رفتارهای دورۀ نوپایی پس از سه سالگی نیز ادامه پیدا می کنند حتی بسیاری از کارشناسان عقیده دارند، این رفتارها تا چهار سالگی نیز بر جای خواهد ماند ولی بدون تردید با افزایش قدرت استدلال کودک، تسلط و کنترل او بر احساس ها و رفتارهایش بتدریج گسترش یافته و در نتیجه باعث کاهش نحسی او می گردد. با این حال آگاه باشید که رفتارهای دورۀ نوپایی به طور کامل از بین نخواهند رفت.
با تولد فرزند بعدی، این روند مختل می شود و ناگهان بچه چهار ساله خوش رفتار شما ناپدید شده و کودکی آشوبگر به جای وی پدیدار می گردد. دوران پیش دبستانی، دوران پرسش های بی وقفه است. اگر چه توانایی های کلامی بچه های سه تا پنج سال متفاوت است اما اغلب آنان تا سه سالگی بخوبی می توانند منظور خود را بیان کنند. همان طور که گفتیم کلمۀ مورد علاقۀ کودکانِ نوپا « نه » می باشد که البته در دورۀ پیش دبستانی تبدیل به کلمۀ محبوب « چرا » می شود.به خاطر بسپارید؛ آنان با این چراها و پرسش ها فقط در پی به دست آوردن پاسخی برای سؤالشان نیستند بلکه والدین را نیز به چالش کشانده، با آنان بحث می کنند و کلنجار می روند ولی باید آگاه باشید که هنوز زمان استدلال و منطق فرا نرسیده است و آنان نمی توانند صحبت های منطقی یا جزئیات توضیح های شما را درک کنند. در واقع برای کودک سه تا پنج سال « چرا » مدل جدیدتر و پیشرفته تر « نه » است و اغلب وقتی تمایل به انجام کاری ندارد، چراها شروع می شوند. از یاد نبرید؛ در پاسخ به این چراها – هر چند مفصل و کامل توضیح بدهید – در آخر چرای دیگری خواهید شنید.
کودکان سه تا پنج سال تفاوتی بین واقعیت و تخیل یا قصه قایل نیستند، از نظر آنان هر چه به ذهنشان خطور کند، واقعی است. دقت کنید؛ در حدود چهار سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می شوید که مدتی هم با شما زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه اش همانند فرزندتان است یعنی هر چه کودک شما دوست دارد، مورد علاقه دوست خیالی هم می باشد و هر چه فرزندتان نمی پسندد، دوست خیالیش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می شود، این اشتباه را به گردن دوست خیالی می اندازد، به شکلی که تصور می کند، این دوست خیالی بوده که مرتکب این خط شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید بهیچ وجه تصور نکنید؛ کودکتان دروغ گفتن را یاد گرفته است بلکه این مرحله ای طبیعی از مراحل رشد و تکامل وی می باشد که نشان دهندۀ غلبۀ بیشتر تخیل و تصور بر ذهن اوست.
یکی از مهم ترین تفاوت های دوران پیش دبستانی و نوپایی این است که کودک سه تا پنج سال بتدریج توانایی بازی کردن با بچه های دیگر را به دست می آورد. کودکِ نوپا شاید مدت کوتاهی با رضایت خاطر در کنار بچه های دیگر بازی کند یا بازیشان را تماشا کند اما با آنها بازی نمی کند بلکه همچنان در رویا و دنیای خودش غرق است. برای فرزند نوپای شما همراهی و مشارکت بی معناست اما در دورۀ پیش دبستانی، از همراهی و بازی کردن با بچه های دیگر لذت می برد. همین بازی کردن کودک با بچه های دیگر، فرصت خوبی برای انجام برخی از کارها را به شما می دهد.
کودکان بتدریج در حدود چهار سالگی متوجه می شوند؛ دیگران نیز احساس هایی مشابه آنان دارند پس با بچه های دیگر با ملایمت بیشتری رفتار می کنند و با مشارکت و همراهی بیشتری با آنان بازی خواهند کرد.
بدون تردید کودکِ پنج ساله با نوزاد متفاوت است زیرا نوزاد از وجود خود، آگاه نیست و حتی مادر را فردی جدا از خود نمی داند ولی بچه پنج ساله میداند، بجز خودش دیگران هم در زندگی او نقش دارند و به احساس های آنان توجه نشان می دهد.
یکی از مهمترین کارهایی که باید برای ایمنی وروجکِ نوپای خود انجام دهید، این است که خانه را ضد وروجک کنید. این کار ایمنی لازم را در منزلتان فراهم می کند و سبب حفظ بهداشت نیز می شود. اگر خانۀ شما مملو از وسایل خطرناک باشد، حتی یک ثانیه هم نمی توانید از کودکِ نوپایتان چشم بردارید و یا اگر در منزلتان وسایل گران قیمت، فراوان و در دسترس باشند، دایم باید مراقب او باشید؛ بخصوص اگر چاره ای برای کاهش خطرها و نیز حفظ اشیا و وسایل در نظر نگرفته باشید. البته قرار نیست، خانه به طور کامل ضد وروجک باشد زیرا اگر چنین خانه ای وجود خارجی هم داشته باشد، منزلِ دلپذیری نخواهد بود و بیش از آنکه شبیه خانه باشد، مشابه زندانی است که البته در آن اسباب بازی هم وجود دارد.
اغلبِ کودکانِ نوپا بالا رفتن – حتی از دیوار راست – را دوست دارند و هرگز به اینکه چگونه باید پایین بیایند و برخی از سقوط ها دردناک و مخاطره آمیز است؛ فکر نمی کنند. آن ها حتی از پرده ها هم بالا می روند و از صندلی و اشیای مشابه به عنوان نربان استفاده می کنند. تا حدودی باید به آنان حق داد زیرا بیشترِ اتفاق های جالب یک یا دو متر بالای سر آنان به وقوع می پیوندد. بنابراین تا حد امکان میزان بالا رفتن ها را کاهش بدهید و از قرار دادن اشیای جالب و وسوسه انگیز در ارتفاع کم و در معرض دید، پرهیز کنید.
هر وسیله ای که در ارتفاعی بالاتر از قد کودک قرار داشته باشد و فقط قسمتی از آن مشخص باشد، کودکِ نوپا را وسوسه می کند تا سعی کند، تمام آن را ببیند. به عنوان مثال سیم وسایل برقی که بر روی میز یا کابینت قرار دارند یا دستۀ قابلمه که روی اجاق گاز است؛ برای کودک وسوسه کننده هستند. شاید نتوانید تمام موارد این اشیا را دور از دسترس او نگه دارید اما اگر دقت کافی داشته باشید قادر به کاهش میزان خطرهای احتمالی خواهید بود.
.png){kind=icon}
