تغذیه کودکان فعال و ورزشکار | گهوارک

تغذیه کودکان فعال و ورزشکار | گهوارک

0 دیدگاه 28 مهر 1400 چاپ خبر بازدید: 1184
کودکان در هر سنی از فعالیت در محیط خارج از خانه لذت می برند. پدر و مادر باید بر حسب توانایی کودکانشان امکان فعالیت را برای آنها فراهم سازند تا کودک استقلال پیدا کند و در غذا خوردن و آینده خود وابسته به پدر و مارد خود نگردد.

کودکان کم وزن و لاغر اندام

کودکان کم وزن و لاغر اندام

 چرا بعضی از کودکان، کم وزن و لاغر اندام هستند ؟

عوامل مختلفی در تعیین وزن و قد و اندام کودکان دخالت دارد، ولی چهار علت از اهمیت بیشتری برخوردار است :

1 - ارث و سرشت.

2 - مشکلات تغذیه ای، ایرادگیری در غذا خوردن.

3 - کودکانی که دچار مشکل پزشکی هستند.

4 - فعالیت و ورزش زیاد.

 

1 - کودکانی که از نظر ارثی و سرشتی کم وزن و لاغرند

بعضی از کودکان با وجود این که اشتهای خوبی دارند و خوب غذا می خورند و فعالیت و جنب و جوش آنها خوب است، ولی نسبت به کودکان هم سال خود کم وزن و لاغر هستند. این کودکان به صورت ذاتی و سرشتی و ارثی کم وزن و لاغر می باشند.

کودکان معمولاً جثه و اندام و شکل و قیافۀ خود را از پدر و مادر و پدر بزرگها و مادر بزرگهایشان یا از اقوام نزدیک خود به ارث می برند. همان طور که بیشتر کودکان چاق، پدر و مادر چاق دارند، کودکان لاغر و کم وزن نیز ممکن است پدر، مادر و پدر بزرگ و مادر بزرگ لاغر و کم وزن داشته باشند. اگر از فامیل کودک بررسی و تحقیق به عمل آید، مشخص می شود که در فامیل نزدیک او کسی وجود دارد که لاغر و کم وزن است.

چنین کودکانی معمولاً خصوصیات ویژه ای دارند، از جمله اینکه شانه ها و لگن آنها کوچک، اندام بلند و مفصل های کوچک دارند و زیر پوست بدن آنها چربی کمی وجود دارد. غذا خوردن زیاد و نوع غذا در وزن آنها تأثیری ندارد. اگر این کودکان غذا زیاد بخورند، موجب افزایش چربی در بدن آنها می گردد، ولی به عضلات و استخوانهای آنها اضافه نخواهد شد. به این گونه کودکان نباید اصرار کرد که غذا و مخصوصاً چربی و شیرینی زیاد بخورند، زیرا سلامت آنها را به خطر می اندازد.

 

2 - کودکانی که نسبت به غذا ایراد می گیرند و غذا کم می خورند

2 - کودکانی که نسبت به غذا ایراد می گیرند و غذا کم می خورند

بعضی از کودکان نسبت به نوع غذا و غذا خوردن دائماً ایراد می گیرند و در نتیجه به قدر کافی غذا نمیخورند تا انرژی مورد نیاز بدنشان تأمین گردد، در صورتی که در حال رشد هستند. بنابراین چربی های ذخیرۀ بدن آنها سوخته و عضلات آنها نیز لاغر می شود. در نتیجه وزن این کودکان کم است و اندام لاغر دارند. این وضعیت بیشتر از ابتدای سال دوم تا آخر سال چهارم تولد و با ایرادگیری نسبت به غذا به وجود می آید.

