دردسرهای تولد زودتر از موعد

بی‌شک، تمام خانم‌هایی که متوجه بارداری‌شان می‌شوند، از شنیدن این خبر خوشحال خواهند شد و 9 ماه تمام با این حس و حال خوب زندگی خواهند کرد. 

گاهی اما این وضعیت 9 ماه ادامه پیدا نمی‌کند و نوزادی که منتظرش هستند، خیلی زودتر از موعد به دنیا می‌آید. این تولد زودتر از موقع هم به جای این که باعث خوشحالی بیشتر پدر و مادر شود، آنها را نگران‌ می‌کند و حتی ممکن است آنها مجبور شوند چند روزی فرزندشان را در بیمارستان بستری کنند. البته عده‌ای هم هستند که نمی‌دانند نوزاد نارس به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد و به همین دلیل، به این موضوع چندان توجهی نشان نمی‌دهند. در حالی که نوزادان نارس که زودتر از زمان تعیین شده به دنیا می‌آیند، در معرض مشکلاتی هستند که باعث می‌شود به مراقبت‌ها و توجه بیشتر هم نیاز داشته باشند.

البته هر بچه‌ای که زودتر از موعد به دنیا بیاید، لزوما نوزاد نارس نیست و هر نوزادی که هنگام تولد وزن کمی داشته باشد هم در این گروه قرار نمی‌گیرد. دکتر نسترن خسروی، فوق‌تخصص نوزادان در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: نوزادانی که پیش از کامل شدن 37 هفته بارداری به دنیا می‌آیند، در گروه نوزادان نارس قرار می‌گیرند.

این نوزادان که زودتر از زمان تعیین‌شده به دنیا می‌آیند، با مشکلاتی هم مواجه خواهند بود و به همین دلیل به مراقبت‌های بیشتری نیاز خواهند داشت. دکتر خسروی، فوق‌تخصص نوزادان با اشاره به این موضوع ادامه می‌دهد: با توجه به این که ممکن است تمام سیستم‌های بدن‌ این نوزادان تکامل پیدا نکرده باشد، پس از تولد با مشکلات متعددی روبه‌رو خواهند شد و به همین دلیل والدین باید توجه بیشتری به سلامت آنها داشته باشند.

مشکلات تنفسی، قلبی و مغزی در نوزادان نارس

وقتی می‌گویند نوزادان نارس دچار مشکلات متعددی خواهند شد، منظور این نیست که هر نوزاد نارسی با تمام این مسائل دست به گریبان است. بلکه ممکن است بعضی‌ها این شرایط را تجربه کنند و بعضی‌های دیگر هم هیچ مشکلی نداشته باشند، اما با توجه به اهمیت موضوع لازم است نسبت به تمام این مسائل آگاه باشید و اطلاعات لازم را به دست آورید تا بتوانید از فرزندتان بخوبی مراقبت کنید.

دکتر فرهت میگوید یکی از مهم‌ترین مسائلی که می‌تواند برای نوزادان نارس پیش بیاید، مشکلات تنفسی است که به گفته دکتر خسروی، چون ریه این بچه‌ها هنوز کامل نشده با چنین اختلالات و مشکلاتی متولد خواهند شد. بنابراین بسیاری از این نوزادان به دستگاه تنفس مصنوعی یا تزریق ماده‌ای به نام سورفکتانت نیاز خواهند داشت تا ریه‌شان را باز نگه دارد.

وی با اشاره به مشکلات قلبی نوزادان نارس توضیح می‌دهد: معمولا در قلب نوزادانی که به صورت نارس متولد می‌شوند، ممکن است سوراخی وجود داشته باشد که به مرور زمان بسته می‌شود، ولی در همان ابتدا می‌تواند مشکلاتی برای آنها فراهم کند و به همین دلیل به مراقبت‌های دقیق‌تر نیاز دارند. علاوه بر اینها، با توجه به این که عروق مغزی در این بچه‌ها هنوز به طور کامل بافت همبند ندارد، مستعد خونریزی است و در نتیجه به گفته این فوق‌تخصص نوزادان، یکی از مشکلاتی که با آن روبه‌رو هستند، احتمال خونریزی‌های مغزی است.

تغذیه صحیح برای کاهش مشکلات گوارشی

همان طور که گفته شد، سیستم‌های مختلف بدن این نوزادان ازجمله سیستم گوارشی با مشکل روبه‌روست و آن طور که دکتر خسروی می‌گوید به دلیل این که سیستم گوارشی‌ این بچه‌ها هنوز تکامل پیدا نکرده و حرکات روده‌شان ضعیف است، احتمال دارد مشکلاتی مانند عدم تحمل خوراکی نیز برایشان پیش بیاید. در نتیجه ممکن است این بچه‌ها بخوبی هم تغذیه نشوند که این فوق‌تخصص نوزادان در این باره تاکید می‌کند: شیوه تغذیه نوزادان نارس بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد. در صورتی که این بچه‌ها به کمک شیر مادر تغذیه نشوند و از همان ابتدا برای تغذیه‌شان از شیر خشک استفاده کنند، عفونت و التهابی در جدار روده‌هایشان به وجود خواهد آمد. به همین علت وقتی این نوزادان در بیمارستان بستری هستند، تغذیه باید با شیر مادر و به مقدار بسیار کم شروع شود.وی ادامه می‌دهد: سرعت افزایش مصرف شیر مادر هم نباید خیلی زیاد باشد. به طوری که به ازای هر کیلوگرم وزن بدن اجازه نداریم بیشتر از 20 سی‌سی شیر را افزایش دهیم.

