نوزادان نارس، یعنی آنهایی که پیش از هفته ۳۷ بارداری متولد میشوند، به دلیل عدم تکامل کامل سیستمهای بدن با مشکلات نوزادان نارس متعددی مواجه میشوند. این مسائل میتوانند از مشکلات تنفسی ساده تا چالشهای پیچیده عصبی و گوارشی متغیر باشند و نیازمند مراقبتهای ویژه در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU) هستند. والدین و کادر پزشکی باید با دقت این شرایط را مدیریت کنند تا سلامت بلندمدت نوزاد تضمین شود.
مشکلات نوزادان نارس در دوره درمان
نوزادان نارس، یعنی آنهایی که پیش از هفته ۳۷ بارداری متولد میشوند، به دلیل عدم تکامل کامل سیستمهای بدن با مشکلات نوزادان نارس متعددی مواجه میشوند. این مسائل میتوانند از مشکلات تنفسی ساده تا چالشهای پیچیده عصبی و گوارشی متغیر باشند و نیازمند مراقبتهای ویژه در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU) هستند. والدین و کادر پزشکی باید با دقت این شرایط را مدیریت کنند تا سلامت بلندمدت نوزاد تضمین شود.
یکی از شایعترین مشکلات نوزادان، اختلالات تنفسی است که به دلیل رشد ناکافی ریهها رخ میدهد. سندرم دیسترس تنفسی (RDS) به دلیل کمبود سورفکتانت، مادهای که به باز ماندن کیسههای هوایی ریه کمک میکند، ایجاد میشود. نوزادان مبتلا به RDS اغلب تنفس سریع و سطحی دارند و ممکن است به رنگ آبی متمایل شوند. درمان شامل تزریق سورفکتانت مصنوعی از طریق لوله تنفسی و استفاده از دستگاههای تهویه مکانیکی برای حمایت از تنفس است.
برونکوپولمونری دیسپلازی (BPD) نیز یک بیماری مزمن ریوی است که اغلب در نوزادانی دیده میشود که برای مدت طولانی تحت تهویه مکانیکی یا اکسیژندرمانی قرار گرفتهاند. این مشکل میتواند تا ماهها یا حتی سالها پس از تولد ادامه یابد. درمان BPD شامل استفاده از کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب، حمایت تغذیهای و گاهی فیزیوتراپی تنفسی است. برای اطلاعات بیشتر درباره اهمیت تغذیه، مقاله تغذیه درست و تأثیر آن بر رشد مغزی نوزاد را مطالعه کنید.
مشکلات قلبی نیز در نوزادان نارس رایج است، زیرا قلب و عروق آنها هنوز بهطور کامل شکل نگرفتهاند. مجاری باز شریانی (PDA) یکی از این مشکلات است که در آن مجرای بین آئورت و شریان ریوی که در دوران جنینی باز است، پس از تولد بسته نمیشود. این وضعیت میتواند فشار اضافی بر قلب و ریهها وارد کند و علائمی مانند تنفس سخت و کاهش وزن را به همراه داشته باشد. درمان اولیه با داروهایی مثل ایندومتاسین یا ایبوپروفن انجام میشود و در صورت عدم موفقیت، جراحی توصیه میشود. برای جزئیات بیشتر، به مقاله بیماریهای قلبی کودکان مراجعه کنید.
نارسایی قلبی نیز ممکن است رخ دهد، زیرا عضلات قلب هنوز قدرت کافی برای پمپاژ خون را ندارند. علائم شامل تنفس سریع، تورم اندامها و خستگی است. درمان با دیورتیکها و داروهای تقویتی انجام میشود.
سیستم گوارشی نوزادان نارس نیز به دلیل نارس بودن مستعد مشکلات است. آنتروکولیت نکروزان (NEC) یک بیماری جدی است که با التهاب و مرگ بافت روده همراه است. این مشکل اغلب در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه میشوند دیده میشود و علائمی مانند نفخ شکم و مدفوع خونی دارد. درمان شامل توقف تغذیه دهانی، استفاده از آنتیبیوتیک و در موارد شدید، جراحی است.
تغذیه این نوزادان چالشبرانگیز است، زیرا رودههایشان ممکن است توانایی هضم کامل شیر را نداشته باشند. استفاده از تغذیه وریدی و شروع تدریجی تغذیه با شیر مادر میتواند به کاهش این مشکلات کمک کند.
مشکلات نوزادان در سیستم عصبی میتواند اثرات بلندمدتی داشته باشد. خونریزی داخل بطنی (IVH) زمانی رخ میدهد که رگهای خونی شکننده در مغز پاره شوند و خون به بطنهای مغز وارد شود. این مشکل میتواند به آسیب مغزی منجر شود و در موارد شدید ممکن است تشنج ایجاد کند. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله دلایل تشنج نوزاد و علائم آن سر بزنید.
لکوآنسفالوپاتی چندکیستی (PVL) نیز آسیب به ماده سفید مغز است که میتواند مشکلات حرکتی مانند فلج مغزی یا تاخیر رشدی ایجاد کند. برای جزئیات بیشتر درباره رشد، مقاله رشد شناختی در کودک و نوزاد را مطالعه کنید.
رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) یک مشکل بینایی است که به دلیل رشد غیرطبیعی عروق شبکیه رخ میدهد و در صورت عدم درمان میتواند به نابینایی منجر شود. پایش منظم توسط چشمپزشک و استفاده از لیزر درمانی ضروری است. کاهش شنوایی نیز در این گروه شایع است و با آزمایشهای دورهای مدیریت میشود.
عفونتها به دلیل سیستم ایمنی ضعیف از دیگر مشکلات نوزادان نارس هستند و با آنتیبیوتیک کنترل میشوند. همچنین، برخی نوزادان پسر ممکن است با تنگی مجرای ادرار مواجه شوند که میتواند مشکلات ادراری ایجاد کند. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله تنگی مجرای ادرار در نوزادان پسر مراجعه کنید.
والدین باید با تیم پزشکی همکاری کنند و از روشهایی مانند تغذیه مناسب و کنترل دما استفاده کنند تا عوارض کاهش یابد.