در صورت مشاهده چه مواردي در نوزاد بايد به پزشک اطلاع داد؟

نوزادان ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات جدی سلامتی داشته باشند که نیازمند توجه فوری پزشکی است. به عنوان والدین یا مراقب، شناخت این علائم می‌تواند به شما کمک کند تا به موقع اقدام کرده و از سلامت نوزاد خود محافظت کنید. در ادامه به برخی از این موارد پرداخته شده است:

1. تغذیه و وزن

عدم علاقه به شیر: اگر نوزاد ناگهان علاقه‌اش به شیر مادر یا شیر خشک را از دست داده یا به خوبی تغذیه نمی‌کند.
کاهش وزن یا عدم افزایش وزن: اگر نوزاد وزن از دست داده یا به میزان کافی وزن نمی‌گیرد.

2. تنفس و ضربان قلب

مشکل در تنفس: تنفس سریع‌تر از حد معمول، ناله کردن یا صدای خس‌خس در تنفس، کشیدن عضلات بین دنده‌ها هنگام تنفس.
وقفه در تنفس: توقف‌های کوتاه مدت در تنفس نوزاد (بیش از 10 ثانیه).

3. دمای بدن

تب بالا: دمای بدن بالای 38 درجه سانتی‌گراد (100.4 درجه فارنهایت) در نوزادان زیر 3 ماه.
افت دما: دمای بدن پایین‌تر از 36 درجه سانتی‌گراد (96.8 درجه فارنهایت).

4. پوست و رنگ

زردی: زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها که ممکن است نشانه‌ای از زردی نوزادی باشد.
رنگ‌پریدگی یا کبودی: پوست نوزاد رنگ‌پریده یا کبود به نظر برسد.
جوش‌ها و بثورات: بثورات پوستی غیرعادی، جوش‌های قرمز یا پوسته‌پوسته شدن پوست.

5. رفتار و واکنش‌ها

خواب‌آلودگی غیرمعمول: نوزاد بیش از حد معمول خواب‌آلود باشد یا به سختی بیدار شود.
تحریک‌پذیری: نوزاد به طور غیرمعمول تحریک‌پذیر باشد و با تسلی دادن معمول آرام نشود.
عدم واکنش: نوزاد به صداها، تماس‌ها یا نورها واکنش نشان ندهد.

6. گوارش و دفع

استفراغ مکرر: استفراغ مکرر یا استفراغی که سبز یا زرد رنگ باشد.
اسهال: اسهال مکرر یا اسهالی که حاوی خون باشد.
یبوست: نوزادی که برای چندین روز مدفوع نکرده یا مدفوع سفت و سخت داشته باشد.

7. ادرار

کاهش ادرار: نوزادی که تعداد پوشک‌های خیس کمتر از حد معمول دارد (کمتر از 6 پوشک در روز برای نوزادان بالای یک هفته).
رنگ غیرطبیعی ادرار: ادرار قرمز، قهوه‌ای یا بدون رنگ.

8. چشمان و گوش‌ها

ترشح از چشم: ترشحات غیرعادی از چشم‌ها، چشم‌های قرمز یا پف‌کرده.
ترشح از گوش: ترشحات غیرعادی از گوش، گوش درد یا کشیدن گوش توسط نوزاد.

9. بیماری‌های عمومی

تشنج: هرگونه حرکت غیرعادی یا تشنجی.
ورم: ورم در هر قسمت از بدن، به ویژه صورت، دست‌ها یا پاها.
نشانه‌های عفونت: علائم عفونت مانند تورم، قرمزی یا گرما در هر قسمت از بدن، به ویژه در ناف یا محل جراحی.

نگران نباشيد هر وقت مشكل جدي يا خطري پيش آيد شما حتما متوجه خواهيد شد. در عرض چند روز پس از تولد نوزاد شما حالات طبيعي و غير طبيعي او را در مي يابيد. آگاهي شما در مورد حالات طبيعي نوزاد، الگوي غذا خوردن، خوابيدن، ادرار كردن و پاسخگويي به شما در مورد ارزيابي وضع سلامت فرزند خود و اينكه چه موقعي بايد به پزشک اطلاع دهيد عناصر حياتي محسوب مي شوند. از نظر دکتر احمد شاه فرهت، شما بايد موارد احتياط را از روز اول آغاز كنيد به اين ترتيب كودک شما تا آنجا كه ممكن است سالم خواهد ماند. نوزاد را از تماس با افراد بيمار دور نگهداريد و دست هايتان را بعد از هر بار تعويض پوشك بشوييد. اگر مي خواهيد به نوزاد خود شير دهيد اين عمل را تا حد امكان ادامه دهيد (ايده آل آن است كه تا يكسال و بنا به توصيه سازمان جهاني بهداشت تا دو سال شير دادن را ادامه دهيد). اجازه ندهيد كسي در نزديكي كودک سيگار بكشد. دکتر فرهت میگوید دقت كنيد كه واكسيناسيون به موقع انجام شود. هنگام خواب او را به پشت بخوابانيد كه از سندرم مرگ ناگهاني نوزاد پيشگيري شود. ولي حتي اگر شما تمام اين موارد را رعايت كنيد ممكن است نوزاد بيمار شود و اين البته امري است طبيعي. بیشترین مواردي كه در قسمت پرسش و پاسخ اپلیکیشن گهوارک پرسیده شده و بايد به آن ها دقت كنيد به قرار زير است:

