برقراری روال معین در زندگی اهمیت بسیاری دارد چرا که به مسایل روزمرۀ خانواده، ساختار مشخصی بخشیده و برای ایجاد ارتباط عاطفی بین اعضای خانواده، اوقات فراغت و زمان استراحت، فرصت های مناسبی را فراهم می آورد. علاوه بر آن هنگامی که کودکان توانایی پیش بینی حوادث را داشته باشند، عملکرد بهتری خواهند داشت.
اگر روال مشخصی در زندگی نداشته باشید؛ نیازهای بچه بر آورده نخواهند شد. برای مثال اگر زمان مشخصی برای خوابِ کودک در نظر نگیرید، وقتی که او خوابش نمی آید، سعی می کنید وی را بخوابانید و هنگامی که تصور می کنید وقتِ بازی کودکتان است، در واقع او بشدت خوابش می آید.
تعیین زمانِ خواب برای بچه از ارکان مهم زندگی روزمرۀ خانواده است زیرا بی خوابی او بر استراحت و خواب اعضای دیگر خانواده نیز تأثیر نامطلوبی می گذارد. فراموش نکنید؛ تعیین وقت غذا خوردن نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا تغییر دایمی زمان غذا یا افزایش فواصل بین وعده های غذایی سبب نوسانِ قندِ خون بچه ها و در نتیجه بد اخلاقی و خستگی آنان می شود. وقتی روال معینی را در زندگی برقرار نمایید؛ نیازهای جسمانی کودکتان را به موقع بر آورده می کنید و به این معنا که هنگام گرسنگی به او غذا می دهید و در زمان خواب، او را می خوابانید.
برقراری روال مشخص کمک می کند، فرزند شما مراحل رشد را بهتر و راحت تر طی کند زیرا کودک با اطلاع از برنامۀ بعدی، کمتر دچار فشار، تنش و اضطراب می شود و کمتر یکه خواهد خورد. در نظر داشته باشید؛ برقراری روال مشخص به زندگی خانوادگی شما ثبات و در نهایت آرامش می بخشد.
زندگی در جامعۀ نیمه مدرن ما به اندازۀ کافی پُر مشغله هست چه رسد به اینکه فرزند یا فرزندان کوچکی هم داشته باشید. در این صورت بیست و چهار ساعتِ شبانه روز، برای انجام کارها و تأمین نیاز اعضای خانواده – بویژه خود شما – کافی نخواهد بود. در نتیجه چاره ای جز الویت بندی کارها نخواهید داشت. وقتی والدین دچار کمبود وقت هستند، فرصت برای تبادلات عاطفی، کاهش استرس و تنش به حداقل ممکن تنزل پیدا می کند.
در نهایت آنان مجبورند برای گذران امور، بچه ها را نیز تحت فشار بگذارند که بدون تردید چنین شرایطی همه را آزار خواهد داد. هنگامی که برای خود و همسرتان وقت کافی نداشته باشید، زندگی زناشوییتان نیز در تنگنا و تحت فشار قرار می گیرد. از طرف دیگر با توجه به اینکه کودکان کوچک تر نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارند، فرصت رسیدگی و توجه به بچه های بزرگتر نیز کاهش می یابد. بنابراین آن ها احساس می کنند که خواهر یا برادر کوچکتر، تمام توجه والدین را به خود اختصاص داده است و در نتیجه به آن ها حسادت خواهند کرد. وقتی کودکانِ کوچک تر هم تحت فشار عجله و کمبود وقت قرار بگیرند، در بهترین حالت، لجبازی و سرپیچی و در بدترین حالت نحسی خواهند کرد.
برقراری روالی معین و اجرای برنامه ای مشخص در منزل به شما این امکان را می دهد که به نیازهای همۀ اعضای خانواده رسیدگی کنید و چهارچوبی را به وجود آورید تا کودکِ نوپای شما در آن احساس امنیت نماید. برخی والدین از برقراری روال معین خوششان نمی آید زیرا آن را رفتاری خشک، خشن و سختگیرانه می دانند در حالی که در عمل، عکس این ماجرا اتفاق می افتد چرا که اگر برنامۀ مشخصی اجرا شود، فرصت بیشتری برای فراغت و تفریح باقی می ماند که می تواند تنش ها و نگرانی ها را کاهش دهد.
به خاطر بسپارید؛ کمبود وقت منشأ بسیاری از استرس هاست، وقتی کارها بموقع انجام شوند و مجبور نباشید از انجام بعضی کارها به علت کمبود وقت چشم پوشی کنید، متوجه می شوید که اوضاع زیاد به هم ریخته نیست و مجبور نخواهد بود که کارها را با عجله انجام دهید. به این ترتیب به جای آنکه زیرِ فشارِ زندگی خُرد شوید؛ سوار بر جریان آن خواهید بود. دقت کنید؛ هر خانواده ای باید بر اساس ویژگی ها و نیازهای خود، برای زندگی روزمره اش، برنامۀ خاصی داشته باشد. شما می توانید این برنامه را به میل خود تنظیم کنید اما رعایت برخی اصول در تنظیم برنامه ضروری است.