مراقب عفونت‌ها باشید

از نظر دکتر احمد شاه فرهت این بچه‌ها زودتر از موقع به دنیا می‌آیند و برای همین طبیعی است سیستم ایمنی‌شان هم با مشکلاتی روبه‌رو باشد. دکتر خسروی با تائید این موضوع یادآور می‌شود: آنتی‌بادی‌هایی که در برابر عفونت‌ها از بدن محافظت می‌کند، اواخر دوره بارداری از جفت رد می‌شود و نوزادان نارس به دلیل تولد زودتر از موقع، این آنتی‌بادی‌ها را از مادر دریافت نمی‌کنند و در نتیجه سیستم ایمنی بدن‌شان ضعیف خواهد بود. به همین دلیل این بچه‌ها بخصوص در ماه اول پس از تولد مستعد بروز عفونت هستند. تولد زودتر از موقع، علاوه بر مشکلاتی که گفته شد باعث می‌شود کلسیم، قند، الکترولیت‌ها و املاح مورد نیاز از مادر به کودک کمتر برسد و در نتیجه آنها مستعد کمبود کلسیم و قند نیز خواهند بود. از طرف دیگر، کبد این نوزادان و آنزیم‌های کبدی‌شان‌ هم هنوز کامل نشده و در نتیجه باعث می‌شود پس از تولد و بخصوص طی ماه اول دچار زردی شوند. آن طور که دکتر خسروی می‌گوید این بچه‌ها نمی‌توانند درجه حرارت بدن‌شان را کنترل و آن را حفظ کنند. همچنین چون سطح بدن‌ نسبت به وزن‌شان بیشتر است، میزان حرارت زیادی را از دست خواهند داد. به همین دلیل هم توصیه می‌شود از همان بدو تولد، آنها را در محیطی گرم و مناسب قرار دهید تا از اتلاف گرما پیشگیری شود. این پزشک متخصص با تاکید بر اهمیت معاینات چشم‌پزشکی نوزادان نارس خاطرنشان می‌کند: بستری بودن در بیمارستان، اکسیژن گرفتن و بروز عفونت‌ها ممکن است به ایجاد مشکلات بینایی برای این نوزادان منجر شود و به همین دلیل این بچه‌ها بعد از این که مشکلات اولیه‌شان برطرف شد، حتما باید در ماه اول تولد از نظر سلامت چشم نیز بررسی شوند.

نوزادان نارس، کودکان سالم

خیلی‌ها فکر می‌کنند نوزادان نارس نمی‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند، در حالی که متخصصان می‌گویند اگر مراقبت‌های اولیه بدرستی انجام شود، این بچه‌ها بدون مشکل می‌توانند زندگی کنند. دکتر خسروی هم در این‌باره توصیه می‌کند وقتی این نوزادان در بیمارستان بستری هستند، مراقبت‌های لازم برای آنها انجام شود و زمانی که مرخص می‌شوند نیز از نظر تغذیه‌ای به آنها توجه داشته باشید؛ به این ترتیب که چون مستعد بروز التهاب روده هستند تغذیه باید با شیر مادر شروع شده و افزایش شیر هم نباید بیشتر از 20 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم باشد.

این فوق‌تخصص نوزادان خاطرنشان می‌کند: شاید شیر مادر به تنهایی برای این نوزادان کافی نباشد که در این صورت باید براساس نظر پزشک از مواد مورد نیاز به عنوان تغذیه کمکی استفاده کرد تا نیازهای نوزاد تامین شود. همچنین برای بچه‌هایی که در زمان مناسب به دنیا می‌آیند، معمولا مصرف مکمل آهن از شش ماهگی شروع می‌شود، اما برای نوزادان نارس باید خیلی زودتر از این مکمل‌ها استفاده کرد.

وی با اشاره به این که هر چقدر سن جنینی پایین‌تر و وزن نوزاد کمتر باشد، احتمال روبه‌رو شدن با این مشکلات نیز بیشتر است، توضیح می‌دهد: هر چه مراقبت‌های اولیه در نوزادی بهتر صورت گیرد، بروز چنین مشکلاتی هم به حداقل می‌رسد. بنابراین نوزادان نارس باید معاینات مرتب با فاصله زمانی کمتر داشته باشند و توصیه می‌شود از مشاوره‌های کاردرمانی نیز کمک بگیرند.

دکتر خسروی یادآور می‌شود: زمانی که این بچه‌ها شروع به وزن‌گیری می‌کنند، مشکلات‌شان هم کمتر می‌شود و انتظار می‌رود تا حدود دو سال و نیم به رشد طبیعی بچه‌های هم‌سن و سال‌شان برسند.

از زایمان‌های زودرس پیشگیری کنیم

این فوق‌تخصص نوزادان توصیه می‌کند برای پیشگیری از تولد نوزادان نارس و کاهش مشکلات این بچه‌ها، از زایمان‌های زودرس پیشگیری کنید.

دکتر خسروی ادامه می‌دهد: در صورتی که قرار است زایمان زودرسی اتفاق بیفتد مادر حتما باید در بیمارستانی بستری شود که بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را داشته باشد. زیرا انتقال دادن نوزاد نارس به بیمارستان‌های مجهز می‌تواند مشکلات او را افزایش دهد.