در برخی از مناطق، نوزاد را بلافاصله پس از تولد حمام می کنند، این عمل، امروزه از نظر پزشکی قابل قبول نیست، زیرا حمام دادن نوزاد سبب بروز مشکلاتی می شود مانند:
- کاهش درجه حرارت بدن نوزاد
- آسیب به پوست نوزاد
- آسیبهای ناشی از مواد شیمیایی موجود در صابون و شامپو
1- نوزادان کم وزن و بدحال نباید حمام داده شوند.
2- کافی است پس از تولد، نوزاد با پارچه تمیزی خشک شود، اکر پوست او به مواد مدفوعی یا خون آغشته شده باشد، بهتر است پارچه تمیزی را با آب ولرم خیس کرده و قسمتهای آلوده را با آن تمیز کنیم. در هر حال نباید کودک را حمام کرد.
3- اگر در شرایطی باشیم که اصرار به حمام دادن نوزاد باشد باید حال عمومی نوزاد خوب و درجه حرارت بدنش ثابت باشد و حداقل 6 ساعت از تولدش گذشته باشد. آب مورد استفاده باید ولرم باشد زیرا آب گرم سبب سوختگی و آب سرد سبب افت درجه حرارت بدن او می شود که می تواند منجر به مرگ او شود. هوای اتاق هم باید به اندازه کافی گرم باشد.
4- از تمیز کردن چربیهای بدن نوزاد اجتناب کنید، زیرا این چربی ها به عنوان محافظ پوست و یک پوشش ضد میکروبی عمل میکنند و ظرف چند روز خود به خود تمیز میشوند.
پس از افتادن بند ناف، می توان نوزاد را استحمام کرد، نکاتی که در حمام دادن نوزاد توصیه می شود عبارتند از:
1- هوای حمام و اتاق گرم باشد، نباید نوزاد را در محلی که باز است یا هوا جریان دارد استحمام کرد.
2- زمان شستشوی نوزاد کوتاه باشد، حمامهای طولانی میتوانند سبب کاهش حرارت بدن نوزاد و مشکلات تنفسی شود.
3- آب ولرم باشد.
4- از صابون و شامپوی نوزاد یا صابونهای ضعیف که اثر تحریکی کمتری دارند، استفاده شود.
5- پس از استحمام، او را کاملاً خشک کرده و در اتاقی که هوای مناسب دارد از او مراقبت شود.
نوزاد در ماه اول زندگی، روزی 16 ساعت میخوابد و 8 ساعت دیگر را بیدار یا خواب آلوده است. نوزاد در هنگام بیداری به اشیای بزرگ و ساده به ویژه صورت انسان نگاه میکند. البته این توجه کوتاه بوده و معمولا بیش از هفت تا ده دقیقه طول نمیکشد. نوزاد حرکت صورت مادر خود را با چشم دنبال میکند، توجه مادر به این عمل نوزاد سبب تحکیم روابط عاطفی بین آنها میشود.
خواب نوزاد دو مرحله دارد: خواب سطحی و خواب عمیق. در خواب عمیق نوزاد پستان مادر را نخواهد گرفت و اگر احیاناً پستان مادرش را بگیرد پس از چند بار مکیدن آن را رها میکند. در خواب سطحی نوزاد معمولا پستان مادر را میگیرد؛ البته ممکن است گاهی هم نگیرد. مادران توجه داشته باشند که گاه کودک در خواب سطحی صداهایی منقطع و گریه مانندی میکند که گریه واقعی نبوده و در صورت دادن پستان به او ممکن است آن را نگیرد.
با افزایش سن کودک، ساعات خواب او کمتر شده و مدت بیشتری بیدار میماند.
درجه حرارت مطلوب اتاق نوزاد 22 تا 28 درجه سانتی گراد ( به طور متوسط 24 سانتی گراد) است. در این حرارت پوشیدن یک یا دو لایه لباس نخی کافی است و باید از پوشانیدن لباسهای ضخیم به نوزاد یا قنداق کردن طولانی او خودداری کرد، چرا که این امر باعث گرم شدن او شده و میتواند به بیقراری، گریه و بعضی از مواقع به بیحالی و حتی توقف تنفس نوزاد منجر شود.
