یکی از بزرگترین چالشهای والدین، تنظیم خواب نوزاد است. بسیاری از نوزادان شبها به سختی میخوابند و والدین را خسته و نگران میکنند. اما با رعایت چند نکته ساده و بهرهگیری از روشهای علمی و کاربردی میتوان نوزاد را به خواب شبانه عادت داد. این مقاله به بررسی علل مشکلات خواب نوزادان و روشهای موثر برای تنظیم خواب نوزاد در شبانه روز میپردازد.
نوزادان به طور معمول در ماههای اول زندگی الگوی خواب منظمی ندارند. یکی از دلایل اصلی این است که نوزادان تفاوتی بین روز و شب قائل نمیشوند و در نتیجه، شبها نیز بیدار میمانند و در طول روز میخوابند. علاوه بر این، نوزادان به دلیل نیازهای فیزیولوژیکی مختلف مانند گرسنگی، کولیک، دندان درآوردن و یا مسائل دیگر بیدار میشوند. همچنین، تحریکات زیاد قبل از خواب و اضطراب جدایی نیز میتوانند باعث بیدار شدن نوزاد شوند.
نوزادان معمولاً در شش ماه اول زندگی بیشتر زمان خود را در خواب میگذرانند، اما این خواب نوسانی است و ممکن است بیدار شوند تا نیازهایشان را برطرف کنند. در این مرحله، نوزادان هنوز نمیتوانند خودشان را آرام کنند و به خواب برگردند.
آموزش خواب نوزاد معمولاً از سن 3 تا 6 ماهگی آغاز میشود. قبل از این سن، خواب نوزادان کاملاً نامنظم است و آنها بیشتر بر اساس نیازهای فیزیولوژیکی مانند گرسنگی، پوشک کثیف و راحتی خواب میخوابند. بنابراین، نمیتوان انتظار داشت که نوزاد قبل از شش ماهگی تمام شب را بخوابد. اما از شش ماهگی به بعد، نوزادها معمولاً از نظر جسمی و عاطفی آمادهتر هستند که خواب شبانه منظمتری داشته باشند.
برای عادت دادن نوزاد به خواب شبانه، ایجاد یک روتین خواب منظم و مشخص بسیار مهم است. در ادامه به روشهای مختلف آمادهسازی نوزاد برای خواب پرداختهایم:
روتین خواب منظم به نوزاد کمک میکند که بداند چه زمانی باید بخوابد. این روتین میتواند شامل فعالیتهایی باشد که نوزاد را به آرامش میرساند و او را برای خواب آماده میکند. این فعالیتها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
حمام آب گرم: یک حمام گرم میتواند به آرامش بدن نوزاد کمک کرده و او را برای خواب آماده کند.
ماساژ ملایم: ماساژ نرم بدن نوزاد باعث میشود که او احساس راحتی و آرامش کند.
خواندن لالایی یا قصه: این کار باعث ایجاد حس امنیت و آرامش در نوزاد میشود.
کاهش نور محیط: محیط تاریک و آرامشبخش به نوزاد کمک میکند که تفاوت شب و روز را درک کند و به خواب برود.
یک روش مؤثر برای عادت دادن نوزاد به خواب شبانه، ایجاد تفاوتهای واضح بین شب و روز است. در طول روز، سعی کنید محیط را روشن، پرجنبوجوش و فعال نگه دارید. در شب، از نور کم استفاده کنید و از صحبت کردن یا انجام فعالیتهای پرتحرک قبل از خواب خودداری کنید. این تفاوتها به نوزاد کمک میکند که به تدریج یاد بگیرد شبها باید بخوابد.
اینکه بسیاری از والدین فکر میکنند نگه داشتن نوزاد در طول روز بیدار باعث میشود که شبها بهتر بخوابد، اشتباه است. در واقع، نوزادانی که بیش از حد خسته میشوند، ممکن است خواب راحتی نداشته باشند و حتی ممکن است با اضطراب و ناراحتی بیدار شوند. در عوض، نوزاد باید در طول روز چرتهای کافی بزند تا در شب بتواند به راحتی بخوابد.
اگر نوزاد تنها با شیر خوردن به خواب میرود، ممکن است در طول شب بیدار شود و دوباره نیاز به شیر پیدا کند. بنابراین، بهتر است قبل از خواب به نوزاد شیر بدهید و سپس اجازه دهید کمی بیدار بماند تا یاد بگیرد که خودش بخوابد. این کمک میکند که نوزاد شبها به راحتی بدون نیاز به شیر خوردن به خواب برود.
یک محیط آرام و راحت برای خواب نوزاد بسیار مهم است. دمای مناسب اتاق (۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد) و لباس راحت به نوزاد کمک میکند که خواب بهتری داشته باشد. علاوه بر این، میتوانید از صدای سفید (مانند صدای پنکه یا موسیقی آرامشبخش) برای کمک به خواب نوزاد استفاده کنید.
روش فِربِر به نوزاد کمک میکند که خودش به خواب برود. در این روش، نوزاد را در تخت خود قرار میدهید و به تدریج فاصله زمانی بین حضور شما در کنار نوزاد را بیشتر میکنید. ابتدا هر 3 تا 5 دقیقه یکبار به نوزاد سر میزنید و به او اطمینان میدهید که همهچیز خوب است. با گذر زمان، فاصله بین سر زدنهای شما بیشتر میشود تا نوزاد یاد بگیرد که خودش به خواب برود.
در این روش، والدین بدون اینکه نوزاد را مجبور به خواب کنند، او را به آرامی برای خواب آماده میکنند. این روش مناسب برای نوزادانی است که حساستر هستند و نیاز به زمان بیشتری برای آشنا شدن با خواب مستقل دارند.
روش روتین ثابت شامل ایجاد یک برنامه خواب مشخص است که هر شب به همان صورت انجام میشود. این روتین به نوزاد کمک میکند تا با یک برنامه منظم خواب آشنا شود و به تدریج به آن عادت کند. این روش به ویژه برای نوزادانی که از نوسانات خواب رنج میبرند، مفید است.
دلایل مختلفی برای بیدار شدن نوزاد در شب وجود دارد. یکی از رایجترین دلایل، گرسنگی است، به ویژه برای نوزادانی که هنوز در سن پایین هستند. علاوه بر این، دلدرد، نفخ، دندان درآوردن و اضطراب جدایی نیز میتوانند عواملی باشند که باعث بیدار شدن نوزاد شوند. در این شرایط، شناسایی علت دقیق بیداری نوزاد و یافتن راهحل مناسب میتواند به خواب بهتر نوزاد کمک کند.
تنظیم خواب نوزاد فرآیندی است که نیاز به صبر و مداومت دارد. با ایجاد یک روتین خواب منظم، مشخص کردن تفاوت شب و روز و استفاده از روشهای مختلف علمی میتوان به تدریج نوزاد را به خواب شبانه عادت داد. این روند ممکن است چند هفته طول بکشد، اما با گذر زمان نوزاد یاد میگیرد که به طور مستقل و بدون نیاز به والدین، خواب شبانه خوبی داشته باشد.
با رعایت این نکات و توجه به نیازهای نوزاد، والدین میتوانند شبهای آرامتری را تجربه کنند و نوزاد نیز به تدریج خواب شبانه خود را تنظیم خواهد کرد.