ایرادگیری نسبت به غذا و غذا خوردن، یکی از نشانه های استقلال خواهی کودک می باشد و ممکن است سالها ادامه یابد. پدر و مادر باید بدانند چنین کودکانی ممکن است گرسنه باشند و غذا نخورند، ولی غذا نخوردن آنها به میزانی نیست که مخاطراتی برای آنها به وجود آورد و منجر به بیماری یا مرگ آنها شود. در صورتی که غذا در دسترس این کودکان باشد، به مقداری غذا می خورند که سیر شوند و در عین حال توجه پدر و مادر را نیز به خود جلب نمایند. کودکانی که معمولاً باهوش هستند، چنین رفتار می کنند که نخوردن غذای آنها موجب توجه و نگرانی پدر و مادر گردد.

 

رفتار مناسب پدر و مادر با کودکان ایرادگیر

بعضی از کودکان هنگام غذا خوردن نسبت به غذا بیش از حد انتظار ایرادگیری می کنند و در نتیجه مادر و پدر و اقوام نزدیک بسیار حساس می گردند و هر چه آنها بیشتر حساس و نگران گردند کودک بیشتر ایرادگیری می کند.

در چنین مواردی مادر و پدر باید به نکات زیر توجه و عمل نمایند :

1 - کودک را در خریدن مواد اولیه غذایی و آماده کردن و پختن غذا دخالت دهید. این عمل باعث ایجاد علاقه در کودک می شود و در نتیجه غذا را بهتر و بیشتر میخورد. اجازه دهید کودک در انتخاب مواد اولیه غذایی و پختن غذا اظهار نظر کند و نظر او را در این موارد بخواهید و عمل کنید.

2 - در صورت امکان سعی کنید همۀ خانواده با هم غذا بخورید و هنگام غذا خوردن، تلویزیون خاموش باشد.

3 - هنگام غذا خوردن فقط در مورد غذا و مزه و طعم آن و مسائل مورد علاقۀ کودکان صحبت کنید و از طرح مسائل و مشکلات خانواده بیرون از خانواده در هنگام غذا خوردن خودداری نمائید.

4 - به کودکان همان غذایی را بدهید که همۀ افراد خانواده می خورند. اگر برای کودک غذای اختصاصی تهیه می کنید، در وعده های اصلی به او ندهید بلکه قبل از ظهر یا بعد از ظهر به او ارائه نمائید.

5 - هنگام ریختن غذا در بشقاب کودک، سعی کنید مقدار کمی غذا در بشقاب بریزید تا او برای غذای بیشتری از شما درخواست کند. ریختن غذای زیاد در بشقاب کودک، موجب ایرادگیری او و نخوردن غذا می گردد.

6 - اگر کودک غذایش را نمی خورد، از او بخواهید علت آن را بگوید و غذای دیگری به او ندهید.

7 - در هنگام غذا خوردن به بشقاب کودک نگاه نکنید و به او نگوئید « چرا غذایت را نمی خوری » زیرا با این کار او بیشتر وقت گذرانی می کند و غذایش را نخواهد خورد. در مورد نوع غذا از کودک نظر خواهی کنید. برای این کار دو یا چند غذا را برای کودک شرح دهید تا او یک نوع غذا را انتخاب کند. به طور مثال چند نوع سوپ را ذکر کنید، کودک یک نوع آن را انتخاب خواهد کرد و انتخاب نوع سبزی آن را نیز از او سؤال کنید.

8 - اگر غذایی را در حال حاضر حقیقتاً دوست ندارد، با او بحث و مجادله نکنید، بلکه مدتی آن غذا را تهیه نکنید و به او ارائه ندهید، پس از مدتی آن غذا را خواهد خورد.

9 - برای غذا خوردن، زمان مشخصی مثلاً 30 دقیقه تعیین کنید. اگر کودک غذایش را در آن زمان نخورد، بدون هیچ حرفی یا سخنی، غذای را جمع کنید و تا وعدۀ غذایی بعد، هیچگونه غذا یا میان وعدۀ غذایی به او ارائه ندهید.