قنداق کردن نوزاد علاوه بر افزایش حرارت بدن او میتواند سبب دررفتگی مفصل ران شود که در صورت تاخیر در تشخیص و درمان ممکن است عمل جراحی ضرورت یابد.
بهتر است تخت نوزاد نزدیک وسایل گرمازا مثل بخاری و نور مستقیم آقتاب و با برعکس وسایل سرد کننده مثل کولر و پنجره نباشد تا از تغییرات آنی حرارت(افزایش یا کاهش دمای بدن) که یکی از عوامل مهم مرگ و میر نوزادان است، پیشگیری شود. پس تخت نوزاد نباید روبروی در، پنجره، کولر، بخاری و نور مستقیم آفتاب باشد و باید در جایی باشد که تغییرات درجه حرارت کم است.
استفاده از کلاه و روسری معمولا توصیه نمی شود به جز در شرایط زیر:
نارس بودن نوزاد، بعد از حمام دادن او و کم بودن درجه حرارت اتاق نوزاد (دسترسی نداشتن به دستگاه های گرم کننده).
1. چگونه می توان یک نوزاد را نگه داشت:
وقتی بچه های ما برای اولین بار به ما تحویل داده می شوند، اغلب ما نمیدانیم که چطور باید آن ها را نگه داریم، همیشه این ترس وجود دارد، به خصوص برای پدر و مادرهای جدید و بسیار مهم است که آن ها را با دقت کنترل کنید.
گردن کودک بسیار ظریف است و وقتی آن ها را بلند می کنید باید دست تان را زیر سر او نگه دارید، از آنجا که کودک به طور فیزیکی نمی تواند از خود به تنهایی حمایت کند، وظیفه شما این است که مطمئن شوید همیشه کودک را راست نگه دارید.
همانطور که در بخش نکات مراقبت از نوزاد در نمناک گفته ایم یک دست زیر سر و دیگری زیر باسن، شما همچنین باید مراقب نقاط نرم روی سر نوزاد باشید، تماس با این ناحیه باید تا جایی که ممکن است اجتناب شود، برای اینکه بیش ترین حفاظت را بکنید و کودک خود را ایمن نگهدارید، همیشه آن ها را نزدیک سینه خود داشته باشید.
2. چگونه می توان مراقب بند ناف نوزاد بود؟
در زمان بارداری، غذا و اکسیژن از طریق بند ناف به بدن جنین منتقل می شود. اما بعد از زایمان این بند ناف با گیره ای مسدود می شود و ارتباط جنین با بدن مادر جدا می شود و بند ناف به شکل پوست سیاه و خشکی دیده می شود.
وجود بند ناف در ابتدای تولد به این علت که عصبی به آن متصل نیست به نوزاد آسیبی نمی رساند. اما باید از این بند ناف مراقبت نمود و آن را تمیز و خشک نگه داشت تا عفونی نشود. اگر تا افتادن بند ناف قرمزی یا ترشح موادی را در این ناحیه مشاهده کردید، به نزد پزشک بروید زیرا ممکن است نشانه عفونت باشد.
در این حالت نوزاد را زیاد حمام نکنید تا این قسمت از پوست، کاملاً خوب شود و زایده بند ناف کاملاً از بین برود. بهبودی بند ناف در
کودکان متغیر است و معمولا تا دو هفته بطول می انجامد. در روز اول و دوم خشک شدن بند ناف نوزاد آغاز می شود و رنگ آن ابتدا زرد و بعد قهوه ای می شود.
هنگام پوشک نمودن نوزاد پوشک را پایین تر از بند ناف او ببندید تا جریان هوا بند ناف را سریعتر خشک کند. برای سریعتر افتادن بند ناف هرگز از الکل استفاده نکنید و فقط کافی است این قسمت را خشک و تمیز نگه دارید.
