تشنج نوزاد می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال عصبی اورژانسی باشد که در 4 هفته اول زندگی رایج است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز نوزاد اتفاق افتد، ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، تب، بیماری‌های زمینه‌ای، ژنتیک، کمبود اکسیژن‌رسانی به مغز، کاهش قند یا کلسیم خون، یا اختلالات دستگاه عصبی رخ دهد. همچنین، تشنج نوزاد ممکن است بعد از تب ناشی از واکسیناسیون رخ دهد که به دمای بالای 38 درجه سانتی‌گراد رسیده باشد"
علائم تشنج نوزاد متنوع است و بسته به نوع تشنج (ظریف، فیبریل، فوکال یا کانونی نرمال، اتونیک، کلونیک، اسپاسم صرعی) می‌تواند شامل چرخش چشم‌ها، انقباض دست‌و‌پا، تکان‌های شدید بدن، گرفتگی و انقباض عضلات و حتی رنگ‌پریدگی باشد.
در صورت مشاهده علائم تشنج در نوزاد، اقدامات فوری شامل خواباندن نوزاد به پهلو برای جلوگیری از خطر خفگی در صورت استفراغ، نگهداری از نوزاد در محیطی امن تا پایان تشنج و پرهیز از قرار دادن هر گونه جسمی در دهان نوزاد است. پس از تشنج، باید فوراً نوزاد را به پزشک یا اورژانس مراجعه داد تا علت تشنج بررسی و درمان مناسب صورت گیرد.
درمان تشنج نوزاد به دلیل زمینه‌ای آن بستگی دارد و ممکن است شامل استفاده از داروهای ضد تشنج باشد. تشخیص دقیق با استفاده از آزمایش‌هایی مانند EEG که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کند، و تصویربرداری مغزی مانند MRI و CT برای شناسایی هرگونه ناهنجاری ممکن است نیاز باشد.
تشنج نوزادی به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شود که هرکدام نشانه‌ها و علائم خاص خود را دارند. درک این تفاوت‌ها برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمان مناسب ضروری است. این انواع عبارتند از:
این نوع تشنج بیشتر در نوزادان به مدت طولانی و خفیف رخ می‌دهد و ممکن است شامل حرکات غیر طبیعی چشم‌ها، تکان‌های نامنظم دست و پا، یا تغییرات در تنفس باشد.
در تشنج کلونیک، حرکات ریتمیک و مکرر در یک قسمت خاص از بدن مانند دست یا پا دیده می‌شود. این حرکات می‌توانند به سایر قسمت‌ها نیز گسترش یابند.
تشنج تونیک با انقباض و سفت شدن عضلات مشخص می‌شود، به ویژه عضلات پشت، پاها و بازوها.
تشنج میوکلونیک با حرکات ناگهانی و کوتاه مدت شبیه به لرزش در یک یا چند عضو بدن مشخص می‌شود.
این نوع تشنج به صورت دسته‌ای از حملات کوتاه مدت که عموماً پس از بیدار شدن اتفاق می‌افتند و باعث خم شدن سر و تنه به جلو و کشیده شدن دست و پاها به بیرون می‌شود.
تشنج فوکال در یک ناحیه خاص از مغز شروع می‌شود و می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد بسته به قسمتی از مغز که درگیر است. این نوع تشنج ممکن است به حالت تونیک، کلونیک یا ظریف بروز کند.
این نوع تشنج که اغلب به عنوان تشنج روز پنجم شناخته می‌شود، به صورت ارثی در خانواده‌ها دیده می‌شود و نوزادان معمولا پس از یک دوره کوتاه بهبود می‌یابند.
تشخیص و درمان به موقع تشنج در نوزادان بسیار مهم است زیرا می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند. درمان ممکن است شامل داروهای ضد تشنج و در مواردی خاص، روش‌های درمانی دیگر باشد. برای درک بهتر و کسب اطلاعات دقیق‌تر، مشورت با متخصص اطفال یا متخصص اعصاب و روان کودکان ضروری است
تشنج نوزادان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، و شناسایی علت زمینه‌ای برای تعیین روش درمان مناسب حیاتی است. عوامل متعددی می‌توانند باعث تشنج در نوزادان شوند، از جمله:
عفونت‌های ویروسی: عفونت‌ها می‌توانند باعث التهاب و اختلال در عملکرد مغزی شده و منجر به تشنج شوند.
