حاملگی دوقلو یا سه قلو

 در خلال 20 سال گذشته با درمانهایی که برای حامله شدن خانم ها انجام گرفته است، حاملگی های دوقلو افزایش یافته است.

حامگلی دوقلوهای شبیه یکدیگر ( دوقلوهای یکسان ) :

در این نوع حاملگی یک تخمک از تخمدان آزاد می گردد و به وسیله یک اسپرم بارور می شود، سپس تخمک باروز شده به دو قسمت تقسیم می شود و در نتیجه دو جنین را تشکیل می دهد و دو نوزاد متولد می گردند. اگر تخمک به سه قسمت تقسیم شود، نوزاد سه قلو خلق و متولد می شود.

دوقلوهای یک تخمی ممکن است جفت و کیسه آمنیوتیک ( مایع جنینی ) جداگانه یا مشترک داشته باشند ولی هر جنین دارای بند ناف جداگانه می باشد. دوقلوهای یک تخمی دارای تمامی خصوصیات ارثی و ژنتیکی شبیه یکدیگر هستند و هر دو یک جنس ( دختر یا پسر ) و همچنین دارای رنگ موی یکسان، رنگ چشم و گروه خونی شبیه یکدیگر می باشند. 

حاملگی دوقلوهای غیرمشابه ( دوقلوهای غیریکسان ) :

در این نوع حاملگی، از تخمدانها بیش از یک تخمک آزاد می گردد، به طوری که امکان دارد دو تخمک از یک تخمدان یا دو تخمک از دو تخمدان آزاد گردد. بنابراین هر یک از تخمک ها به وسیله یک اسپرم جداگانه بارور می گردد و دو جنین تشکیل و دو نوزاد متولد می گردد.

این دو نوزاد ممکن است شبیه یکدیگر باشند یا شکل و ظاهر متفاوت داشته باشند. هر یک از دوقلوها دارای جفت جداگانه ای می باشند. این نوع دوقلویی سه برابر شلیع تر از دوقلوهای یک تخمی می باشد.

عوامل مؤثر در پیدایش دو یا چند قلویی :

سن مادر :

سن حاملگی مادر در پیدایش حاملگی دو یا چند قلو تأثیر دارد. حامله شدن بعد از 35 سالگی شانس پیدایش دوقلوهای یک تخمی ( یکسان ) را افزایش می دهد ولی در حاملگی تا قبل تز 35 سالگی شانس حاملگی دوقلوهایی که شبیه یکدیگر نیستند بیشتر است، سپس با افزایش سن این احتمال کم می شود.

دفعات حاملگی :

امکان پیدایش حاملگی های دوقلو در حاملگی های بعد از حاملگی اول، افزایش می یابد. در خانم هایی که اندام و جثه بزرگ دارند و بلند قد هستند، امکان حاملگی دوقلو بیشتر است. زایمان دوقلوهای غیریکسان در برخی فامیل ها بیشتر است و معمولاً در فامیل مادر وجود دارد. حاملگی دوقلو در نژاد افریقایی بیشتر و در نژاد آسیایی کمتر اتفاق می افتد.

چگونه صفات و خصوصیاتی از پدر و مادر به کودک منتقل می گردد ؟

برای آگاهی از صفات و خصیصه هایی که از پدر و مادر به کودک می رسد، باید به برخی از اصول ژنتیک اشاره نماییم :

سلول، کروموزوم و ژن ها : بدن هر انسانی تقریباً از حدود 100 تریلیون سلول تشکیل شده است. تمام این سلولها از سلول اولیه ( اسپرم مرد که تخمک زن را بارور کرده است ) منشأ می گیرند. هر سلول از محیط خارج یعنی سیتوپلاسم ( ماده ژله مانند ) و هسته ای که در مرکز آن قرار گرفته است تشکیل شده است.

در هسته سلول 46 عدد یا 23 زوج کروموزوم وجود دارد. بر روی کروموزوم ها در حدود 30000 ژن قرار گرفته که صفات و خصوصیت هر فردی در این ژنها نهفته است. ژنها از مولکول های شیمیایی تشکیل و ترکیب شده اند که آن را دِزاکسی ریبونوکلینک اسید ( DNA ) می نامند و به شکل مارپیچ های دوتایی به هم پیچیده اند و رمز های ژنتیکی تمام بدن هر فردی در این ماده مارپیچی قرار گرفته است.

DNA کروموزوم ها، سلول را راهنمایی می کند که چطور تکثیر کند و چطور عمل نماید و این دستورالعمل در هر سلول وجود دارد که هر سلول از خود کپی بسازد.

کروموزوم ها رشته یا الیاف میکروسکوپ ظریفی هستند که در هسته سلول قرار دارند و خصایص و صفات هر فردی مربوط به ژن هایی است که روی آن ها قرار دارند.برای تشخیص کروموزوم ها، می توان آنها را رنگ آمیزی کرد و پهلوی هم چید.

از 23 زوج کروموزوم، یک زوج کروموزوم های جنسی می باشند که جنسیت فرزند ( دختر یا پسر ) را مشخص می کند و خصوصیات جنسی هر فردی روی آنها قرار گرفته است.

هر کسی برای هر خصوصیت خود مانند رنگ چشم، نوع و رنگ موها و چهره خود یک زوج ژن دارد که یکی را از پدر و دیگری را از مادر دریافت می کند. در بعضی از مواقع ژن پدری بر ژن مادری غلبه پیدا می کند و آن خصوصیت در کودک ظاهر می گردد.

اگر بنا بود که ژن پدر و مادر که به فرزند می رسد یکسان باشد، همه ی انسانها یکسان و یک شکل بودند و در مردم زیبایی وجود نداشت. چون ژن هایی که از پدر و مادر به فرزند می رسند یکسان نیستند، بنابراین انسانها کاملاً شبیه یکدیگر نیستند و هر فردی برای خودش بی نظیر و بی همتا می باشد.

ژن های صفات و خصیصه های ارثی غالب و مغلوب :

بیشتر صفات و خصیصه های معمولی مانند رنگ مو، چشم و چوست مربوط و وابسته به مجموعه ای از ژنهای مختلف می باشد، ولی ممکن است خصیصه ای در یک نسل پنهان باشد و در نسل بعدی ظاهر شود. به طور مثال رنگ می دختری مانند رنگ موی مادربزرگش ظلایی بشد، در صورتی که رنگ موی مادرش سیاه می باشد.

از طرف دیگر ژنها ممکن است روی یکدیگر اثر کنند و تغییری در صفات و خصیصه های یک فرد به وجود آید. این خصیصه ها و صفات ممکن است به صورت مغلوب یا غالب وجود داشته باشد. اگر ژن خصیصه یا صفتی به صورت غالب باشد، در کودک ظاهر می گردد حتی اگر در یکی از والدین وجود داشته باشد.

برعکس ژن مغلوب باید در پدر و مادر هر دو وجود داشته باشد و به کودک انتقال یابد تا در او ظاهر گردد.