درمان اضافه وزن و چاقی در کودکان
اگر کودک یا نوجوانی دچار اضافه وزن یا چاقی است، درمان او باید هر چه زودتر شروع گردد، زیرا هر چه سن کودک بیشتر شود، درمان او مشکل تر خواهد بود.
اینکه کدام درمان برای چاقی دوران کودکی بهترین است به سن، سابقه خانوادگی و شرایط پزشکی کودک شما و سایر عوامل بستگی دارد. درمان تقریباً همیشه شامل تغییر در رژیم غذایی و سطح فعالیت و همچنین یادگیری و تمرین مکانیسم‌های جدید مقابله با کسالت، اضطراب، ناامیدی و غم است. به ندرت، درمان‌های چاقی در کودکان می‌تواند شامل داروها یا جراحی کاهش وزن باشد.
صحبت کردن با پزشک متخصص اطفال در مورد تشخیص و گزینه های درمانی فرزندتان محل خوبی برای شروع است. در اینجا نگاهی دقیق به گزینه های اصلی درمان داریم.
درمان چاقی کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
✓ سن کودک
✓ شرایط پزشکی همزمان (مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت یا سایر شرایط مرتبط با چاقی)
✓ تغییر در رژیم غذایی و عادات غذایی کودک
✓ افزایش سطح فعالیت بدنی کودک
✓ جراحی کاهش وزن یا دارو (فقط در شرایط خاص)
✓ مشاوره رفتاری
وزن هر فردی ( کودک، نوجوان و بزرگسال ) زمانی اضافه می شود و فرد چاق می گردد که مقدار کالری و انرژی که از راه غذا وارد بدن او می شود، بیش از کالری و انرژی باشد که در بدنش سوخته می شود. اگر کسی بخواهد وزن خود را کم کند، باید مقدار انرژی دریافتی او کمتر از مقدار انرژی باشد که در بدن او سوخته می شود.
✓هر کودکی که وزن اضافی دارد و چاق است، باید رژیم غذایی او سالم باشد تا از بیماری های قلبی عروقی و بیماری های دیگری که او را تهدید می کند جلوگیری گردد.
✓ کودکی که اضافه وزن دارد، می تواند از همۀ مواد غذایی استفاده کند، ولی باید مصرف چربی را به حداقل برساند.
✓ با تغییر دادن کیفیت غذای کودک، می توانید کالری کمتری به بدن او برسانید، به طور مثال به جای دادن کره، از چربی های سالم استفاده نمائید و به جای این که به سالاد او چربی مایونز اضافه کنید، از سُس هایی که چربی ندارند استفاده نمائید.
✓ برای اطمینان از تداوم و رژیم غذایی سالم کودک، باید رژیم غذایی او بر پایۀ تونایی مالی پدر و مادر باشد. غذاهای انتخاب شده باید به آسانی پخته شود و مهم تر از همه برای کودک خوش رنگ، خوش بو، و خوشمزه باشد و کودک از خوردن آن لذت ببرد.
رژیم غذایی کودکان که اضافه وزن دارند، باید کالری و انرژی کم داشته باشد، ولی چون کودکان تا سن 5 سالگی در حال رشد هستند، بنابراین میزان کالری و مواد اصلی غذایی باید بعد از سن 6 سالگی محدود گردد، زیرا محدود کردن مواد غذایی قبل از 5 سالگی موجب می شود که قد کودک به اندازۀ کافی افزایش نیابد.
مقدار پروتئین دریافتی کودک از راه غذا نیز باید بعد از سن 6 سالگی کاهش یابد. غذای کودکان باید بیشتر از میوه ها و سبزی ها که انرژی و کالری کمتری دارند تشکیل شود. غذاهای آماده در فروشگاه ها و دکه های غذایی که چربی زیاد دارند، باید محدود گردد. مخصوصاً غذاهای پرچربی ( پیتزا، همبرگر، سوسیس و کالباس ) که معمولاً توأم با نوشابه های شیرین خورده می شود.
وعده های غذایی رستوران ها اغلب سرشار از سدیم و چربی است که می تواند به چاقی و فشار خون بالا کمک کند. آنها همچنین اغلب در مقادیر بسیار بیشتر از نیاز کودک سرو می شوند.
کودکان را باید تشویق کرد به جای نوشابه های شیرین از نوشابه های ساده و بدون شیرینی و یا ترجیحاً از آب استفاده نمایند. عادات غذایی کودکان چه وزن اضافه داشته یا نداشته باشند، باید از سال های اول عمرشان صحیح باشد و تا دوران نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد.
کودکان را باید تشویق کرد که مواد غذایی آنها از کربوهیدرات های مرکب ( نان، سیب زمینی و ماکارونی ) تشکیل شده باشد و چربی و شیرینی کمی داشته باشد تا وزن آنها اضافه نشود و چاق نگردند.
هر روز مقدار زیادی میوه و سبزی به کودک بدهید.
هر روز غذاهایی که نشاسته و فیبر دارند به کودک بدهید.
از دادن مقدار زیاد چربی خودداری کنید.
از دادن غذاهایی که شکر دارد خودداری نمائید.
میوجات و سبزیجات، چربی کم و فیبر زیادی دارند و منشأ ویتامین و املاح می باشند. این مواد غذایی دارای آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین ث، بتاکاروتن، سلنیوم و لایکوپن می باشند. تحقیقات نشان داده است که اثر آنتی اکسیدان و فیبر موجود در میوجات و سبزیجات انسان را از ابتلاء به بیماری ها مخصوصاً بیماری های عروقی قلب و سرطان محافظت می کند.
