فواید و اثرات مصرف میوه جات و سبزیجات در سلامت کودکان | گهوارک

پیشگیری از پیدایش سرطان

پژوهش های مختلف نشان داده است موادی که در میوه ها و سبزی ها و بعضی از گیاهان داروئی وجود دارد، اثر ضد سرطانی دارند. رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزی ها نه فقط موجب کاهش ابتلا به سرطان در انسان می گردد، بلکه موجب کاهش مرگ ناشی از سرطان معده، رودۀ بزرگ، پستان، مری، ریه، مثانه و پروستات می شود.

تحقیقات نشان داده است، در افرادی که میوه و سبزی، کم می خورند، امکان ابتلا به سرطان، دو برابر آنهایی است که میوه و سبزی را به مقدار زیاد مصرف می کنند. محققین برای شناسائی و جدا کردن ترکیباتی که موجب پیشگیری از پیدایش سرطان گردد، کوشش کرده اند و موفق شده اند ترکیباتی به نام کارتینوئید، فِلاونوئید، پلی فِنول، سولفاید و تِرپِنس جدا کنند.

هنوز چگونگی اثر مواد میوه ها و سبزی ها در جلوگیری از پیدایش سرطان به طور کامل مشخص نشده، ولی به نظر می رسد ترکیباتی که در میوه ها و سبزی ها وجود دارند در مرحلۀ 1 و 2 آنزیم ها اثر می کند و در نتیجه از تخریب DNA جلوگیری و تکثیر مراحل ابتدایی سلولهای سرطانی را متوقف می نمایند.

سرطان پروستات : تحقیقات در خلال چند سال گذشته، نشان داده است که گوجه فرنگی دارای ماده ای است به نام لیکوپِن که اثر ضد سرطان پروستات در مردان دارد. رنگ گوجه فرنگی نیز مربوط به لیکوپن ( کارتینوئید ) است که اثر آنتی اکسیدان آن مشخص شده است.

گوجه فرنگی غیر از لیکوپن، منشأ بسیار خوب ویتامین C می باشد. گوجه فرنگی خام دارای مقادیر زیادی ویتامین C در مقایسه با گوجه فرنگی پخته شده دارا می باشد.

سرطان پوست : تحقیقات نشان داده است برخورد طولانی پوست با آفتاب و اشعۀ ماوراء بنفش، مخصوصاً در دو دهۀ گذشته که سطح حفاظتی اوزون کاهش یافته است، موجب افزایش بیماری های پوستی و سرطان پوست می گردد. پوشش بیرونی پوست ( اپیدرم ) دارای آنتی اکسیدان است و برخورد پوست با اشعۀ ماوراء بنفش به مدت طولانی موجب از بین رفتن آنتی اکسیدان پوست می شود.

بنابراین مصرف میوه ها و سبزی ها که دارای آنتی اکسیدان و ویتامین هستند سبب می شود که آنتی اکسیدان پوست پس از برخورد با اشعۀ اولتراویوله به حالت طبیعی برگردد. از طرف دیگر مصرف میوه و سبزی سبب می شود که افراد کمتر گوشت و مواد چربی و قندی بخورند. بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست، هر فردی باید از برخورد با آفتاب و اشعۀ ماوراء بنفش خودداری کند و رژیم غذایی او نیز سرشار از میوه ها و سبزی ها باشد.

سرطان و بیماریهای گوارش : میوه ها و سبزی ها دارای الیاف و رشته هایی هستند که آنها را فیبر می نامند. فیبرهای گیاهی به دو دسته تقسیم می شوند :

1-1 فیبرهایی که قابلیت حل شدن دارند و به آسانی شکسته می شوند مانند پِکتین و صمغ که در دانه ها و بقولات وجود دارد. این نوع فیبرها به وسیلۀ میکروبهای غیرهوازی روده ها به آسانی تخمیر می شوند و به اسیدهای چرب با زنجیرۀ کوتاه و گاز تبدیل می گردند. این اسیدهای چرب در جلوگیری از پیدایش تورم روده ها و پیشگیری از سرطان آنها نقش دارند، همچنین موجب افزایش جریان خون روده های بزرگ، تولید هورمون روده ها و تحریک سیستم عصبی روده ها می شوند.