سی روز اول بسیار حیاتی است. همان طور که فکر می کنید باید از آن عبور کنید، این کودک است که برای اولین بار دنیا را می بیند، در این زمان، مهم است که مادر از خود مراقبت کند تا بتواند از کودکش به بهترین شکل نگهداری کند.
به مادران جدید توصیه می شود که خوب و درست غذا بخورند، به خصوص اگر در حال شیردهی باشند، خواب یک مساله بزرگ دیگر است که مادران جدید با آن روبرو هستند، معمولاً توصیه می شود زمانی که فرزند آن ها می خوابد، خودشان هم بخوابند، این کار باعث خواهد شد که آن ها به اندازه کافی بخوابند.
4. چگونه می توان یک کودک را قنداق کرد:
درست قنداق کردن بچه یک کلید مهم برای داشتن یک کودک آرام است. اول، ملافه را به شکل الماس تا کنید، گوشه بالا را تا کنید و کودک را روی ملافه بگذارید، یک طرف ملحفه را به طرف سینه کودک بکشید تا به زیر بغل او برسد.
حالا قسمت پایین ملافه را بگیرید، آن را روی پاهایش بگذارید و پشت شانه های او قرار دهید، سپس قسمت باقی مانده ملحفه را روی سینه کودک بکشید و آن را در زیر نوزاد قرار دهید، یک قسمت به درستی پیچیده شده و کودک را نزدیک سینه خود نگه دارید، از
آنجا که کودک به اندازه کافی راحت است، زودتر به خواب می رود.
شیردادن از سینه بسیار مهم است، به خصوص در چند روز اول، این می تواند مانعی برای مادر و گاهی هم برای کودک باشد، از آنجا که شیر تنها منبع تغذیه نوزاد در اولین روزهای زندگی او است، مهم است که درباره تکنیک شیردهی سوال کنید.
به همان سادگی که ممکن است به نظر برسد، گاهی اوقات می تواند پیچیده باشد، مادران جدید ممکن است که با مشکلات زیادی مثل لچ ضعیف، شیر کم، تقاضای بیش از حد و عفونت های سینه مواجه شوند.
انواع زیادی از بغل کردن ها وجود دارند که شما می توانید از آنها برای شیردهی استفاده کنید و باید هر کدام که برای شما و نوزاد راحت تر است را انتخاب کنید.
اگر یک نوزاد خواب آلود دارید که به هنگام مکیدن خسته می شود، ما یک پاداش برای شما داریم، فقط پاهای کودک را در طول مواقع شیردهی برای بیدار نگه داشتن آن ها غلغلک دهید، این کار باعث می شود مطمئن شوید که آن ها با شکم خالی به خواب نمیروند.
آروغ زدن کودک به خصوص در چند ماه اول ضروری است، یک کودک راحت می تواند خوب غذا بخورد و خوب بخوابد، برای آروغ زدن بچه، آن ها را روی سینه خود نگه دارید، طوری که چانه شان بر روی شانه شما قرار داشته باشد.
فراموش نکنید که از سر و شانه آنها حمایت کنید، حالا به آرامی کمر آن ها را بمالید و نوازش کنید تا آروغ بزنند.
یک روش دیگر برای آروغ زدن کودک این است که او را روی پایتان رو به پایین قرار دهید، در حالی که کودک روی پاهایتان دراز کشیده، چانه و فک آن ها را با دستان خود نگه دارید و مطمئن شوید که کمی بالاتر از سرش است، به طوری که خون به سمت سر حرکت می کند، سپس به آرامی کمر او را بمالید و یا به آرامی نوازش کنید تا آروغش را بزند.
در وضعیت اورژانسی اگر احساس کردید که کودک در حال خفگی است، می توانید او را در همان حالتی که برای آروغ زدن استفاده کرده اید، قرار دهید.
