وقتي يکي از والدين آلرژي دارد کودکشان ممکن است حدود 25 تا 30 درصد و اگر هر دو والد مبتلا به آلرژي نسبت به هر مادهاي باشند کودکشان بين 65 تا 70 درصد به آلرژي مبتلا ميشود. پس يک علت اوليه آلرژي، ممکن است وجود زمينه آلرژي در خانواده باشد.
چرا فقط بعضی از بچهها به گروهي از مواد آلرژن حساسيت پيدا ميکنند؟
بعضي از مواد ذاتا ايجاد آلرژي ميکنند و اين ممکن است در کودکي بيشتر خود را نشان دهد. کودکان ايراني بيشتر به 4 نوع مادهغذايي آلرژي پيدا ميکنند که عبارتاند از پروتئينهاي شير گاو و لبنيات، تخممرغ، گندم و آجيل. ممکن است بگوييد که بچه 5 ماهه که آجيل نميخورد. جواب اين است که وقتي مادر، اين موادغذايي را ميخورد مواد آلرژيزا به کودکش ميرسد .
علايم: نفخهاي شديد، دردهاي شکمي، وجود رگههاي خون در مدفوع، بيقراري زياد، اسهال يا يبوست. تشديد دردهاي کوليکي، آنچه ما آن را کوليک شيرخوارگي ميناميم و از 1 تا 4 ماهگي وجود دارد، در اثر آلرژي به موادغذايي تشديد ميشود. علامت ديگر، استفراغهاي مکرر است؛ به نحوي که سبب ايجاد سوزش در قسمت انتهايي مري شده و ريفلاکس ميدهد. در کودکان زير 6 ماه رگههايي از خون را ميتوان در مدفوع مشاهده کرد که اگر اين مشکل درمان نشود، ممکن است در آينده به زخم روده در بزرگسالي و حتي بدخيمي منجر شود. ممکن است برخي از پزشکان در نتايج آزمايشگاه اشتباه کرده و فکر کنند گلبول سفيد و قرمز زيادي که در مدفوع وجود دارد به دليل وجود ميکروب است، در اين صورت شروع به درمان با آنتيبيوتيک ميکنند، در صورتي که اين کودکان با قطع مواد آلرژن، مشکلشان حل ميشود. يک سري ديگر از علايم در دستگاه تنفس اتفاق ميافتد و ميتواند خود را به صورت گرفتگي بيني، خسخس، سرفههاي مکرر، تنگي نفس در کودکان بزرگتر، نشان دهد. در بعضي از کودکان به دنبال دويدن يا تند راه رفتن، سرفه، تنگي نفس و خسخس ايجاد ميشود و در بعضي از کودکان، سرماخوردگي طولانيتر از حد معمول ميشود. همچنين مستعد سينوزيت و التهاب لوزه سوم ميشوند و اگر اين مشکل درمان نشود در آينده به سمت آسم ميروند. آلرژي علايمي هم در پوست ايجاد ميکند.
درمان حساسیت:
مهمترين نکته در درمان، تشخيص دقيق است. اگر به اين نتيجه رسيديم که علايم کودک به دليل وجود آلرژي است، بايد تمام مواد آلرژيزا و به خصوص پروتئينهاي شير گاو قطع شود، يعني مادر نبايد شير و هيچگونه لبنياتي مصرف کند. معمولا کساني که به شيرگاو حساسيت دارند به کليه محصولات گاوي مثل گوشت، دل و جگر و هر آنچه که از گاو است و پروتئين داخلاش دارد حساسيت دارند و هيچکدام از آنها را نبايد مصرف کنند. اگر کودک در سنين بالاتر باشد، براي درمان از دارو هم استفاده ميکنيم. بهتراست در کودکان زير 6 ماه از دارو استفاده نکنيم ولي در کودکان بالاي 6 ماه ميتوان از داروهاي متعدد ضدآلرژي استفاده کرد
کودک به چه چيزي حساسيت دارد؟
در سنين پايين، با آزمايش خون، تا حدودي ميتوان فهميد کودک به چه چيزي آلرژي دارد و بعد از 8 تا 9 ماهگي از تستهاي جلدي استفاده کنيم و دقيقا ميتوان فهميد کودک به چه موادي آلرژي دارد. بعضي از کودکان به مواد افزودني مانند تمام موادي که در پفک، شکلات، چيپس، سس، سوسيس، کالباس و ... وجود داردآلرژي دارند. موادي که حتي به انواع ربها و کنسروها و حتي شربتهاي دارويي ميزنند و گاهي تشخيص اينکه کودک واقعا در اثر خوردن کدام يک از اينها دچار آلرژي شده بسيار سخت است. بنابراين توصيه به والدين کودکاني که نسبت به مواد افزودني آلرژي دارند اين است که به جاي شربتهاي دارويي از قرص استفاده کنند.
آیا آلرژي در کشور ما شايع است؟
آري دليلش آلودگي هواست که ريهها و مجاري تنفسي را نسبت به آلرژي حساس ميکند. دليل ديگر، موادغذايي است. در حال حاضر از مواد نگهدارنده زيادي مثل نيترات و نيتريت جهت نگه داشتن موادغذايي استفاده ميکنند که خود اين مواد، هم سرطانزا هستند؛ هم ميتوانند ايجاد آلرژي کنند. بعضيها يک قوطي رب را باز ميکنند و ميگويند رباش خيلي خوب است و اصلا کپک نميزند، در حالي که اين بدترين رب است چون آنقدر مواد نگهدارنده به اين رب زدهاند که کپک نميزند و همه اينها ميتواند ايجاد آلرژي و مشکل کند
شروع تغذیه با شیر گاو:
بهتر اين است که کودک در 6 ماه اول نوزادي از شير مادر استفاده کند. ثابت شده کودکاني که در 6 ماه اول، شير مادر ميخورند زمينه آلرژيشان خيلي کمتر ميشود. بعد از شش ماه اول ميتوانند از فرني، سوپ ساده و... استفاده کنند و بعد از يکسالگي ميتوان به کودک حدود 500 سيسي در روز شير گاوداد.
شروع تغذیه با شيرخشک:
خيلي از والدين به کودکانشان شيرخشک ميدهند. شيرخشکها از هر نوعي که باشند، پروتئين شير گاو دارند که همان ممکن است در کودکان ايجاد آلرژي کند. اگر مادري باشد که واقعا شير نداشته باشد، بايد به جاي شير گاو از شيرهاي مخصوص رژيمي که پروتئينهايش شکسته شده و تغيير شکل داده و خاصيت آلرژيزايي ندارد ، استفاده کند
نفخ و دل درد:
درصورتي كه هر بار کودک شير ميخورد دچار نفخ و دلدرد ميشود، ممکن است آنزيم لاکتاز را در بدن نداشته باشد. بايد بدانيد هر قندي در بدن آنزيمي دارد که آنزيم، آن را شکسته و به مصرف ميرساند. گاهي اوقات اين آنزيم در بدن افراد وجود ندارد يا مقدارش خيلي کم است، در نتيجه قند شير شکسته نشده و توليد گاز و اسيد ميکند. اسيد توليد شده، مقعد بچه را ميسوزاند و تحريک ميکند، گازش هم ايجاد نفخ و دلدرد ميکندپس والدين بايد از شيرهاي بدون لاکتور يا از آنزيمهاي لاکتاز که در داروخانهها وجود دارد، استفاده کنند.