2-2 فیبرهایی که قابلیت حل شدن ندارند مانند سِلولُز. این مواد در روده ها شکسته نشده و در رودۀ کوچک عمل فیزیکی انجام می دهند و موقعی که به رودۀ بزرگ ( کولون ها ) می رسند، موجب افزایش حجم مدفوع شده و با اثر ملین خود، سبب کاهش یبوست می گردند. اثر مفید دیگر این نوع فیبرها این است که به سموم روده ها و اسیدهای صفراوی می چسبند و آنها را بی اثر می کنند. تحقیقات نشان داده است در کشورهای غربی که رژیم غذایی مردم آنها از مواد غذای گوشتی تشکیل شده است، حجم مدفوع آنها کم و زمان عبور غذا از روده ها طولانی است که منجر به بیماری های روده، یبوست، دیورتیکولیت، بواسیر و بالاخره سرطان روده ها می گردد.

پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی:

تحقیقات نشان داده است مصرف میوه ها و سبزی ها از پیدایش سکتۀ قلبی جلوگیری می کند و اثر آن مربوط به فیبرهایی است که در میوه ها و سبزی ها وجود دارد. وجود فیبر در میوه ها و سبزی ها، سبب کاهش چربی های خون ( کلسترول و LDL ) میگردد و در نتیجه خطر ابتلا به سکتۀ قلبی را کاهش می دهد.

مطالعات مختلف دراز مدت در هفت کشور در افراد مسن 65 تا 84 سال نشان داده است که مصرف فلاونوئیدها، به طور قابل توجهی موجب کاهش مرگ ناشی از بیماریهای مزمن قلب و سکتۀ قلبی می شود. این تحقیقات همچنین نشان داده است که مصرف سیب درختی، چای و پیاز موجب شده است که خطرابتلا به بیماریهای مزمن قلب در مسن کاهش یابد. در تحقیقی پیدایش مرگ ناشی از بیماریهای مزمن قلب در 3400 خانم یائسه با خوردن فلاونوئیدها کاهش یافته است.

تحقیقی در مراکز بهداشتی امریکا بر روی 7000 کارمند زن و مرد در سنین 35 تا 70 ساله به منظور بررسی این که آیا رابطه ای بین نارسایی قلب و سکتۀ قلبی و مغزی با خوردن میوه ها و سبزی ها  وجود دارد، انجام گرفته است. این بررسی نشان داده که مصرف مرکبات و آب میوه و سبزی هایی که برگ سبز دارند، رابطۀ معکوس با پیدایش سکتۀ قلبی و مغزی دارد. محقق این مطالعه چنین اظهار نظر کرده است که وجود فیبر در رژیم غذایی، فلاونوئیدها، پتاسیم، فولِیت و همچنین روش زندگی در کاهش سکتۀ قلبی و مغزی مؤثر می باشد.

الف ) نقش پتاسیم : گرچه تمام مواد غذایی طبیعی دارای پتاسیم می باشد، ولی میوه ها و سبزی ها منشأ بسیار خوبی از این ماده هستند. رژیم غذایی سرشار از پتاسیم با دفع سدیم از کلیه ها و از راه ادرار، به متعادل کردن و پایین آوردن فشار خون کمک بسیاری می کند. از طرف دیگر افزایش مختصر پتاسیم خون روی سلولهای دیوارۀ عروق اثر محافظتی دارد. مطالعات نشان داده است که خوردن غذاهای پتاسیم دار ( میوه ها و سبزی ها ) می تواند احتمال قلبی مخصوصاً سکتۀ قلبی را کاهش دهد.

ب ) نقش اسیدهای صفراوی : همان طور که در بالا ذکر گردید، میوه ها و سبزی دارای فیبرهای قابل حل می باشند. این فیبرها از جذب ذرات چربی از دستگاه گوارش جلوگیری می کنند. بنابراین اسیدهای چرب همراه غذا، جذب نشده و از راه مدفوع دفع می گردد. کم شدن اسیدهای چرب در جریان خون و در کبد، سرانجام منجر به کم شدن LDL خون ( چربی بد خون ) می گردد. مطالعات بالینی متعدد نیز نشان داده است که مصرف فیبرهای قابل حل موجب کاهش کلسترول خون می گردد.