تب در کودکان:

از نظر دکتر فرهت عليرغم آنكه وجود تب در كودک نشانه اي از بيماري وي محسوب مي شود، به تنهايي نمي تواند دليلي بر نگران شدن شما باشد. ممكن است كودک تب خفيفي داشته باشد ولي بشدت بيمار باشد و يا عليرغم تب خيلي شديد ناراحتي وي جزئي باشد. با اينحال اگر كودک كمتر از 3 ماه سن دارد و تب او بالاي 37.7 است بايد توسط پزشک معاينه شود. در كودكان بزرگتر اگر تب وجود دارد ولي با علامت ديگري همراه نيست و كودک از ساير جنبه ها سالم به نظر مي رسد به مدت يك روز او را تحت نظر بگيريد تا اگر علامت جديدي بروز كرد متوجه شويد. بتوانيد براي پزشک توضيح دهيد.

اشكال در تنفس کودکان:

اگر نوزاد گرفتگي بيني دارد بايد سعي كنيد كه آنرا تميز كنيد. دکتر فرهت میگوید اين عمل را مي توانيد با كمك يك سرنگ انجام دهيد (گرفتگي مجراي بيني مكيدن شيشه شير يا پستان مادر را براي او مشكل كند) ولي اگر تنفس نوزاد شما با اشكال جدي روبروست يعني پره هاي بيني هنگام تنفس به هم مي خورد يا پوست اطراف دنده ها با هر تنفس بداخل كشيده مي شود و يا به نظر مي رسد كه رفته رفته كبود مي شود، فورا به اورژانس اطلاع دهيد و يا او را به بخش اورژانس بيمارستان برسانيد.

تغييرات خلق در کودکان:

خستگي، بيقراري و بطور كلي وضعيت عمومي كودک بسيار مهم است. اگر كودک آبريزش از بيني دارد ولي مثل روزهاي عادي سالم و سرحال است و به خوبي غذا مي خورد احتمالا مشكل جدي وجود ندارد، البته اين بدان معنا نيست كه شما نبايد به پزشک او اطلاع دهيد. نكته مهم اين است كه كودكي كه فقط آبريزش از بيني دارد ولي به خوبي لبخند مي زند احتمالا به اندازه كودكي كه آبريزش از بيني دارد و بسيار خسته به نظر مي رسد بيمار نيست.

گريه غير معمول کودکان:

اگر نوزاد شما به طور ناگهاني گريه مي كند و اين گريه بيش از حد معمول طول مي كشد و شما نمي توانيد او را به روشهاي عادي آرام كنيد و يا اگر صداي گريه او خشك و خشن، و يا ضعيف است و يا به نحو غير عادي با صداي زير گريه مي كند ممكن است دچار بيماري جدي شده باشد. البته عكس آن نيز صادق است يعني حتي اگر كودک ناشاد است و گريه نمي كند ولي غير فعال شده و به سختي از خواب بيدار مي شود فورا به پزشک اطلاع دهيد.

مدفوع غير عادي کودکان:

معمولا مدفوع نوزادان، بخصوص آنهايي كه با شير مادر تغذيه مي شوند، بسيار شل و حتي آبكي است و تا 10 بار در روز انجام مي گيرد. اين امر تشخيص مدفوع طبيعي از اسهال را مشكل مي سازد. هر تغييري در الگوي طبيعي مدفوع نوزاد يك كليد است. بوي مدفوع نيز مهم است زيرا اسهال گاهي، ولي نه هميشه، داراي بوي عفونت است. اگر كودک سه ماه يا كمتر سن دارد و شما مشكوك هستيد كه به اسهال دچار شده باشد به پزشک متخصص اطفال خبر دهيد. اگر كودک شما خواب آلوده است و بطور ناگهاني ميزان كمي مدفوع سفت و خشك دفع مي كند و يا اگر مدفوع او داراي خون يا بلغم است و يا قوامي ژله مانند دارد نيز به پزشک اطلاع دهيد. او به شما خواهد گفت كه مدفوع كودک را زير نظر داشته باشيد تا اگر اسهال ادامه يافت متوجه شويد. ميزان مايعات دريافتي كودک بايد كافي باشد خواه آب و خواه شير مادر يا شير خشك تا دچار كاهش آب بدن نشود (نوزاد بايد حداقل 6 پوشك در روز خيس كند).

دکتر فرهت میگوید هر گاه كه در مورد سلامت كودک خود دچار شك شديد به پزشک تلفن كنيد. آرامش خيال شما بسيار حائز اهميت است و مشورت با پزشک ضرري ندارد. بعلاوه در اغلب موارد شك والدين صحيح است. به هر حال اتكا كودک به شماست تا بهترين شرايط را برايش ايجاد كنيد.

نکات پایانی

تشخیص زودهنگام علائم غیرعادی و اقدام به موقع می‌تواند به جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر و حفظ سلامت نوزاد کمک کند. اگر هرگونه نگرانی یا علامت غیرعادی در نوزاد خود مشاهده کردید، بهتر است با پزشک کودک مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که نوزاد در وضعیت سالمی قرار دارد. از تماس با مراکز اورژانسی در صورت بروز علائم شدید یا نگرانی‌های فوری دریغ نکنید.