امروزه معتقدند که اثر محافظتی میوجات و سبزیجات مربوط به قدرت آنتی اکسیدان آنها در پاک کردن فردی رادیکال ها است و در نتیجه از تخریب دی اِن اِ ( DNA ) و تصلب عروق جلوگیری می نماید.
|
چه غذایی می تواند مفیدتر، سالم تر و دارای جذب سریع تر از یک عدد سیب درختی باشد ؟ |
دلایل و شواهد علمی وجود دارد که نشان داده است خوردن چربی موجب وزن اضافی و چاقی می گردد. چربی غذا باعث خوشمزگی و اشتهای به خوردن می شود. اگر افراد آزاد باشند و بر سر سفره ای بنشینند که انواع غذاها وجود دارد و مختار باشند که هر غذایی را که می خواهند بخورند، تمایل به خوردن غذای چرب بیشتر بوده و چون هر گرم چربی بیش از دو برابر هر گرم کربوهیدرات کالری تولید می کند، بنابراین مقدار زیادتری کالری وارد بدن می شود و منجر به چاقی می گردد. از طرف دیگر بدن قادر است مقادیر بیشتری چربی را در مقایسه با کربوهیدرات ها هضم و جذب و ذخیره نماید.
خوردن غذاهای کربوهیدراته باعث احساس سیری بیشتری نسبت به غذاهای چرب می کند. کربوهیدرات ها سبب می شود که گرسنگی مدت زیادتری مهار گردد. اثر انواع کربوهیدرات ها نیز متفاوت می باشد. مثلاً نان در مقایسه با غذاهایی که دارای شکر می باشند، انرژی و کالری کمتری دارد، بنابراین برای جایگزین کردن کربوهیدرات ها به جای چربی بهتر است از کربوهیدرات هایی که انرژی کمتری دارند ( مانند نان ) استفاده گردد.
غذاهایی که در دسترس انسان است به شش دسته تقسیم می شود :
مواد نشاسته ای ( نان، سیب زمینی و ماکارونی )
میوه ها
سبزی ها
انواع گوشت
شیر و لبنیات
غذاهای چرب و شیرین
مواد نشاسته ای :مواد نشاسته ای جهت تأمین 50 تا 60 درصد از کالری مورد نیاز جزء رژیم غذایی توصیه می گردد. اما مصرف بیشتر از آن می تواند منجر به چاقی گردد، مخصوصاً اگر مواد چربی همراه با نان، برنج و ماکارونی خورده شود.
میوجات و سبزیجات : میوجات و سبزیجات باید قسمت اعظم رژیم غذایی کودک را تشکیل دهد. بدین ترتیب که کودک در 24 ساعت باید 5 نوبت میوه و سبزی بخورد، به عنوان نمونه می توان از برنامۀ زیر برای دریافت مقدار کافی میوه و سبزی استفاده کنید :
آب میوه غیر شیرین قبل از ناشتائی، یک لیوان.
تکه هایی از سیب یا موز بعد از ناشتائی.
یک بشقاب سالاد همراه غذای ظهر.
قرار دادن یک بشقاب از میوه های تازه در دسترس کودک که بتواند بین غذاهایش بخورد.
خوردن سالاد و میوه بعد از شام.
شیر و لبنیات : شیر و لبنیات ( ماست و پنیر ) منشأ پروتئین و ویتامین های A،B،E و B12 و املاح مخصوصاً کلسیم می باشند. کودکانی که وزن اضافی دارند و چاقند، باید شیر کم چربی بخورند و از خوردن مواد لبنی چرب خودداری کنند. با این کار املاح و ویتامین ها به بدن می رسد و از اضافه شدن وزن جلوگیری می شود.
چربی و شیرینی ها : غذاهای چرب آنهایی هستند که دارای روغن، کره، مارگارین و سُس های چرب می باشند. مواد غذایی مانند شکلات، کیک های خامه دار و غذاهای شیرین مانند بستنی، دارای چربی های اشباع شده هستند که خطر ایجاد بیماری های قلبی عروقی را به همراه دارند. بنابراین کودکانی که وزن اضافی دارند و چاق هستند باید از خوردن این غذاها خودداری کنند و در صورت مصرف چربی هم باید به مقدار کم آن هم از چربی های اشباع نشده با یک باند مضاعف مانند روغن زیتون استفاده نمایند.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی ورزش می کند. فعالیت بدنی علاوه بر سوزاندن کالری، استخوان‌ها و ماهیچه‌های کودکان را تقویت می‌کند، به آنها کمک می‌کند به خواب بروند و با کیفیت خوب استراحت کنند و روحیه و انرژی آنها را تقویت کند. کارشناسان توصیه می کنند که کودکان بین 150 تا 300 دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشند. این می تواند شکل های مختلفی داشته باشد، بمانند :بازی در زمین بازی، طناب زدن، مسابقات پیاده روی یا دوچرخه سواری، کلاس های رقص یا هنرهای رزمی،شنا و دوچرخه سواری و ...
مطمئن شوید که فرزندتان به اندازه کافی و با کیفیت خوب می خوابد. نداشتن خواب کافی می تواند با افزایش سطح گرلین، هورمون مسئول اشتها، منجر به افزایش وزن شود. دکتر ساندز خاطرنشان می کند که خواب کم نیز می تواند انرژی کودک شما را برای ورزش در طول روز از بین ببرد و هوس خوردن غذاهای شیرین را برای انرژی سریع ترغیب کند. برای کمک به خواب راحت فرزندتان، آخرین وعده غذایی خود را حداقل دو ساعت قبل از خواب سرو کنید، زمان تماشای صفحه نمایش را در شب محدود کنید، نورها را کم کنید و یک برنامه منظم شبانه داشته باشید. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی کودک خود مشورت کنید تا بدانید گروه سنی او به چند ساعت خواب در شب نیاز دارد.
.png){kind=icon}
