تشنج نوزاد یک وضعیت اورژانسی است که در 4 هفته اول زندگی ممکن است رخ دهد. این حالت به دلیل فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز ایجاد میشود و میتواند نشانهای از مشکلات جدی باشد. در این مقاله، به بررسی دلایل تشنج، انواع آن، روشهای تشخیص و درمان تشنج در نوزادان میپردازیم.
تشنج در نوزادان میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. عفونتهای ویروسی، تب بالا (بهویژه پس از واکسیناسیون)، کمبود اکسیژنرسانی به مغز، کاهش قند یا کلسیم خون و اختلالات دستگاه عصبی از جمله عوامل شایع هستند. همچنین، بیماریهای ژنتیکی، اختلالات متابولیکی مانند فنیل کتونوری و حتی ترک مواد مخدر در نوزادانی که مادرشان در دوران بارداری مواد مصرف کرده، میتواند باعث تشنج شود.
تشنج نوزادی به انواع مختلفی تقسیم میشود. تشنج ظریف با حرکات غیرطبیعی چشمها و تکانهای خفیف همراه است. تشنج کلونیک شامل حرکات ریتمیک در دست یا پا است، در حالی که تشنج تونیک با سفت شدن عضلات مشخص میشود. تشنج میوکلونیک با لرزشهای ناگهانی و اسپاسم صرعی با خم شدن سر و تنه به جلو همراه است. تشنج فوکال در یک ناحیه خاص از مغز شروع میشود و تشنج خوشخیم خانوادگی معمولاً ارثی است و پس از مدتی بهبود مییابد.
علائم تشنج در نوزادان شامل چرخش چشمها، انقباض دستوپا، تکانهای شدید، گرفتگی عضلات و رنگپریدگی است. در صورت بروز تشنج، نوزاد را به پهلو بخوابانید تا از خفگی جلوگیری شود، محیط را ایمن کنید و چیزی در دهان او قرار ندهید. پس از پایان تشنج، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
برای تشخیص تشنج، آزمایشهایی مانند EEG برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز و تصویربرداری مانند MRI و CT برای شناسایی ناهنجاریها انجام میشود. درمان تشنج به علت آن بستگی دارد و ممکن است شامل داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال، فنیتوئین یا لورازپام باشد. در موارد خاص، درمانهایی مانند هیپوترمی برای کاهش آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن توصیه میشود.
تشنج پس از واکسیناسیون معمولاً به دلیل تب بالا (بیش از 38 درجه سانتیگراد) رخ میدهد. این نوع تشنج اغلب بیخطر است، اما باید توسط پزشک ارزیابی شود. برای پیشگیری، میتوانید دمای بدن نوزاد را کنترل کرده و از داروهای کاهنده تب مانند استامینوفن تحت نظر پزشک استفاده کنید.
تشنجهای شدید یا طولانیمدت ممکن است باعث آسیب مغزی، تأخیر در رشد، اختلالات یادگیری یا حتی فلج مغزی شوند. تشنجهای مکرر نیز میتوانند خطر بروز تشنج در آینده را افزایش دهند. درمان بهموقع میتواند این عوارض را کاهش دهد.
داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال و فنیتوئین برای کنترل تشنج در نوزادان استفاده میشوند. لورازپام نیز برای تشنجهای حاد و لوکوزامید برای موارد مقاوم به کار میرود. دوز و نوع دارو باید توسط پزشک تعیین شود و والدین باید تحت نظر متخصص باشند.
تشنج در نوزادان یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. شناسایی دلایل تشنج، استفاده از داروهای مناسب و مراقبت دقیق میتواند از عوارض طولانیمدت جلوگیری کند. والدین باید همیشه با پزشک متخصص مشورت کنند.