چرا غذاهای کمکی به کودک بدهیم؟

همانطور که کودک رشد می کند و فعالتر می شود, به سنی می رسدکه دیگر شیر مادر به تنهائی برای تامین نیازهای تغذیه ای او کافی نیست. بنابراین غذاهای کمکی برای تامین این کمبود یا فاصله بین نیازهای تغذیه ای او مقادیر فراهم شده از طریق شیر مادر لازم هستند.   

دکتر فرهت انرژی مورد نیاز کودک با افزایش سن کودک, بزرگتر و فعال تر شدن او افزایش می یابد. همچنین نشان می دهد که چه مقدار از این انرژی توسط شیر مادر ( در صورت تغذیه مکرر با شیر مادر ) تامین می شود. از 6 ماهگی به بعد بین کل انرژی مورد نیاز و انرژی فراهم شده از شیر مادر فاصله ای وجود دارد. فاصله بین آهن مورد نیاز و مقدار آهن فراهم شده از شیر مادر و ذخائر آهن عبارتست از مقدار آهنی که باید از غذاهای کمکی جذب شود. همانطور که ملاحظه می شود مقدار آهنی که کودک از شیر مادر دریافت می کند کم است بطوریکه فاصله زیادی بین نیازهای کودک و آهن فراهم شده از شیر مادر بویژه در سال اول عمر وجود دارد.

از نظر دکتر فرهت: نوزادان رسیده با ذخیره آهن کافی برای تامین نیازهایشان در ماههای اولیه متولد می شوند و برای پر کردن این فاصله یا کمبود از ذخائر شان استفاده می نمایند. اما این ذخیره تا 6 سالگی به مصرف می رسد از اینرو:

1- غذاهای کمکی حاوی مقدار زیادی آهن می باشند و برای تامین کمبود آهن از حدود 6 ماهگی مورد نیاز بدن کودک هستند.

2- اگر کمبود اهن تامین نشود کودک به تدریج به کم خونی مبتلا می شود.

3- احتیاج به آهن از 6 تا 12 ماهگی بیشتر می شود و خطر ابتلاء به کم خونی دراین گروه سنی افزایش می یابد.

4- نوزادان نارس و کم وزن در معرض خطر بیشتری برای کمبود آهن هستند زیرا با ذخائر آهن کمتری متولد می شوند و ممکن است زودتر با کمبود آهن مواجه شوند.

معایب زود شروع کردن غذای کمکی چیست؟

1- باعث کاهش مقدار و غلظت شیر مادر که منبع اصلی غذای شیر خوار است می شود.

2- هنوز قدرت بلعیدن کامل نیست.

3- غذا دادن به شیرخوار درحالت خوابیده خطرناک است.

4- باعث عفونت و در نتیجه افت رشد خواهد شد.

5- سازگار نبودن دستگاه گوارشی شیر خوار برای جذب غذاهایی غیر از شیر.

6- غذاهای رقیق و غیر مغذی معده شیر خوار را پر می کند بدون آنکه انرژی او را تامین نماید.

بنابر تشخیص سازمان جهانی بهداشت و یونسیف زمان اصلی کاهش رشد در سنین 6 تا 18 ماهگی است یعنی زمانی که اکثر کودکان هنوز هم از شیر مادر استفاده می کنند و غذای آنها از غذای نرم مخصوص به غذای خانواده تغییر می یابد. دراین دوران بجای قطع شیردهی باید مادران را تا حد ممکن به تداوم شیر دهی تشویق نموده و توصیه می کنیم که تغذیه با شیر مادر در کنار سایر غذاها همچنان ادامه یابد, زیرا ما نمی خواهیم مقدار شیری را که شیر خوار دراین مدت دریافت می کند کاهش دهیم بلکه علاقمند هستیم که غذای کمکی به نحوی آغاز شود که مصرف شیر مادر را تقویت نماید.

 برای رسیدن به این هدف چه اقداماتی انجام دهیم؟

1- غذای کمکی بلافاصله از پایان 6 ماهگی آغاز شود.

2- شیر خوار بطور مکرر برحسب نیاز و تقاضای او حتی در شب با شیر مادر تغذیه شود.

3- شیر خواران از 6 ماهگی تا پایان 8 ماهگی 2-3 بار در هر روز با غذای کمکی تغذیه شوند.  

4- شیرخواران از 9  تا 11 ماهگی4-3 بار در روز با غذای کمکی تغذیه شوند.

5- شیرخواران 12  تا 24  ماهگی 5-4 بار در روز با غذای کمکی تغذیه شوند.

در عین حال در شرایط خاصی ممکنست لازم شود تغذیه تکمیلی را زودتر یعنی از 4 ماهگی شروع نمائیم.

 این شرایط عبارتند از :

1-علیرغم سالم بودن شیرخوار و شیر خوردن مکرر، وزن گیری شیرخوار خوب نباشد.

2- شیرخوار قادر به نگهداری سر بطور کامل باشد.

3- هنگام بردن قاشق به دهان, دهان خود را باز کند.

4- وقتی بعلت سیری دهان خود را می بندد، بزور باو غذا ندهند.

از طرفي تاخير در شروع تغذيه كمكي خطرناك است زيرا :

1- شیرخوار غذاهاي اضافي مورد نياز را دريافت نمي كند.

2- رشد كودک كند و يا متوقف مي شود.

خطر ابتلاء به سوء تغذيه و ريز مغذي ها افزايش مي يابد.