تب: تب بالا، به‌ویژه تب بعد از واکسیناسیون، می‌تواند باعث تشنج در نوزادان شود.
بیماری‌های زمینه‌ای و ژنتیکی: برخی شرایط پزشکی و ژنتیکی می‌توانند خطر تشنج را افزایش دهند.
کمبود اکسیژن‌رسانی به مغز: کمبود اکسیژن به مغز در زمان تولد یا پس از آن می‌تواند باعث آسیب مغزی و تشنج شود.
کاهش قند یا کلسیم خون: نوسانات در سطوح قند یا کلسیم خون نیز می‌توانند منجر به تشنج شوند.
اختلالات دستگاه عصبی: بیماری‌هایی که سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند خونریزی‌های مغزی، سکته‌های مغزی و لخته‌های خونی می‌توانند باعث تشنج شوند.
اختلالات متابولیکی: شرایطی مانند بیماری ادرار شربت افرا (maple syrup urine disease) و فنیل کتونوری (PKU) که متابولیسم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند منجر به تشنج شوند.
مواد مخدر و داروها: ترک مواد مخدر در نوزادانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری از مواد مخدر استفاده کرده‌اند، می‌تواند منجر به تشنج شود.
تشخیص و درمان به موقع تشنج‌ها اهمیت دارد زیرا می‌تواند از آسیب‌های طولانی‌مدت به مغز نوزاد جلوگیری کند. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره دقیق‌تر، مراجعه به متخصص اطفال یا متخصص اعصاب و روان کودکان توصیه می‌شود
تشنج نوزاد بعد از واکسیناسیون می‌تواند به دلیل تب ناشی از واکسن رخ دهد. تب بالا (معمولا بیش از 38 درجه سانتی‌گراد) یکی از شایع‌ترین علل تشنج در نوزادان و کودکان کوچک است، که گاهی اوقات پس از واکسیناسیون اتفاق می‌افتد. این نوع تشنج معمولا بی‌خطر است و به ندرت نشان‌دهنده مشکل جدی است. با این حال، هرگونه تشنج در نوزادان باید به دقت توسط پزشک ارزیابی شود تا اطمینان حاصل شود که علت زمینه‌ای جدی‌تری وجود ندارد.
برای جلوگیری از تشنج ناشی از تب بعد از واکسیناسیون، می‌توان اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند استفاده از داروهای کاهنده تب (مانند استامینوفن یا ایبوپروفن) را زیر نظر پزشک انجام داد. همچنین مهم است که والدین دمای بدن کودک را پس از واکسیناسیون به دقت نظارت کنند و در صورت بروز تب یا هر علامت نگران‌کننده دیگری به پزشک مراجعه نمایند.
به خاطر داشته باشید که واکسیناسیون بخش مهمی از پیشگیری از بیماری‌های جدی است و مزایای آن به طور قاطع بیشتر از ریسک‌های احتمالی مانند تب یا تشنج ناشی از واکسن است.
تشنج در نوزادان می‌تواند عوارض متفاوتی داشته باشد، که بستگی به شدت، مدت زمان، و تعداد دفعات تشنج دارد. در برخی موارد، تشنج‌ها ممکن است بی‌خطر باشند و هیچ عارضه‌ای در پی نداشته باشند، در حالی که در موارد دیگر می‌توانند به آسیب‌های جدی و دائمی منجر شوند. عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:
آسیب مغزی: تشنج‌های طولانی‌مدت یا شدید می‌توانند به سلول‌های مغزی آسیب برسانند، که این امر می‌تواند بر عملکرد شناختی و حرکتی نوزاد تأثیر بگذارد.
اختلالات یادگیری و رفتاری: در برخی موارد، تشنج‌های نوزادی می‌توانند باعث ایجاد مشکلات یادگیری یا رفتاری در دوران کودکی شوند.
تشنج‌های مکرر: نوزادانی که در دوران نوزادی دچار تشنج می‌شوند، ممکن است در آینده نیز مستعد تشنج‌های بیشتری باشند.