10 - اگر کودک غذایش را نخورد، حتی در صورتی که گرسنه هم باشد، تا نوبت غذای بعدی، به او غذای دیگری ندهید. این عمل موجب می شود که کودک درک کند اگر غذا نخورد، تا وعدۀ دیگر غذا نیست و گرسنه خواهد ماند.

11 - هیچ نوع شیرینی، بستنی یا کیک بعد از غذا به او ندهید، زیرا نوبت دیگر غذایش را نخواهد خورد تا شیرینی و بستنی و شکلات بخورد، ولی اگر غذایی مانند ماست، پنیر یا میوه خواست، در اختیار او قرار دهید.

والدین باید توجه کنند، در هر یک از دو حالات فوق ( علل ارثی و علل تغذیه ای و ایرادگیری )، اگر پزشک متخصص کودکان از کودک معاینه نماید و مشخص کند که وزن و قد او روی منحنی رشد قرار دارد و ادامه می یابد، هیچگونه جای نگرانی نیست، ولی اگر قد و وزن او روی منحنی رشد نیست، باید از نظر بالینی و آزمایشگاهی زیر نظر پزشک مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد. اگر کودک اصولاً اشتهای کمی دارد و کم می خورد و در نتیجه وزن و قد او در مقایسه با کودکان هم سالش کمتر است، باید مورد بررسی دقیق پزشک قرار گیرد تا مشکل پزشکی او مشخص و درمان گردد.

 

3 - کودکان کم وزن و لاغر که دچار مشکل پزشکی هستند

3 - کودکان کم وزن و لاغر که دچار مشکل پزشکی هستند

هر کودکی که وزن و قد او روی منحنی رشد کودکان قرار نگیرد و اشتهای او کم باشد باید به وسیلۀ پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد. ابتدا پزشک تاریخچه فامیلی ( تعداد برادر و خواهر، چگونگی سلامتی پدر و مادر، وجود بیماری ارثی در خانواده )، وضع اجتماعی ( چگونگی محل زندگی، وضع تغذیه خانواده، درآمد خانواده ) و در صورت لزوم مشکلات روانی خانواده را جویا خواهد شد. 

سپس از کودک معاینه کامل به عمل می آورد و در صورت لزوم او را برای آزمایش های لازم اعزام می دارد. پزشک معمولاً با این اطلاعات مشکل کودک را مشخص خواهد کرد. اگر مشکل اجتماعی و مالی وجود دارد او را راهنمایی و اگر مشکل پزشکی وجود دارد به درمان کودک می پردازد. بنابراین به همۀ مادران و پدران در هر شرایط زندگی توصیه می شود اگر رشد کودک شما کم است و زیر منحنی رشد طبیعی قرار دارد، از پزشک بخواهید کودک را مورد ارزیابی قرار دهد تا علت آن مشخص گردد.

بسیاری از بیماریهای کودکان مانند عفونت های ادراری و عفونت های گوارشی با درمان کوتاه مدت برطرف و کودک رشد از دست رفته خود را به دست می آورد و زندگی توأم با سلامتی خود را ادامه می دهد.

 

4 - کودکان فعال و پر جنب و جوش و ورزشکار

بعضی از کودکان با وجودی که اشتهای خوبی دارند و غذا خوب می خورند، باز هم لاغر و کم وزن هستند. اگر کودک فعالیت و جنب و جوش زیاد داشته باشد یا ورزش کند، سوخت و ساز و مصرف انرژی بدن او زیادتر از مقدار غذایی است که مصرف می کند، بنابراین وزن او اضافه نمی شود و لاغر می ماند. به چنین کودکانی باید غذای بیشتر با کالری بیشتری ارائه گردد. 

بیشتر کودکان در سنین 7 تا 10 سالگی به 1740 تا 1970 کالری و از 11 تا 14 سالگی به 1850 تا 2200 کالری انرژی در 24 ساعت احتیاج دارند و اگر ورزش کنند بدن آنها تا حدود 3000 کالری نیاز دارد.