روش درست برای پاسخ دادن به این، ابتدا با استفاده از تنها 2 انگشت، با فشار روی قلب - 5 بار انجام می شود و سپس، ضربه را تا زمانی که کودک شروع به سرفه کند انجام دهید و به یاد داشته باشید که کودک کوچک است و نباید محکم فشار یا ضربه بزنید، سرفه نشانگر این است که شی خارجی از مسیر هوا تغییر کرده است.
ماساژ به طور کلی برای نوزادان انجام می شود تا استخوان ها و ماهیچه هایشان را قوی تر کنند، اولین قاعده این است که قبل یا بعد از غذا آن را انجام ندهید، برای ماساژ دادن موفق نوزاد، این مراحل را دنبال کنید:
کودک خود را روی یک حوله یا ملافه در یک سطح راحت، مثل یک تخت خواب دراز کنید و شروع به ماساژ دادن او با یک روغن گیاهی بکنید، از پاها شروع کنید، سپس بازوها و سپس سینه و در نهایت کمر او، ماساژ دادن نه تنها ناراحتی ها را تسکین می دهد بلکه کودک را نیز تقویت می کند، یک پاداش اضافه شده این است که در طول ماساژ روزانه با کودکتان پیوند خوبی ایجاد می شود.
هر پدر و مادر جدیدی نگران حمام کردن بچه هایشان هستند، زمانی که می خواهید یک نوزاد تازه متولد را حمام کنید، همیشه یک سطح از اضطراب وجود دارد، مهم است توجه داشته باشید که نوزادان تازه به یک حمام اسفنج در طول هفته اول زندگی خود نیاز دارند، توصیه می شود که تا بعد از خشک شدن و افتادن بندناف کمی صبر کنید و بعد حمام منظم او را شروع کنید.
روزهای اول به خصوص هنگامی که نوبت به الگوهای خواب کودک می رسد، دشوار است، والدین عموماً برای خواباندن کودک در طول این زمان تلاش می کنند، این اولین قدم برای آگاه کردن کودک از دنیای جدید و چگونگی خوابیدن افراد در این الگوی نور است.
سعی کنید اتاق را در طول روز روشن نگاه دارید و در شب نور را کم کنید، این کار به کودک کمک می کند تا تفاوت بین شب و روز را درک کند.
ممکن است نوزاد تقریباً خفته به نظر شما جذاب باشد و ممکن است بخواهید آن ها را ببوسید و یا با آن ها صحبت کنید، اما این تصمیم خوبی نیست، می تواند به کودک نشان دهد که شما آماده بازی با آن ها هستید و به نوبه خود آن ها را بیدار کنید، باید صبور باشید تا زمانی که کودک کاملاً آموزش دیده باشد.
والدین به طور کلی ناراحت هستند و از این کار در ابتدا کمی می ترسند، اولین و مهم ترین چیزی که باید در ذهن داشته باشید این
است که کودک را به درستی تمیز کنید تا زمانی که بندناف خشک شود و بیفتد، هرگز یک پوشک را بر روی یک گیره بندناف قرار ندهید، آن را همیشه زیر آن قرار دارید، هیچ فشار اضافه ای نباید روی آن منطقه وجود داشته باشد.
چیز های دیگری وجود دارند که باید همیشه در ذهنتان داشته باشید، همیشه کودک را از جلو، به خصوص برای دختران نوزاد، پاک کنید تا از هر گونه عفونتی جلوگیری شود، همیشه قبل از پوشیدن یک پوشک جدید، او را خشک کنید.
اگر کودک دارای جوش های پوشک است، اقدامات احتیاطی بیشتری مانند چک کردن آن را انجام دهید، به طوری که یک پوشک بچه می تواند لکه، خارش را تشدید کند، شما باید در تمام اوقات پماد خارش را دم دستتان نگه دارید، به طوری که حتی یک جوش کوچک هم بدتر نشود، هم چنین از هر نوع صابون و یا پوشک معطر دوری کنید تا جوش ها کاملاً از بین برود.
