوله شیردهی یا فیدینگ تیوب، لوله بسیار نازک و از جنس پلاستیک نرم است که از یک طرف داخل شیر شده و از طرف دیگر با یک قطعه چسب به نوک پستان مادر متصل می شود و این وسیله کمک می کند در زمانی که شیرخوار پستان را می مکد، شیر مکمل را هم بنوشد.
نوک مصنوعی در پستان های صاف یا فرو رفته استفاده می شود ولی یکی از مشکلات آن سردرگمی شیرخوار است. لذا باید برای مدت کوتاهی استفاده شود و بعد از برطرف شدن مشکل، کودک با پستان مادر تغذیه شود. جهت اتصال به پستان قبل از گذاشتن آن روی نوک پستان بهتر است مقداری شیر در آن دوشیده یا اطراف آن مرطوب شود تا به خوبی به پستان بچسبد.
این روش به طور معمول در شیرخواران نارس و شیرخواران دارای وزن کم هنگام تولد، نوزادان بیمار، موارد عدم حضور مادر در بخش و عدم مکیدن شیرخوار از پستان استفاده می شود و باید وقتی شیرخوار در وضعیت نیمه نشسته است، فنجان را طوری سرازیر کرد که شیر فقط لب های شیرخوار را لمس کند و داخل دهان ریخته نشود.
شیردهی با سرنگ در مواردی که نیاز به تغذیه کمکی باشد استفاده می شود. قسمت انتهایی لوله سرنگ که 5 تا 10 سی سی از شیر پر شده است را در گوشه دهان کودک گذاشته و شیر را به آرامی در حین مکیدن پستان به داخل دهان او خالی می کنیم.
در زمانی که امکان تغذیه مستقیم از پستان با شیر مادر وجود ندارد میتوان از این روش استفاده کرد . این روش مانع کاربرد بطری شیر یا سر پستانک میشود و باید شیر مورد نیاز کودک در حالی که شیرخوار پستان را می مکد ، کم کم با قطره چکان داخل دهان او چکانده شود .
برای گرم کردن و سرد کردن پستان جهت جلوگیری از ورم یا احتقان آن استفاده می شود و با برطرف کردن احتقان و درد، موجب تسهیل در شیردهی می شود. البته از کیسه های آب گرم معمولی و یا حوله به عنوان جایگزین نیز می توان استفاده کرد.