کودکان خجالتی اغلب در موقعیت‌های اجتماعی احساس اضطراب می‌کنند و ممکن است از فعالیت‌های گروهی کناره‌گیری کنند. رفتار مناسب با این کودکان می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند و در تعاملات اجتماعی بهتر عمل کنند. در زیر چند نکته برای برخورد با کودکان خجالتی آورده شده است:

1. تشویق تدریجی

• به کودک اجازه دهید به تدریج با موقعیت‌های اجتماعی آشنا شود. او را به شرکت در فعالیت‌های گروهی مجبور نکنید، بلکه به آرامی او را تشویق کنید.

2. تقویت اعتماد به نفس

• موفقیت‌های کوچک کودک را تحسین کنید و برای تلاش‌هایش او را تشویق کنید. این کار به تقویت اعتماد به نفس او کمک می‌کند.

3. ایجاد محیط حمایتی

• محیطی امن و حمایتی برای کودک فراهم کنید. به او نشان دهید که همیشه در کنار او هستید و او را درک می‌کنید.

4. تشویق به بیان احساسات

• با کودک خود در مورد احساساتش صحبت کنید و او را تشویق کنید تا احساسات خود را بیان کند. این کار می‌تواند به کاهش اضطراب او کمک کند.

5. نقش بازی

• نقش بازی می‌تواند به کودک کمک کند تا در موقعیت‌های اجتماعی مختلف راحت‌تر باشد. به عنوان مثال، می‌توانید با کودک خود بازی‌هایی انجام دهید که در آن‌ها نقش‌های مختلفی را بازی کند.

6. آموزش مهارت‌های اجتماعی

• مهارت‌های اجتماعی مانند سلام کردن، تشکر کردن و درخواست کمک را به کودک آموزش دهید. این مهارت‌ها می‌توانند به او کمک کنند تا در موقعیت‌های اجتماعی راحت‌تر باشد.

7. تشویق به مشارکت در فعالیت‌های گروهی

• فعالیت‌های گروهی کوچک و کم‌جمعیت را برای کودک انتخاب کنید که در آن‌ها بتواند به تدریج با دیگران تعامل داشته باشد.

8. الگوی مناسب بودن

• خودتان نیز به عنوان یک الگوی مثبت عمل کنید. رفتارهای اجتماعی مناسب را به کودک نشان دهید و او را تشویق کنید تا از شما الگو بگیرد.

9. صبور بودن

• با کودک خود صبور باشید. تغییر رفتارهای اجتماعی نیاز به زمان دارد و نباید از کودک انتظار داشت که به سرعت تغییر کند.

10. مراجعه به متخصص در صورت لزوم

• اگر احساس می‌کنید که خجالت کودک شما به حدی است که زندگی روزمره او را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مشاوره با یک متخصص روانشناسی کودک می‌تواند مفید باشد.

بهترین رفتار با کودک خجالتی چگونه است 

قسمت خاکستری مغز افراد خجالتی فوق العاده فعال است که این قسمت از مغز واکنش های عاطفی بسیار دقیق را کنترل می کند. دقیقاً مانند عکس العمل های سریعی که افراد عادی در هنگام خطر از خود بروز می دهند و از آن می گریزند، افراد خجالتی نیز هنگام قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی احساس نگرانی می کنند.

کودک خجالتی

برای این که کودکان پیش دبستانی کم رو و خجالتی به تشویق زیادی نیاز دارند، لذا ترتیب دادن و هماهنگ کردن وقایع ساده ای مانند تعیین زمان مشخص بازی، آنها را بیشتر آماده می سازد. البته برای این که یک کودک خجالتی را بتوان از پوست خود بیرون آورد راه ساده ای وجود ندارد. «اگر شما به زور و اجبار او را وادار به این کار کنید، فرزندتان بیش از پیش در کارش پافشاری می کند.»اینک به معرفی چند روش می پردازیم که به کودکان خجالتی کمک می کند تا احساس راحتی بیشتری کنند:

1.   مدرسه خوب و بزرگی انتخاب کنید: کودکان خجالتی در محیطی مناسب می توانند شکوفا شوند. سعی کنید مدرسه ای انتخاب کنید که نسبت معلم به دانش آموزان بیشتر از ۱ به ۲۰ نباشد. قبل از شروع کلاس ها فرزندتان را به مدت چند روز به مدرسه جدیدش ببرید، همچنین او می تواند معلم ها را از نزدیک ببیند و با محیط مدرسه آشنا شود. به معلمش بگویید که او خجالتی است و با کمک یکدیگر برنامه ای طراحی کنید تا فرزندتان احساس راحتی بیشتری کند. با آموزگار او در طی سال تحصیلی ارتباط نزدیک داشته باشید تا بدین وسیله بتوانید در حل مشکلاتش راحت تر برخورد کنید.

2. به فرزندتان فرصت آمادگی دهید: اگر کودکتان بداند که در تمام موقعیت ها چه اتفاقی می افتد، نگرانی او کمترخواهد روز قبل از یک جشن تولد، شما او را شد . مثلاً چند به خانه دوستش ببرید تا با والدین او آشنا شده و همچنین از وقایعی که قرار است در این جشن اتفاق افتد آگاه شود. به نظر روانشناسان  بهتر است کودک را از یک هفته قبل برای انجام کاری یا تجربه جدیدی آماده ساخت. مثلاً اگر قرار است که فرزندتان را به دندان پزشکی ببرید یک هفته زودتر او را به مطب برده تا محیط آنجا را ببیند و احساس راحتی بیشتری کند.

3. به حرف های او با صبر و حوصله گوش کنید: کودکتان را تشویق کنید تا در مورد آن چه که او از آن واهمه دارد صحبت کند و سعی کنید بدون این که نگرانی اش را فراموش کند برروی تجربیاتش تأکید کنید. باید بگویید: «بعضی اوقات من هم همین احساس را دارم.»

4. در خانه با او تمرین کنید: بازی های مختلفی خارج از فعالیت های روزمره فرزندتان انجام دهید مانند ملاقات با یک شاگرد جدید در مدرسه. کارها و بازی هایی کنید تا او بتواند به طور یکسان همه موقعیت های اجتماعی را تجربه کند. به فرزندتان کمک کنید تا آن چه را که انجام می دهد، تجربه کند. مثلاً اگر کودک دیگری عروسکش را می خواهد با هم بازی کنند و یا اگر پسربچه ای سعی در گرفتن اسباب بازیش را دارد تا با همدیگر از آن وسیله استفاده کرده و لذت ببرند. به عقیده روانشناسان «تکرار بعضی از بازی ها و نقش ها کمک می کند تا فرزندتان کمتر احساس ترس و نگرانی کرده و راحت تر دوستی صمیمانه ای با دیگران داشته باشند.»

5. بدبینی او را از بین ببرید. خجالتی بودن کودک معمولاً از الگوها و تفکرهای منفی که سبب بدبینی می شود نشأت می گیرد (مانند بچه ها مرا دوست ندارند) با تقویت و جایگزین کردن افکار مثبت به فرزندتان در از بین بردن بدبینی و تفکرهای منفی ذهن او کمک کنید. (مثل شما خیلی خوب با آن بچه بازی کردید) و او را تشویق کنید که خود را باور کند و بداند که او هم می تواند مثل دیگران خوب بازی کند و کاری را انجام دهد.

نکات پایانی

مهم است که به کودک خجالتی خود زمان و فضا بدهید تا به تدریج با محیط‌های اجتماعی آشنا شود. با حمایت، تشویق و ارائه فرصت‌های مناسب می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا به مرور زمان اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و از خجالت خود بکاهد.