برای رعایت این اصول، پس از تنظیم برنامه آن را در دیدرس قرار دهید – برای مثال برنامه را به درِ یخچال بچسبانید – تا علاوه بر اینکه همیشه برنامه را در خاطره داشته باشید، خیلی راحت در ذهنتان نقش ببند، به این شکل می توانید به سادگی به برنامه عمل و مقررات را رعایت کنید.
1-1 مشخص بودن وقتِ خواب و خوراک، اساس برنامه ریزی در خانه و برقراری روال مشخص است. به یاد داشته باشید؛ بچه های کوچک باید زودتر از سایر اعضای خانواده غذا بخورند زیرا آن ها زودتر گرسنه می شوند و در ضمن به تغییراتِ میزان قندِ خون نیز حساس هستند.
2-2 هدف از تنظیم برنامه ریزی و پیروی از روال مشخص این است که کارها در مدت زمان معقول و مناسب به انجام برسند. اگر کاری بموقع به پایان نرسد، مجبورید از برخی کارها صرف نظر کرده و باقی امور را نیز با عجله انجام دهید. در این صورت کودک عجلۀ شما را احساس کرده و همراهی با شما برایش دشوارتر می شود.
3-3 در اجرای برنامه، بیش از حد سختگیری نکنید. اگر در برنامۀ شما تغییر اندکی ایجاد شود ( حداکثر نیم ساعت ) اهمیت خاصی ندارد اما اگر در رعایت برنامه سهل انگار باشید، برنامه معنای واقعی و حقیقی خود را از دست داده و شما دوباره دچار آشفتگی و بحران خواهید شد.
4-4 واقع بین باشید. اگر خصلتِ فرزندتان این است که کارهایش را آهسته انجام می دهد، برنامه را به نحوی تنظیم کنید که فرصت کافی برای انجام کارهایش داشته باشد. هرگز فراموش نکنید؛ برنامه نباید تبدیل به چماق شود.
5-5 در تابستان به فرزندتان اجازه دهید کمی بیشتر بیدار بماند یعنی حداکثر نیم ساعت دیرتر بخوابد. توجه داشته باشید؛ خوابیدن برای کودکان، وقتی هوا هنوز تاریک نشده، کار دشواری است.
6-6 هم پدر و هم مادر باید به تمام فرزندان وقتِ جداگانه ای اختصاص داده و این برنامه را به نوبت انجام دهند. برای مثال امروز مادر، کودک را به حمام ببرد و پدر برایش قصه بخواند و فردا برعکس.
وقتی برنامۀ خود را مشخص کردید، هر روز در مورد آن با کودکتان حرف بزنید. مهم نیست، این برنامه در ذهن شما یا بر روی کاغذی که به درِ یخچال چسبانده اید باشد، بلکه مسئله حایز اهمیت این است که دایم در این باره با فرزندتان صحبت کنید. کودکان خُردسال حافظۀ طولانی مدت ندارند و به سرعت مسایل را فراموش می کنند. در نتیجه توجهشان به سرعت از موضوع منحرف می شود.
به همین منظور بهتر است؛ دایم در مورد برنامه با کودک خود صحبت کنید تا اجرای آن سبب تعجب و یکه خوردن وی نشود. برای مثال هنگامی که برای حمام کردن او برنامه ریزی کرده اید، باید کودکتان هم این موضوع را به یاد داشته باشد، پس پیشاپیش این مسئله را به وی گوشزد کنید و به او فرصت دهید که برای استحمام، آمادگی ذهنی پیدا کند.
شاید با اعلام دایمی برنامه احساس کنید تبدیل به ساعتی گویا شده اید ولی برای برقراری روالی مشخص، این کار بسیار حایز اهمیت است. از شنیدن صدای خودتان که دایم اعلام برنامه می کنید، خسته و عصبانی نشوید، برنامه را آرام و واضح بازگو و در فواصل زمانی مشخص تکرار نمایید. همانطور که گفتیم، کودکانِ خُردسال فقط زمان حال را بخوبی می شناسند در نتیجه اعلام برنامه به آنان کمک می کند تا در مورد کاری که باید در آینده انجام دهند یا مسئله ای که بزودی اتفاق می افتد، آگاهی پیدا کرده و خود را برای آن آماده کنند. در غیر اینصورت شاهد لجبازی و سرپیچی یا تلاش آن ها برای به دست گرفتن جریان امور به دلخواه خودشان خواهید بود.
.png){kind=icon}