نوزادان برخلاف ما نمی توانند خودشان دمای بدنشان را تنظیم نمایند بنابراین ما باید متناسب با فصل به کودکمان لباس بپوشانیم و بدن او را گرم یا سرد نگه داریم.
در فصل سرما بهتر است به جای پوشاندن یک لباس کلفت چندین لباس نازک را برای او بپوشانیم تا در صورت نیاز از لباس های او کم کنیم. همچنین در این فصل کلاه را فراموش نکنید، زیرا نوزاد گرمای بدن خود را از طریق سرش از دست می دهد.
از پوشاندن لباس به دست و پاهای کوچک نوزاد نترسید زیرا بدن کودک انعطاف پذیر است. برای نوزادانی که در هفته اول تولد قرار دارند لباس هایی که قسمت پایین و جلوی آن باز می شود بپوشانید.
قرمزی ، جوش و دانه های ریز در نوزادان در برخی موارد طبیعی و بی خطر هستند ولی در برخی مواقع به علت بروز حساسیت می باشند. لکه های سفید رنگ روی بینی و گونه های نوزاد طبیعی هستند و به مرور زمان از بین می روند همچنین لکه های زخیم چرب زرد رنگی که روی پوست سر نوزاد دیده می شوند، بدون خطر هستند و با شامپویی مخصوص از بین می روند.
گاهی اوقات نیز محل زیر پوشک نوزاد قرمز می شود که استفاده از کرم های مخصوص نوزادان و تعویض منظم پوشک نوزاد، تمیز و خشک نگه داشتن او موجب از بین رفتن قرمزی و پیشگیری از قرمز شدن مجدد این ناحیه می شود .
برای جلوگیری از هرگونه ناراحتی و قرمزی در ناحیه باسن کودک او را چند ساعتی پوشک نکنید و زیر اندازهایی که آب از آن عبور نمی کند را زیر او قرار دهید.
همه نوزادان در جلو سر و قسمت پشت سر خود دو ناحیه نرم دارند. نقطه نرم ،یک حفره جمجمه است که با پوست پوشیده شده است. اگر از دست زدن به این نقطه از بدن کودک می ترسید باید بدانید که دست زدن به این ناحیه به مغز آسیب نمی رساند زیرا مغز کودک توسط یک غشا فیبری پوشیده شده و کاملا محافظت شده است.
در نمناک اشاره کرده ایم که ناحیه نرم به سر اجازه تغییر شکل می دهد تا کودک هنگام تولد از کانال خروجی بیرون آید. قسمت جلویی نرم سر در دو ماهگی و قسمت عقبی این ناحیه از سر نوزاد در دوسالگی بسته می شود.
همیشه به قسمت نرم سر نوزاد توجه کنید زیرا از این ناحیه می توانید متوجه سلامتی نوزاد خود شوید . زیادی پایین رفتن این ناحیه نشانه کمبود مایعات در بدن کودک و بر آمدگی زیاد از حد آن نشانه بیماری مننژیت است.
تماس نرم پوست به پوست تمام چیزی است که اتفاق می افتد و این عادت باید به محض تولد نوزاد شروع شود، نکته مهم دیگر این است که به چشمان کودکتان نگاه کنید و با آن ها صحبت کنید، ممکن است کمی عجیب به نظر برسد که با کودک کوچکی صحبت می کنید که ممکن است حتی معنی حرف های شما را درک نکند، اما واقعاً کارساز است.
از آنجا که بینایی یک نوزاد زیاد نیست (فقط 30 سانتیمتر است)، به آن ها نزدیک شوید، لبخند بزنید و صحبت کنید، برای آن ها لالایی بخوانید، ماساژشان دهید و با هم زمانی را برای تنها بودن با نوزادتان سپری کنید.
حالا که اطلاعات مفیدی در مورد تمام چیزهای مهم که باید در ذهن دارید برای مراقبت از یک کودک داشته باشید، مطمئن شوید که آن را با دوستان و اعضای خانواده خود که به تازگی والدین شده اند، تقسیم کنید.