افزایش فشار خون و کنترل آن:

بالا بودن فشار خون در انسان ها یکی از علل مخاطره آمیز بیماری های قلبی عروقی و سکتۀ قلبی می باشد. از مدتها قبل برای جلوگیری از افزایش فشار خون، رژیم غذایی سالم، جلوگیری از افزایش وزن و محدود کردن مصرف نمک در رژیم غذایی توصیه شده است. امروزه افزایش مصرف پتاسیم، کلسیم و منیزیم در رژیم غذایی نیز به آن اضافه شده که در جلوگیری از افزایش فشار خون کمک کننده می باشد.

در چهار مرکز پزشکی امریکا، تحقیقی در مورد تأثیر رژیم غذایی در کنترل فشار خون انجام گرفته است، بدین ترتیب که یک گروه، مدت 8 هفته میوه و سبزی ( 8 تا 10 نوبت در روز ) مصرف کرده اند. گروه دوم میوه و سبزی و رژیم غذایی کم چربی و گروه سوم رژیم غذایی معمولی که در امریکا مصرف می کنند، استفاده نموده اند.

این تحقیق نشان داده است که فشار خون گروه اول و دوم به مقدار قابل توجهی پایین تر از گروه سم بوده است، همچنین احساس سلامت و نشاط در گروه اول و دوم بیشتر از گروه سوم بوده است. در یک بررسی در افرادی که پیاز مصرف می کرده اند، دیده شده که فشار خون آن ها پایین تر از آنهایی است که پیاز نمی کرده اند. به نظر می رسد اثر پایین آورندۀ فشار خون پیاز، مربوط به اثر سیستم شل کنندۀ عضلات بدن باشد.

استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان:

میوه ها و سبزی غیر از مقدار کالری آنها، منشأ بسیار خوبی از املاح پتاسیم، منیزیم و کلسیم می باشند که محافظ بسیار خوبی برای استخوانها به حساب می آید. مصرف پتاسیم و منیزیم با خوردن میوه ها و سبزی ها، موجب تراکم و استحکام استخوانها می گردد. برعکس رژیم غذایی که دارای نمک زیاد باشد موجب دفع کلسیم از ادرار و کاهش تراکم استخوان و شکستگی استخوانها می گردد.

رژیم غذایی سرشار از گوشت حیوانی نیز موجب کم شدن تراکم استخوانها می گردد. بنابراین رژیم غذایی میوه ها و سبزی ها یا رژیم غذایی پتاسیم دار محافظ بسیار خوبی برای حفظ تراکم استخوانها و از بین رفتن اثرات زیان آور پروتئین های حیوانی و نمک است.

برای رسوب املاح در استخوانهای بدن و قوام استحکام استخوانها، مصرف ویتامین C ضرورت دارد. همچنین هورمون تیروئید برای رسوب کلسیم در استخوانها لازم است. در بررسی مقدار ویتامین C خون 20 نفر که دچار شکستگی سر استخوانها ران بوده اند اندازه گیری شده و دیده شده که مقدار آن نصف مقدار ویتامین C افراد مشابه می باشد که شکستگی سر استخوان ران نداشته اند.

پیشگیری از پیدایش آب مروارید ( کاتاراکت ) و تخریب ماکولای چشم:

مطالعات نشان داده است که کاروتینوئید موجود در گیاهان از اثر تخریبی اشعۀ ماوراء بنفش که موجب تخریب ماکولای چشم می شود، جلوگیری می کند. تحقیقات نشان می دهد که خطر تخریب ماکولای چشم در نتیجۀ افزایش سن، با مصرف سبزی هائی که دارای کاروتینوئید می باشند ( مخصوصاً اسفناج )، کاهش می یابد. افزایش مقدار کاروتینوئید سرم خون با کم شدن تخریب ماکولای چشم ارتباط دارد.