تأخیر در رشد: تشنج‌های مکرر یا شدید می‌توانند رشد طبیعی نوزاد را مختل کرده و باعث تأخیر در رسیدن به مراحل توسعه‌ای مانند نشستن، راه رفتن، یا صحبت کردن شوند.
فلج مغزی: در موارد بسیار نادر، تشنج‌های شدید و طولانی‌مدت می‌توانند به فلج مغزی منجر شوند، که یک اختلال دائمی حرکتی و پوزیشنی است.
مدیریت و درمان به موقع تشنج‌ها می‌تواند به کاهش خطر بروز این عوارض کمک کند. این شامل تشخیص دقیق علت تشنج، استفاده از داروهای ضد تشنج مناسب، و در صورت لزوم، اقدامات پزشکی دیگر است.
درمان تشنج در نوزادان بستگی به علت زمینه‌ای تشنج، شدت و فراوانی آن دارد. در اینجا به چند رویکرد کلیدی در درمان تشنج نوزادان اشاره می‌کنیم:
اگر تشنج ناشی از یک علت قابل درمان مانند عفونت یا اختلالات متابولیک باشد، درمان این شرایط می‌تواند به کنترل تشنج کمک کند.
برای کنترل تشنج‌ها، ممکن است داروهای ضد تشنج تجویز شوند. داروهایی مانند فنوباربیتال و فنی‌توئین از داروهای رایج برای درمان تشنج در نوزادان هستند. انتخاب دارو به علت تشنج و وضعیت خاص نوزاد بستگی دارد.
نوزادانی که دچار تشنج شده‌اند باید به دقت تحت نظارت قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که تشنج به خوبی کنترل شده و عوارض جانبی داروهای ضد تشنج را تجربه نمی‌کنند.
در موارد خاص، مانند نوزادانی که از انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک رنج می‌برند، ممکن است درمان هیپوترمی (خنک‌سازی بدن) تجویز شود تا آسیب ناشی از کمبود اکسیژن به مغز کاهش یابد.
در مواردی که تشنج‌ها طولانی مدت یا شدید هستند، اقدامات اورژانسی لازم است تا از آسیب دائمی به مغز جلوگیری شود.
در درمان تشنج نوزاد، استفاده از داروهای ضد تشنج می‌تواند بخش مهمی از برنامه درمانی باشد. انتخاب دارو بستگی به عواملی مانند نوع و شدت تشنج، علت زمینه‌ای تشنج و وضعیت سلامتی نوزاد دارد. در اینجا به چند داروی ضد تشنج رایج که ممکن است برای نوزادان تجویز شود، اشاره می‌کنیم:
فنوباربیتال یکی از داروهای ضد تشنج قدیمی و رایج است که برای کنترل تشنج در نوزادان استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند به کاهش فعالیت غیرطبیعی در مغز کمک کند و اغلب به عنوان یکی از اولین گزینه‌ها برای درمان تشنج نوزاد در نظر گرفته می‌شود.
فنی‌توئین نیز یکی دیگر از داروهای ضد تشنج است که ممکن است برای کنترل تشنج در نوزادان استفاده شود. این دارو از طریق کنترل فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز عمل می‌کند.
لورازپام، که یک بنزودیازپین است، گاهی اوقات برای درمان حملات تشنجی حاد در نوزادان استفاده می‌شود. این دارو به سرعت عمل می‌کند و می‌تواند در موقعیت‌های اورژانسی مفید باشد.
برای نوع خاصی از تشنج‌ها که با داروهای دیگر کنترل نمی‌شوند، گاهی اوقات لوکوزامید تجویز می‌شود. این دارو نیز با تنظیم فعالیت الکتریکی مغز کار می‌کند.
در مورد استفاده از داروهای ضد تشنج در نوزادان، مهم است که والدین و مراقبین تحت نظر پزشک متخصص باشند تا از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری کرده و اثربخشی درمان را اطمینان حاصل کنند. همچنین، پیگیری‌های منظم و آزمایش‌های پزشکی ممکن است برای ارزیابی وضعیت نوزاد و تنظیم دوز دارو لازم باشد. مشورت دقیق با پزشک برای دریافت اطلاعات دقیق و برنامه درمانی مناسب برای وضعیت خاص نوزاد ضروری است.
.png){kind=icon}
